Hiệu quả thực thi các FTA
Theo lãnh đạo Vụ Chính sách thương mại đa biên, Bộ Công Thương, ngày 24/1/2025, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết 59-NQ/TW về hội nhập quốc tế trong tình hình mới, trong đó nhấn mạnh hội nhập phải thực sự trở thành một động lực quan trọng để nâng cao nội lực, phục vụ đắc lực cho công cuộc phát triển đất nước, đưa nền kinh tế Việt Nam lớn mạnh, hội nhập sâu rộng với thế giới.
Hiện thực hóa mục tiêu nêu trên, Nghị quyết đã đưa ra những mục tiêu cụ thể như: “phát huy vai trò tiên phong, trung tâm của hội nhập kinh tế quốc tế trong huy động nguồn lực...”, “mở rộng và đa dạng hóa thị trường”, “xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, tự cường, nâng cao khả năng thích ứng và sức chống chịu của nền kinh tế”.
Lãnh đạo Vụ Chính sách thương mại và đa biên cho rằng, những chủ trương và mục tiêu trên luôn được Bộ Công Thương triển khai nhất quán. Theo đó, trong bối cảnh tình hình thế giới và khu vực diễn biến nhanh, mạnh, phức tạp, không thuận lợi, công tác hội nhập kinh tế quốc tế đã được Bộ Công Thương, các Bộ, ngành, địa phương triển khai đồng bộ, đi vào chiều sâu và hoàn thành kế hoạch đề ra.
Cùng với đó, đảm bảo thực hiện hiệu quả các cam kết quốc tế của Việt Nam trong khuôn khổ các hiệp định thương mại tự do (FTA) và các tổ chức đa phương mà Việt Nam là thành viên, góp phần nâng cao tính tự lực, tự cường của nền kinh tế, thúc đẩy xuất khẩu, tăng cường thu hút vốn đầu tư nước ngoài nhằm phát triển hơn nữa kinh tế và nâng cao vị thế của đất nước.
Việt Nam đang tiếp tục mở rộng mạng lưới hợp tác FTA mới để đa dạng hóa thị trường xuất khẩu.
Đến nay, nước ta đã tham gia 20 FTA, trong đó đã thực thi 17 FTA với độ phủ rộng hơn 60 quốc gia và vùng lãnh thổ; đưa Việt Nam trở thành một mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Các FTA thế hệ mới như Hiệp định CPTPP, Hiệp định EVFTA, Hiệp định UKVFTA và các FTA khác đã giúp đa dạng hoá thị trường xuất nhập khẩu của Việt Nam, hình thành những mạng lưới liên kết kinh tế mới, góp phần tăng trưởng giao thương giữa Việt Nam và các quốc gia, khu vực, đồng thời hạn chế những tác động tiêu cực đến thương mại và kinh tế của đất nước.
Trong năm 2025, bên cạnh việc tăng cường thực thi hiệu quả các FTA đã có, Việt Nam đang tiếp tục không ngừng mở rộng mạng lưới hợp tác, tìm kiếm và ký kết thêm các hiệp định với những đối tác mới, qua đó đa dạng hóa thị trường và giảm phụ thuộc vào một số khu vực truyền thống.
Việt Nam đang tích cực đàm phán FTA với Khối thương mại tự do châu Âu (EFTA), FTA giữa ASEAN và Canada... hoàn tất đàm phán nâng cấp Hiệp định Thương mại Hàng hóa ASEAN, ký kết Nghị định thư nâng cấp Hiệp định FTA ASEAN - Trung Quốc...
Những nỗ lực này đã tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu, giúp hàng hóa Việt Nam tiếp cận thị trường quốc tế với mức thuế ưu đãi, nâng cao năng lực cạnh tranh, thu hút đầu tư nước ngoài và thúc đẩy cải cách thể chế trong nước.
Nhờ đó, kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam tăng trưởng tích cực, cơ cấu thị trường và mặt hàng ngày càng đa dạng, góp phần quan trọng vào tăng trưởng kinh tế bền vững. Theo dự báo, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hoá Việt Nam năm 2025 sẽ đạt hơn 900 tỷ USD, đây mức kỷ lục lần đầu tiên Việt Nam đạt được. Đặc biệt, cán cân thương mại năm nay dự kiến xuất siêu khoảng 20 tỷ USD. Kết quả này có đóng góp không nhỏ từ các thị trường Việt Nam có quan hệ FTA, đặc biệt là các FTA thế hệ mới.
Việc thực thi hiệu quả các FTA góp phần không nhỏ vào tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của cả nước.
Với đà tăng trưởng trên, Vụ Chính sách thương mại đa biên nhận định, việc thực thi các FTA của Việt Nam sẽ tiếp tục phát huy hiệu quả trong năm 2026, đặc biệt là ở các thị trường được đánh giá là còn tiềm năng và dư địa tận dụng FTA cho Việt Nam, như EU với các ngành như thủy sản, gạo, dệt may, giầy dép, rau quả tươi, rau củ quả chế biến, hay tương tự là Canada và Mexico với các ngành thủy sản, điện thoại và linh kiện, dệt may, giày dép, gỗ và sản phẩm gỗ.
5 nhóm giải pháp để nâng tầm công tác hội nhập
Bên cạnh những kết quả tích cực, Vụ Chính sách thương mại đa biên cũng thẳng thắn nhìn nhận, hoạt động thương mại của nước ta sẽ đối diện với nhiều thách thức. Nguyên nhân khách quan đến từ những biến động của nền kinh tế thế giới, cạnh tranh địa chính trị, chính sách thuế quan của các đối tác lớn. Nguyên nhân chủ quan đến từ nội tại đất nước khi mức độ tận dụng FTA chưa thực sự cân bằng giữa doanh nghiệp trong và ngoài nước; việc xây dựng và định vị thương hiệu cho các mặt hàng “Made in Viet Nam” tại thị trường khó tính như thị trường các nước FTA cũng là bài toán mà ta cần quan tâm.
Khắc phục những thách thức này, năm 2026, Vụ Chính sách thương mại đa biên sẽ phối hợp chặt chẽ với các đơn vị để giải quyết, tháo gỡ khó khăn, để các FTA tiếp tục là động lực cho tăng trưởng xuất khẩu, tương xứng với tiềm năng, nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt trong sự cân bằng với các doanh nghiệp FDI, góp phần định vị thương hiệu sản phẩm Việt trên thị trường quốc tế.
Việc xây dựng và định vị thương hiệu cho các mặt hàng “Made in Viet Nam” tại thị trường khó tính như thị trường các nước FTA cũng là bài toán cần quan tâm
Trong năm 2026 và giai đoạn mới, Vụ Chính sách thương mại đa biên kiến nghị:
Trước hết, quán triệt và triển khai đồng bộ, hiệu quả các định hướng chiến lược đã được Bộ Chính trị nêu trong “Bộ tứ trụ cột”; đồng thời tập trung thực hiện tích cực, hiệu quả các nhiệm vụ được Chính phủ giao tại các Nghị quyết số 01, Nghị quyết số 02, Nghị quyết số 25, Nghị quyết 154 của Chính phủ.
Thứ hai, ưu tiên tập trung thực hiện nhiệm vụ thúc đẩy đàm phán thương mại đối ứng với Hoa Kỳ để đạt được cam kết thuận lợi nhất cho Việt Nam, hướng tới một Hiệp định thương mại toàn diện, công bằng, cân bằng và bền vững.
Thứ ba, khai thác hiệu quả các Hiệp định/thỏa thuận thương mại đã ký kết để thúc đẩy tăng trưởng. Tận dụng các FTA để phát triển các ngành công nghiệp có tính chất nền tảng, một số ngành mang tính đột phá, phù hợp với xu thế quốc tế như công nghệ xanh, công nghiệp điện tử với hàm lượng công nghệ cao, công nghiệp sinh hóa và dược phẩm... gắn kết chặt chẽ với chuỗi cung ứng khu vực và toàn cầu.
Cùng với đó, tranh thủ tối đa cơ hội, xu hướng phục hồi của các thị trường để đẩy mạnh xuất khẩu, xử lý hiệu quả các khó khăn, vướng mắc, xung đột trong quan hệ kinh tế thương mại, qua đó góp phần ổn định, mở rộng thị trường xuất khẩu và thu hút đầu tư nước ngoài.
Đồng thời, theo dõi sát tình hình triển khai, áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại của các nước đối vớisản phẩm xuất khẩu của Việt Nam để chủ động có biện pháp ứng phó từ sớm, từ xa.
Thứ tư, tích cực đưa vào thực thi CEPA Việt Nam - UAE, nỗ lực kết thúc đàm phán FTA với Khối thương mại tự do châu Âu (EFTA) ngay trong đầu năm 2026, thúc đẩy đàm phán FTA giữa ASEAN và Ca-na-đa, nâng cấp Hiệp định Thương mại Hàng hóa ASEAN - Ấn Độ... và thúc đẩy đàm phán với các đối tác nhiều tiềm năng như Hội đồng hợp tác Vùng Vịnh (GCC), Pakistan, MERCOSUR...
Thứ năm, tiếp tục triển khai các hoạt động tuyên truyền, phổ biến thông tin theo Kế hoạch thực hiện các FTA thế hệ mới, xây dựng hệ sinh thái hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng FTA và nâng cấp Cổng thông tin điện tử Hiệp định Thương mại tự do của Việt Nam (FTAP); tăng cường việc triển khai đồng bộ công tác hội nhập kinh tế quốc tế đến các địa phương qua Bộ chỉ số đánh giá kết quả thực thi các FTA của các địa phương (FTA Index)...
Lãnh đạo Vụ Chính sách thương mại đa biên nhấn mạnh, việc triển khai đồng bộ các giải pháp nêu trên không chỉ góp phần nâng tầm công tác hội nhập của đất nước mà còn từng bước xây dựng và định vị thương hiệu cho các mặt hàng “Made in Viet Nam” tại thị trường các nước đối tác.
Trong năm 2025, bên cạnh việc tăng cường thực thi hiệu quả các FTA đã có, Việt Nam đang tiếp tục không ngừng mở rộng mạng lưới hợp tác, tìm kiếm và ký kết thêm các hiệp định với những đối tác mới, qua đó đa dạng hóa thị trường và giảm phụ thuộc vào một số khu vực truyền thống.
Việt Nam đang tích cực đàm phán FTA với Khối thương mại tự do châu Âu (EFTA), FTA giữa ASEAN và Canada... hoàn tất đàm phán nâng cấp Hiệp định Thương mại Hàng hóa ASEAN, ký kết Nghị định thư nâng cấp Hiệp định FTA ASEAN - Trung Quốc...