Những ‘cây vàng’ trên cao nguyên Lâm Đồng

Sản phẩm quý của đồng bào

Giữa những đồi núi trập trùng, cao nguyên Lâm Đồng không chỉ là vùng đất của sương mù và thông reo, mà còn là nơi vun trồng nên những sản vật quý như cà phê, mắc ca, dâu tằm, atiso, chuối Laba… Những sản phẩm ấy không chỉ góp phần xóa đói giảm nghèo, mà còn là biểu tượng cho sự hội tụ của bản sắc văn hóa và nỗ lực vươn lên của cộng đồng dân tộc thiểu số.

Từ bao đời nay, cà phê là cây trồng chủ lực tại các huyện như Lạc Dương, Đam Rông, Lâm Hà, nơi có đông đồng bào K’Ho và Chu Ru sinh sống. Tuy nhiên, bước chuyển mình thực sự chỉ đến khi người dân mạnh dạn chuyển từ canh tác truyền thống sang mô hình hữu cơ, áp dụng công nghệ và xây dựng thương hiệu.

HTX Nông nghiệp Langbiang (Lạc Dương) là một ví dụ tiêu biểu, nơi bà con đồng bào K’Ho đã làm chủ toàn bộ chuỗi giá trị: từ chọn giống, chăm bón theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP đến rang xay và đóng gói sản phẩm. Cà phê Chơ Mui - thương hiệu do người dân tự sáng lập hiện đã được gắn mã QR truy xuất nguồn gốc, có mặt trên các sàn thương mại điện tử và được thị trường cao cấp trong nước đón nhận.

Bà Hà Thị Mây - một hộ dân tham gia HTX Nông nghiệp Langbiang chia sẻ: “Mỗi ha cà phê hữu cơ giúp gia đình tôi thu được khoảng 420 triệu đồng/năm. Quan trọng hơn, chúng tôi thấy tự hào khi sản phẩm của mình mang tên bản làng, mang văn hóa của người K’Ho đến với khách hàng”.

Cùng với cà phê, cây mắc ca đang dần khẳng định là một “người bạn bền vững” của bà con đồng bào dân tộc thiểu số Lâm Đồng. Những mô hình như HTX Tuổi Trẻ Đam Rông - nơi 70% thành viên là người dân tộc thiểu số đã biết kết hợp giữa mắc ca và cà phê trong canh tác xen canh, ứng dụng hệ thống tưới tiết kiệm, phần mềm quản lý mùa vụ và đăng ký sở hữu trí tuệ cho thương hiệu “Mắc ca Đam Rông”.

Theo HTX Tuổi Trẻ Đam Rông, hiện nay sản phẩm mắc ca đã có mặt trên các sàn thương mại điện tử, được khách hàng tại các khu du lịch, resort cao cấp ở Đà Lạt đặt hàng thường xuyên. Điều này không chỉ giúp ổn định đầu ra mà còn nâng cao giá trị cây trồng bản địa, từng bước giúp đồng bào thoát nghèo bền vững.

Chuối Laba cũng là một sản phẩm quý của bà con đồng bào dân tộc thiểu số Lâm Đồng. Được mệnh danh là chuối “tiến vua”, chuối Laba có ruột dẻo, thơm, vị ngọt đặc trưng. Trước đây, sản phẩm này chỉ được trồng nhỏ lẻ. Tuy nhiên, từ năm 2019, chuối Laba đã được quy hoạch vùng trồng tập trung tại Đức Trọng, Đơn Dương và phát triển mạnh mẽ nhờ sự đồng hành của chính quyền.

HTX Laba Banana Đạ K’Nàng là một trong những đơn vị tiên phong, với hơn 50 ha trồng chuối theo tiêu chuẩn OCOP. Năm 2020, sản phẩm này chính thức đạt OCOP 4 sao và hiện đã có mặt tại các siêu thị TP.Hồ Chí Minh.

Đại diện HTX chia sẻ: “Với sự hỗ trợ từ tỉnh và Sở Công Thương, chúng tôi được đầu tư hơn 1,8 tỷ đồng để mở rộng sản xuất, chế biến, bảo quản sản phẩm, đáp ứng tốt hơn nhu cầu thị trường trong và ngoài nước”.

Atiso, một trong những sản phẩm đặc biệt của Đà Lạt cũng là một sản phẩm được trồng phổ biến tại các vùng có đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống. Không chỉ để chế biến trà hay thực phẩm, atiso còn được phát triển thành nhiều sản phẩm OCOP cao cấp như cao atiso, trà túi lọc, thực phẩm chức năng…

Tại huyện Đam Rông, mô hình trồng dâu nuôi tằm của người K’Ho đang được khôi phục và phát triển thành chuỗi liên kết: từ vườn dâu - trại tằm - xưởng tơ - làng lụa. HTX Tuổi Trẻ Đam Rông hiện đã sở hữu thương hiệu “Tơ Lâm Đồng” với các sản phẩm vải lụa tinh tế, cung cấp cho khách sạn và khách VIP trong ngành du lịch.

Ngành Công Thương đồng hành cùng bà con

Theo Sở Công Thương Lâm Đồng, tỉnh đã xây dựng chiến lược phát triển sản phẩm OCOP gắn với vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Giai đoạn 2021-2025, thông qua Quyết định 1719 về phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 1, Lâm Đồng đã triển khai hàng trăm công trình hạ tầng, mở rộng các vùng chuyên canh và đẩy mạnh xúc tiến thương mại.

Sở Công Thương luôn đồng hành cùng các HTX, doanh nghiệp để hỗ trợ phát triển thương hiệu, sở hữu trí tuệ và kết nối thị trường. Trong đó tập trung tăng cường tập huấn thương mại điện tử, đưa sản phẩm nông nghiệp Lâm Đồng lên các sàn như nongsan.buudien.vn, Sendo… Đến nay, hơn 15 chuỗi liên kết nông nghiệp có sự tham gia của gần 1.100 hộ đồng bào dân tộc thiểu số đã được hình thành. Đây là nền tảng quan trọng để thúc đẩy phát triển kinh tế xanh, sinh thái và bền vững tại vùng cao.

Cà phê Arabica, mắc ca, atiso, dâu tằm, chuối Laba… là những sản phẩm được dựng xây từ khát vọng của người dân không cam chịu nghèo đói. Từ bản làng hẻo lánh, những nông sản đặc trưng ấy đang từng bước tiến ra thị trường hiện đại, có tên gọi, có thương hiệu, có chỗ đứng. Đây là thành quả của nỗ lực tự thân từ người dân, đồng thời là minh chứng sống động cho sự vào cuộc mạnh mẽ của chính quyền, sự đồng hành từ ngành Công Thương và sự tiếp sức từ các mô hình hợp tác xã.

Tỉnh Lâm Đồng xác định, sẽ nỗ lực nhân rộng những mô hình liên kết chuỗi sản phẩm, coi đây là một trong những hướng đi thoát nghèo cho bà con vùng dân tộc. Đồng thời là chìa khoá xây dựng thương hiệu cho sản phẩm địa phương.