| Ánh sáng từ phong trào 'Thắp sáng đường quê' nông thôn mới ‘Quả ngọt’ từ chương trình nông thôn mới Bán lẻ hiện đại: Thay đổi diện mạo thị trường nông thôn |
Hạ tầng thương mại khởi sắc nhưng vẫn còn vướng
Trong những năm qua, các địa phương trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk đã đẩy mạnh công tác quy hoạch, đầu tư xây dựng hệ thống chợ đạt chuẩn nông thôn mới. Huyện Ea H’leo là ví dụ điển hình khi lập quy hoạch phát triển 12 chợ trên địa bàn, trong đó có 9 chợ đang hoạt động hiệu quả, góp phần quan trọng thúc đẩy lưu thông hàng hóa, cải thiện đời sống dân sinh.
Tiêu biểu như chợ xã Ea Hiao do Hợp tác xã thương mại - dịch vụ Thành Công tiếp quản từ năm 2014. Sau khi nhận quản lý, hợp tác xã đã đầu tư 9,5 tỷ đồng xây mới chợ với quy mô 70 lô kiốt và một chợ lồng, mang lại không gian kinh doanh thuận lợi, sạch sẽ cho bà con tiểu thương. Ông Y Tôm Niê, tiểu thương kinh doanh tại chợ Ea Hiao chia sẻ: “Trước đây chợ nhỏ hẹp, trời mưa thì ngập, nắng thì bụi. Từ khi chợ được đầu tư lại, bà con chúng tôi yên tâm buôn bán, hàng hóa dồi dào hơn, khách cũng tới đông hơn”.
Tương tự, chợ xã Ea Nam, chợ hạng 3 của huyện Ea H’leo trước đây được xây dựng bằng ngân sách và đóng góp của tiểu thương, nay được giao cho Hợp tác xã thương mại - dịch vụ Tân Bình quản lý, từng bước cải tạo, sửa chữa đường nội bộ, mái che để phục vụ bà con.
Ở huyện Ea Súp, chợ trung tâm cụm xã Ea Rốk vừa hoàn thành tháng 7/2024 với quy mô 7.500 m², tổng vốn đầu tư 70 tỷ đồng. Đây là chợ hạng 3, kết hợp giữa truyền thống và hiện đại, với 45 kiốt hai tầng, 36 kiốt một tầng, 102 quầy sạp, có hệ thống phòng cháy chữa cháy, xử lý rác thải và khu vực kiểm tra vệ sinh an toàn thực phẩm đạt chuẩn.
| Chợ trung tâm cụm xã Ea Rốk vừa hoàn thành tháng 7/2024 với quy mô 7.500 m², tổng vốn đầu tư 70 tỷ đồng. Ảnh: TUG |
Ông Nguyễn Văn Khương, người dân xã Ea Rốk, phấn khởi nói: “Chợ mới khang trang lắm, bà con có chỗ bán cố định, mùa mưa không sợ bẩn, hàng hóa đa dạng, mua sắm thuận tiện hơn rất nhiều”.
Theo báo cáo của Sở Công Thương tỉnh Đắk Lắk, đến nay toàn tỉnh có 25 chợ chuyển đổi quản lý thành công cho doanh nghiệp và hợp tác xã, tổng vốn đầu tư sửa chữa, nâng cấp đạt khoảng 500 tỷ đồng. Các chợ sau chuyển đổi đều được sắp xếp lại ngành hàng khoa học, hệ thống hạ tầng được chỉnh trang, góp phần tăng thu ngân sách và giải quyết việc làm cho lao động địa phương.
Dù đạt được nhiều kết quả tích cực, nhưng thực tế cho thấy việc xã hội hóa đầu tư xây dựng chợ nông thôn tại nhiều địa phương vẫn còn nhiều khó khăn. Hiện Đắk Lắk có 148 chợ, trong đó 109 chợ ở khu vực nông thôn, song chỉ khoảng 65,7% số chợ được xây dựng kiên cố. Đáng chú ý, một số hợp tác xã đã xin thanh lý hợp đồng khai thác chợ trước thời hạn do kinh doanh không hiệu quả, thiếu nguồn thu, nhất là tại các xã vùng sâu, vùng xa.
Tương tự tại Gia Lai, theo Sở Công Thương Gia Lai, hiện toàn tỉnh có 151 chợ, trong đó nhiều chợ nông thôn đã xuống cấp nghiêm trọng, khó thu hút đầu tư. Chợ Plei Kần (huyện Ngọc Hồi, Kon Tum) dù đã quy hoạch từ lâu nhưng đến nay vẫn chưa thu hút được nhà đầu tư nào, chủ yếu do hạ tầng yếu kém, lượng khách ít, tính khả thi thấp.
Không riêng khu vực Tây Nguyên, tại Thanh Hóa, tính đến đầu năm 2025, toàn tỉnh có 280 chợ các loại, trong đó hơn 70 chợ chưa đạt chuẩn về vệ sinh, phòng cháy chữa cháy và an toàn thực phẩm. Ông Lê Đình Hùng, một tiểu thương kinh doanh lâu năm ở chợ Quảng Xương cho biết: “Chợ nông thôn giờ cạnh tranh khốc liệt lắm, siêu thị, cửa hàng tiện lợi, bán online mọc lên từng ngày. Nếu chợ không được cải tạo, hiện đại hóa thì sớm muộn cũng vắng khách thôi”.
Giải pháp đồng bộ để phát triển chợ nông thôn mới
Một vướng mắc khác là công tác kiểm kê, định giá tài sản chợ còn thiếu đầy đủ, thiếu hướng dẫn chuyển đổi mô hình quản lý thống nhất. Bên cạnh đó, thói quen mua sắm của người dân dần thay đổi, thương mại điện tử phát triển khiến các chợ truyền thống gặp nhiều thách thức, ảnh hưởng đến tính hấp dẫn với nhà đầu tư.
Để tháo gỡ điểm nghẽn này, theo lãnh đạo Sở Công Thương Đắk Lắk, thời gian tới địa phương sẽ tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, đơn giản hóa quy trình chuyển đổi mô hình quản lý chợ. Đồng thời, UBND tỉnh cũng đã chỉ đạo các huyện, thị xã, thành phố tập trung rà soát, hoàn thiện quy hoạch phát triển chợ nông thôn mới phù hợp với quy hoạch thương mại chung của tỉnh.
| Người dân yên tâm mua sắn, buôn bán tại các chợ đạt chuẩn nông thôn mới. Ảnh: Tuấn Anh |
Song song đó, ngành Công Thương tiếp tục vận động, tạo điều kiện thuận lợi thu hút các doanh nghiệp, hợp tác xã trong và ngoài tỉnh tham gia đầu tư, phát triển hệ thống chợ. Một số giải pháp thiết thực đang được triển khai như hỗ trợ chi phí thuê mặt bằng cho nhà đầu tư giai đoạn đầu, ưu tiên tiếp cận tín dụng ưu đãi với các dự án chợ đạt tiêu chí nông thôn mới.
Đặc biệt, để tăng sức cạnh tranh cho chợ truyền thống, các địa phương đang khuyến khích ứng dụng thương mại điện tử, thanh toán không dùng tiền mặt, từng bước chuyển đổi số trong hoạt động kinh doanh tại chợ. Điển hình như tại huyện Krông Pắc, một số chợ lớn đã thí điểm khu gian hàng số, quét mã QR thanh toán giúp tiểu thương tiện lợi hơn trong giao dịch.
Bà H’Loan Mlô, tiểu thương tại chợ Ea Hiao, chia sẻ chân thành: “Chúng tôi mong muốn Nhà nước tiếp tục đầu tư nâng cấp chợ, hỗ trợ tiểu thương tiếp cận bán hàng online, quảng bá sản phẩm đặc sản địa phương để giữ được khách hàng”.
| Việc đầu tư xây dựng, cải tạo hệ thống chợ nông thôn không chỉ đơn thuần là xây dựng nơi buôn bán, mà còn là yếu tố thúc đẩy lưu thông hàng hóa, tạo sinh kế cho người dân, gìn giữ nét đẹp văn hóa vùng miền và góp phần thực hiện hiệu quả Chương trình xây dựng nông thôn mới bền vững, hiện đại. |