Ống hút rau củ ECOS: Hành trình xanh giúp nông dân thoát cảnh 'được mùa mất giá'

Từ đất mẹ nghèo khó đến sản phẩm vươn tầm quốc tế

Giữa những làng quê trồng rau ven đô Đông Anh (Hà Nội), câu chuyện về ông Lê Văn Tám, Giám đốc Hợp tác xã (HTX) Dịch vụ Nông nghiệp Sông Hồng là minh chứng sống động cho khát vọng đổi thay. Xuất thân từ vùng quê còn nhiều khó khăn, từng chứng kiến cảnh nông sản “được mùa mất giá”, ông Tám luôn trăn trở tìm lối đi để nông dân sống tốt trên chính mảnh ruộng của mình.

Hơn 11 năm lao động, học tập tại Hàn Quốc đã cho anh cơ hội tiếp cận công nghệ nông nghiệp hiện đại và các mô hình sản xuất gắn với bảo vệ môi trường. Năm 2016, anh quyết định trở về quê thành lập HTX đầu tư 1.515 m² nhà màng công nghệ cao, liên kết nhiều nông hộ trồng rau củ hữu cơ, tạo nền tảng nguyên liệu bền vững cho các sản phẩm chế biến sâu.

Ý tưởng “hóa rau củ thành ống hút” đến như một câu trả lời kép: giải quyết lượng nông sản dôi dư và tạo ra sản phẩm thay thế ống hút nhựa gây ô nhiễm. Nhưng con đường từ ý tưởng đến sản phẩm là chuỗi ngày thử nghiệm khắc nghiệt. “Có thời điểm chúng tôi mất trắng hơn 30 tấn nguyên liệu, hàng trăm mẫu thử đều thất bại. Ba căn nhà phải đem thế chấp để duy trì sản xuất”, ông Tám nhớ lại.

Sau gần 3 năm nghiên cứu, anh và cộng sự hoàn thiện công thức ống hút ECOS: chịu được mọi loại nước từ nóng, đá lạnh, đồ uống có gas đến sinh tố, sử dụng liên tục 10 giờ, ngâm hơn 24 giờ mới biến đổi cấu trúc, phân hủy hoàn toàn sau vài chục ngày trong tự nhiên. Thành phần hoàn toàn từ tinh bột, rau củ, ngũ cốc, không chứa kim loại nặng hay dư lượng thuốc bảo vệ thực vật.

Ông Tám mô tả: “Ống hút rau củ có thể mềm ra khi gặp nước ấm nhưng vẫn bền chắc để dùng tiếp và đặc biệt là sau khi uống nước, nó vẫn có thể trở thành một món ăn”. Điểm thú vị là ống hút này không chỉ để uống nước, mà còn có thể nhúng lẩu, xào, luộc hay rán thành snack vừa lạ miệng vừa giàu dinh dưỡng.

Những nỗ lực ấy đã giúp ECOS đạt OCOP 5 sao cấp TP Hà Nội (2020) và OCOP 5 sao quốc gia (2023). Sản phẩm không chỉ có mặt tại các chuỗi cà phê, nhà hàng, resort 5 sao trong nước mà còn vượt biên giới sang Nhật, Đức, Anh, Nga, Hàn Quốc...những thị trường khó tính nhất về tiêu chuẩn chất lượng.

Giảm nghèo bền vững từ mô hình sản xuất xanh

Hiện mỗi ngày HTX sản xuất khoảng 50.000 ống hút ECOS, tạo việc làm ổn định cho 10-15 lao động tại chỗ và hàng chục nông hộ cung ứng nguyên liệu. Thay vì bán rau củ thô với giá rẻ, bà con được bao tiêu sản phẩm với mức giá ổn định, thậm chí hưởng lợi nhuận cao hơn nhờ chế biến sâu.

Việc tham gia chuỗi giá trị này cũng buộc bà con thay đổi tư duy sản xuất. Từ canh tác truyền thống, họ chuyển sang trồng rau củ hữu cơ trong nhà màng, áp dụng quy trình kỹ thuật nghiêm ngặt, ghi chép nhật ký sản xuất, nâng cao chất lượng và năng suất. Một thành viên HTX chia sẻ: “Chúng tôi đã chuyển từ bán cái mình có sang sản xuất cái thị trường cần. Nhờ vậy, thu nhập ổn định hơn, không còn phụ thuộc vào mùa vụ”.

Không chỉ vậy, ECOS còn lan tỏa lối sống xanh đó là mỗi chiếc ống hút sau sử dụng có thể ăn được, làm thức ăn chăn nuôi hoặc phân bón hữu cơ, khép kín vòng đời sản phẩm đúng nghĩa một mô hình kinh tế tuần hoàn. Điều này không chỉ tiết kiệm chi phí xử lý rác mà còn tạo giá trị cộng hưởng cho môi trường và cộng đồng.

Sản phẩm đã vượt qua rào cản kỹ thuật của các thị trường xuất khẩu khó tính. Từ những đơn hàng đầu tiên sang Hàn Quốc, ECOS tiếp tục chinh phục Nhật Bản, Đức, Anh, Nga. Việc xuất khẩu thành công không chỉ mang lại doanh thu mà còn nâng uy tín của sản phẩm OCOP Việt Nam, tạo thêm niềm tin cho bà con nông dân gắn bó lâu dài với mô hình sản xuất xanh.

Theo ông Tám, mục tiêu cuối cùng không chỉ là thương mại hóa sản phẩm, mà là xây dựng một mô hình giảm nghèo bền vững: Giúp nông dân giữ đất, giữ nghề và sống tốt trên chính quê hương mình. Đây cũng là định hướng mà HTX kiên trì theo đuổi, gắn lợi ích kinh tế với lợi ích cộng đồng, để mỗi sản phẩm làm ra không chỉ bán được mà còn tạo sinh kế lâu dài cho người dân.

Từ những luống rau củ bình dị ở Đông Anh, ống hút ECOS đã chứng minh rằng sáng tạo có thể nảy mầm từ chính ruộng đồng quê hương. Khi sản phẩm nông thôn được nâng tầm và kết nối với thị trường toàn cầu, nông dân sẽ không còn lo “được mùa mất giá” mà trở thành những chủ thể tự tin chinh phục cả thế giới, góp phần hiện thực hóa mục tiêu giảm nghèo bền vững.

Tại Hội chợ các sản phẩm OCOP xuất khẩu 2025 – VIETNAM COCOPEX 2025 diễn ra mới đây, trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, ông Lê Văn Tám bày tỏ lời cảm ơn tới Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, UBND TP Hà Nội, Chương trình OCOP cùng các cơ quan, ban, ngành đã đồng hành, hỗ trợ HTX trong suốt thời gian qua. Ông cho biết, nhờ tham gia các chương trình, hội thảo, hội chợ chuyên ngành, sản phẩm ống hút ECOS đã được quảng bá rộng rãi hơn, giúp nhiều người tiêu dùng biết và tin tưởng lựa chọn.