Sự kiện do Báo Kinh tế & Đô thị phối hợp với Trung tâm Công nghệ sinh học và nhiều đối tác tổ chức, nhằm tìm kiếm những giải pháp đột phá và bền vững cho không gian xanh đô thị trong bối cảnh tốc độ đô thị hóa nhanh chóng.
Quanh cảnh hội thảo.
Hướng đi chiến lược
Phát biểu khai mạc hội thảo, PGS.TS Nguyễn Thành Lợi - Tổng Biên tập Báo Kinh tế & Đô thị, nhấn mạnh những áp lực to lớn mà các đô thị Việt Nam, đặc biệt là TP. Hồ Chí Minh đang đối mặt.
Theo PGS.TS Nguyễn Thành Lợi, trong gần hai thập kỷ qua, tốc độ đô thị hóa của Việt Nam diễn ra nhanh và mạnh mẽ. Tỷ lệ dân số đô thị tăng nhanh kéo theo những sức ép ngày càng lớn về không gian sống, môi trường, giao thông, hạ tầng kỹ thuật và chất lượng đời sống của cư dân. Nhiều đô thị lớn đang đối mặt với sự thu hẹp không gian xanh, ô nhiễm không khí tăng cao và tác động rõ rệt của biến đổi khí hậu. PGS.TS Nguyễn Thành Lợi khẳng định, phát triển đô thị hiện đại cần chuyển dịch từ cách tiếp cận truyền thống sang tư duy đô thị bền vững, thông minh, lấy chất lượng sống và cân bằng môi trường làm trọng tâm.
PGS.TS Nguyễn Thành Lợi - Tổng Biên tập Báo Kinh tế & Đô thị (ở giữa) phát biểu tại hội thảo.
Trong đó, nông nghiệp đô thị nổi lên như một hướng đi chiến lược, vừa đáp ứng nhu cầu thực phẩm an toàn, vừa bổ sung không gian xanh, cải thiện môi trường sinh thái, đồng thời lan tỏa lối sống bền vững, nâng cao ý thức của cộng đồng đô thị. Nhiều mô hình thành công trên thế giới như Singapore với mục tiêu tự chủ 30% nguồn thực phẩm vào năm 2030 nhờ nông nghiệp công nghệ cao trên mái nhà, Nhật Bản với "nông trại trong nhà" ứng dụng AI và IoT, hay Hà Lan với công nghệ nhà kính tiên tiến.
Tại Việt Nam, nhiều mô hình nông nghiệp đô thị như vườn trên mái, thủy canh đã xuất hiện và tạo giá trị. Tuy nhiên, vẫn còn những điểm nghẽn hiện hữu như chính sách chưa hoàn thiện, công nghệ cao chưa dễ tiếp cận, kết nối cung - cầu hạn chế và thiếu hệ sinh thái giữa quản lý, khoa học, doanh nghiệp và người dân, khiến nhiều mô hình kém bền vững.
Trước thực trạng này, PGS.TS Nguyễn Thành Lợi kêu gọi các đại biểu tập trung thảo luận thực trạng, chia sẻ mô hình hiệu quả và đề xuất giải pháp thúc đẩy nông nghiệp đô thị gắn với mục tiêu mở rộng không gian xanh và phát triển đô thị bền vững.
Xu thế tất yếu
Tại hội thảo, các chuyên gia đã tập trung vào ba mục tiêu chính để thúc đẩy nông nghiệp đô thị tại Việt Nam: Phát triển mô hình kinh tế và cộng đồng xanh trong các đô thị; ứng dụng công nghệ, mô hình sản xuất mới và giải pháp kỹ thuật phù hợp đô thị; hoàn thiện chính sách và quy hoạch nhằm thúc đẩy phát triển nông nghiệp đô thị.
Các đại biểu tham dự hội thảo.
Ông Phạm Ngọc Tuấn, Giám đốc Công ty Cổ phần Bình Điền Mê Kông cho biết, nông nghiệp đô thị đã và đang trở thành một xu thế tất yếu. Không chỉ đơn thuần là sản xuất nông nghiệp trong lòng thành phố, nông nghiệp đô thị còn là cách để kiến tạo không gian xanh, nâng cao chất lượng sống, mở ra những giá trị kinh tế mới và tạo ra sự kết nối giữa con người - thiên nhiên công nghệ. Đó là một giải pháp phát triển bền vững mà nhiều đô thị tiên tiến trên thế giới đã triển khai, và Việt Nam đang từng bước theo kịp xu hướng này.
Tại TP. Hồ Chí Minh, mô hình trang trại trên mái nhà, nông trại trong khu dân cư, các farm sản xuất rau thủy canh - khí canh ở quận 7, Thủ Đức, Bình Chánh hay Hóc Môn đã mang đến hình ảnh một đô thị hiện đại nhưng vẫn hài hòa với thiên nhiên.
Tại Hà Nội, với các vùng sản xuất nông nghiệp ven đô như Đông Anh, Gia Lâm, Hoài Đức, cùng nhiều mô hình farm xanh hiện đại trong nội thành, đang cho thấy nỗ lực chuyển mình của một đô thị lớn nhằm giảm áp lực ô nhiễm và mở rộng không gian sống xanh…
“Những mô hình này không chỉ cung cấp nguồn thực phẩm sạch, mà còn góp phần tạo ra cảnh quan xanh, giảm bức xạ nhiệt đô thị, hấp thụ khí CO2, cải thiện vì khí hậu, đồng thời mở hướng phát triển kinh tế mới cho người dân đô thị. Tuy nhiên, để nông nghiệp đô thị thực sự trở thành một “trụ cột xanh” trong quy hoạch đô thị tương lai, cần phải có sự tham gia sâu rộng của doanh nghiệp, đặc biệt là những doanh nghiệp cung ứng vật tư nông nghiệp, giải pháp kỹ thuật và đồng hành lâu dài với nông dân”, ông Phạm Ngọc Tuấn cho biết.
TS. Trần Đình Lý, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Nông Lâm TP. Hồ Chí Minh nhấn mạnh, một đô thị xanh chỉ thành công khi người dân coi “xanh” là một giá trị văn hóa - một phong cách sống. Hiện nay, Hội Marketing Việt Nam đã hình thành mạng lưới cộng đồng các chuyên gia nhà khoa học trong hội đồng học thuật, nghiên cứu và tư vấn hỗ trợ khoa học công nghệ, truyền thông hiện đại: Cung cấp nền tảng khoa học - dữ liệu luận cứ cho quy hoạch đô thị xanh; tư vấn chiến lược truyền thông - marketing đô thị cho các dự án mảng xanh; kết nối hệ sinh thái chuyên gia – doanh nghiệp - học thuật trong nước và quốc tế; tư vấn phát triển nguồn nhân lực xanh và chuẩn nghề nghiệp mới.
Với vai trò cầu nối giữa khoa học - thị trường - chính sách, Hội đồng Học thuật của Hội Marketing Việt Nam không chỉ đóng góp vào tư duy quy hoạch mà còn dẫn dắt các chiến lược truyền thông, phát triển mô hình xanh, xây dựng thương hiệu đô thị và đào tạo nguồn nhân lực. Hội đồng có thể trở thành một lực lượng tư vẫn mạnh mẽ, giúp các đô thị - đặc biệt là TP. Hồ Chí Minh tái thiết lập bản sắc đô thị, phát triển nông nghiệp hiện đại và mở rộng không gian xanh theo chuẩn quốc tế.
Với tinh thần thẳng thắn, cởi mở và trách nhiệm, hội thảo đã đưa ra nhiều ý kiến quan trọng, đóng góp trực tiếp vào việc định hướng và thúc đẩy phát triển nông nghiệp đô thị tại Việt Nam trong thời gian tới. Hội thảo cũng là dịp để kết nối các nhà khoa học với nhà quản lý, doanh nghiệp với các mô hình sản xuất và người dân, hướng tới xây dựng một hệ sinh thái hỗ trợ lẫn nhau trong phát triển nông nghiệp đô thị.