Ninh Bình từng bước nâng cao thương hiệu sản phẩm OCOP

Từ trà túi lọc đến “đại sứ” nông sản vùng quê

Sau hơn 5 năm triển khai, chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) tại Ninh Bình đã chứng minh vai trò như một cú hích mạnh mẽ, đưa sản phẩm địa phương lên bản đồ thương mại, khơi dậy khát vọng khởi nghiệp từ chính mảnh đất quê hương. Nếu như năm 2018, toàn tỉnh Ninh Bình chỉ có 54 sản phẩm được công nhận OCOP thì đến nay, con số này đã tăng gần gấp bốn lần, với 209 sản phẩm đạt chuẩn. Trong đó, 67 sản phẩm đạt hạng 4 sao và 6 sản phẩm tiềm năng đạt 5 sao.

Không dừng lại ở số lượng, chất lượng sản phẩm OCOP cũng được nâng cao rõ rệt. Các sản phẩm đa dạng về nhóm ngành, từ thực phẩm, thảo dược, đồ lưu niệm, trang trí đến dịch vụ du lịch nông thôn đều được sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, hữu cơ, thủ công truyền thống. Mỗi sản phẩm mang trong mình “câu chuyện riêng” về văn hóa, nghề truyền thống, được ví như “đại sứ” đưa hình ảnh nông thôn Ninh Bình đến gần hơn với thị trường.

Tiêu biểu như sản phẩm gốm Gia Thủy (Nho Quan), mắm tép Gia Viễn, nem chua Yên Mạc (Yên Mô), cói Kim Sơn hay rau Khánh Thành (Yên Khánh)... đều tận dụng nguồn nguyên liệu sẵn có tại địa phương, phát huy thế mạnh bản địa một cách hiệu quả. Những thương hiệu này không chỉ mang lại giá trị kinh tế mà còn góp phần gìn giữ, phát triển nghề truyền thống gắn với địa danh.

Một ví dụ điển hình là chị Nguyễn Thị Lành - Giám đốc Công ty TNHH Bảo Sơn Foods (xã Hùng Tiến, huyện Kim Sơn). Xuất phát từ mong muốn khởi nghiệp bằng nguồn nông sản quê hương và tạo sinh kế cho người dân, chị Lành đã từng bước xây dựng thương hiệu sản phẩm nông nghiệp. Từ sản phẩm trà túi lọc ban đầu, đến nay doanh nghiệp của chị đã phát triển 12 dòng sản phẩm đặc trưng như mật ong sú vẹt, rượu, mắm cáy sông Đáy…, trong đó có 5 sản phẩm đã được công nhận đạt chuẩn OCOP. 100% nguyên liệu được thu mua từ người dân và các hợp tác xã trong tỉnh.

Chị Lành chia sẻ công ty chị đã ký hợp đồng với khoảng 10 hợp tác xã nông nghiệp để tiêu thụ trung bình 100 tấn nông sản tươi mỗi năm. OCOP không chỉ là cơ hội khởi nghiệp, mà còn là đòn bẩy để kết nối giữa doanh nghiệp và người nông dân.

Không chỉ sản xuất, người dân Ninh Bình cũng đang dần thay đổi tư duy từ sản xuất nhỏ lẻ sang tư duy thị trường. Việc bán hàng trực tuyến, xây dựng thương hiệu, cải tiến mẫu mã, bao bì... ngày càng phổ biến, đưa sản phẩm OCOP tiếp cận các hệ thống phân phối lớn và người tiêu dùng hiện đại.

Từng là một cơ sở nhỏ chỉ bán yến thô, không tem nhãn, không thương hiệu, cơ sở của chị Phạm Thị Hòa - Giám đốc Hợp tác xã Yến sào Huân Hòa đã có bước chuyển mình rõ rệt sau khi tham gia chương trình OCOP. Được hỗ trợ tư vấn quy trình sản xuất, thiết kế bao bì, xúc tiến thương mại…, sản phẩm yến tinh chế của hợp tác xã hiện không chỉ bán chạy hơn mà còn tạo việc làm ổn định cho hơn 10 lao động địa phương.

Xây thương hiệu bền vững từ bản sắc nông thôn

Ninh Bình có đầy đủ lợi thế để phát triển chương trình OCOP như tài nguyên thiên nhiên phong phú, nguồn lao động dồi dào, và một kho tàng văn hóa, nghề truyền thống phong phú. Sự kết hợp giữa sản xuất nông nghiệp và du lịch đang mở ra hướng đi mới - nơi sản phẩm OCOP không chỉ là hàng hóa, mà còn trở thành món quà mang đậm dấu ấn địa phương, góp phần nâng tầm thương hiệu vùng đất Cố đô.

Theo bà Nguyễn Thị Lan Anh - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Ninh Bình cho biết điểm khác biệt quan trọng của sản phẩm OCOP chính là “mỗi sản phẩm là một câu chuyện”. Cùng một tên gọi nhưng sản phẩm ở mỗi địa phương lại mang hồn cốt riêng, gắn với lịch sử, văn hóa, và cơ duyên của người làm ra nó. Chính vì vậy, chương trình OCOP tại Ninh Bình không chạy theo số lượng mà chú trọng đến sự độc đáo và giá trị bền vững.

Bà Lan Anh nhấn mạnh mỗi sản phẩm OCOP cần phản ánh được tinh thần nông thôn Ninh Bình đặc sắc, riêng biệt và có sức sống lâu dài. Đó là đích đến chúng tôi hướng tới, phát triển sản phẩm đi liền với bản sắc vùng miền, định vị thương hiệu gắn với Cố đô.

Dù vậy, OCOP Ninh Bình vẫn đang đối mặt với không ít khó khăn. Năng lực sản xuất của nhiều chủ thể còn hạn chế, yêu cầu ngày càng cao về tiêu chuẩn chất lượng, hoạt động xúc tiến thương mại, quảng bá vẫn cần đổi mới linh hoạt để thích nghi với thị trường.

Để khắc phục những thách thức này, trong năm 2025 và các năm tiếp theo, các cơ quan chuyên môn của tỉnh Ninh Bình sẽ tập trung vào các chính sách hỗ trợ thiết thực, như nâng cao năng lực cho các chủ thể, hỗ trợ cải tiến quy trình sản xuất, quảng bá thương hiệu, mở rộng thị trường tiêu thụ. Mục tiêu là từng bước đưa sản phẩm OCOP Ninh Bình tiếp cận sâu vào chuỗi giá trị, hướng tới phát triển bền vững cả về kinh tế, xã hội lẫn văn hóa.