Chuyển đổi mạnh mẽ
Những năm gần đây, tỉnh Quảng Ngãi đang từng bước chuyển mình trong lĩnh vực nông nghiệp bằng việc ứng dụng khoa học, công nghệ cao vào sản xuất. Từ vùng đồng bằng ven biển đến miền núi phía Tây, nhiều mô hình mới đã hình thành, mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt, mở ra hướng đi bền vững cho nông dân.
Tỉnh Quảng Ngãi hiện có hơn 893.000 ha đất có rừng, là điều kiện thuận lợi để phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, đặc biệt ở các sản phẩm dược liệu và cây ăn quả. Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, toàn tỉnh đã có gần 9.800 ha cây dược liệu, trong đó hơn 2.900 ha là sâm Ngọc Linh.
Nhiều đơn vị đã liên kết với doanh nghiệp để ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp, mang lại hiệu quả cao
Tại xã Dục Nông, mô hình trồng ổi và cây ăn quả ứng dụng công nghệ cao đang giúp nhiều hộ dân thoát nghèo. Hệ thống tưới nhỏ giọt, bón phân tự động được lắp đặt trên toàn bộ diện tích ổi, giúp tiết kiệm nước và nhân công, đồng thời nâng cao năng suất và chất lượng quả. Nhờ đó, thu nhập bình quân đầu người của xã ước đạt 59,3 triệu đồng/năm, tăng mạnh so với giai đoạn trước.
Trên lĩnh vực trồng trọt, những năm gần đây, nông dân nhiều địa phương trong tỉnh còn đẩy mạnh ứng dụng cơ giới hóa trong sản xuất, qua đó yêu cầu thời vụ được đáp ứng, rút ngắn thời gian sản xuất, giữ chất lượng sản phẩm ở mức tốt nhất, tăng giá bán và thúc đẩy nhanh quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế gắn với phân công lại lao động ở khu vực nông thôn.
Điển hình như Hợp tác xã nông nghiệp Đức Hòa, Đức Thắng, Đức Nhuận, Đức Chánh, Đức Tân… đã liên kết với doanh nghiệp triển khai ứng dụng thiết bị máy bay không người lái để phun thuốc bảo vệ thực vật trên cây lúa. Sử dụng máy sạ cụm để gieo sạ trên diện tích đất canh tác đã dồn điền đổi thửa và liên kết sản xuất lúa theo chuỗi giá trị.
Ông Nguyễn Văn Trình, Giám đốc Hợp tác xã nông nghiệp Đức Tân cho biết, khi ứng dụng cơ giới hóa sẽ giảm tối đa về lượng giống, thời gian gieo sạ, đảm bảo mật độ, tiết kiệm chi phí sản xuất. “Cơ giới hóa trong chăm sóc cây trồng và thu hoạch, không những giảm nguy hại trực tiếp cho sức khỏe người lao động mà còn tiết kiệm phân bón và nước tưới, giảm chi phí sản xuất, mang lại hiệu quả kinh tế, giúp thu hoạch nhanh hơn, giảm tổn thất sau thu hoạch. Từ đó, góp phần thay đổi diện mạo nông nghiệp, nông thôn, phát triển theo hướng nông nghiệp đô thị”, ông Nguyễn Văn Trình nói.
Việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ giúp giảm được sức người trong lao động
Theo lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Ngãi, ngoài việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, sản phẩm phù hợp với lợi thế và nhu cầu thị trường, việc xây dựng thương hiệu cho sản phẩm để tăng tính cạnh tranh, nâng cao giá trị sản phẩm cũng đang được chú trọng. Ngành nông nghiệp tỉnh còn đẩy mạnh hoạt động chuyển giao, ứng dụng, đổi mới công nghệ cho các doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ gia đình.
Việc ứng dụng khoa học, công nghệ vào sản xuất trồng trọt, đặc biệt là ứng dụng sản xuất nông nghiệp sạch, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp công nghệ cao trên địa bàn Quảng Ngãi đã tạo ra những sản phẩm cây trồng và nhiều sản phẩm chế biến nông nghiệp mới có năng suất, chất lượng, mang lại hiệu quả kinh tế, đáp ứng yêu cầu thị trường.
Từng bước khắc phục khó khăn
Dù đạt nhiều kết quả tích cực, song việc ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp của tỉnh Quảng Ngãi vẫn còn không ít khó khăn. Quy mô sản xuất nông nghiệp của tỉnh còn nhỏ lẻ, phân tán, hạ tầng chưa đồng bộ, khó triển khai các dự án lớn.
Bên cạnh đó, nguồn vốn đầu tư và doanh nghiệp tham gia lĩnh vực này vẫn còn hạn chế. Việc chuyển giao, ứng dụng khoa học - kỹ thuật chưa thực sự sâu, dẫn đến năng suất và chất lượng sản phẩm chưa đồng đều. Nhiều nông dân vẫn e ngại khi đầu tư công nghệ do chi phí ban đầu cao, thiếu kỹ năng vận hành.
Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Ngãi Hồ Trọng Phương cho rằng, việc ứng dụng khoa học, công nghệ để phát triển nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp công nghệ cao trong sản xuất trồng trọt trên địa bàn tỉnh vẫn còn rất hạn chế về quy mô, số lượng, chủng loại sản phẩm. Một số địa phương chưa kịp thời phối hợp cung cấp thông tin về các tổ chức, cá nhân sản xuất trồng trọt theo tiêu chuẩn thực hành nông nghiệp tốt VietGAP, hữu cơ.
Ông Phương cũng cho biết, tỉnh Quảng Ngãi kêu gọi, khuyến khích, hỗ trợ các doanh nghiệp đầu tư áp dụng khoa học, công nghệ vào sản xuất nông nghiệp. Đồng thời, khuyến khích, hỗ trợ các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp thực hiện sản xuất liên kết theo chuỗi giá trị nhằm nâng cao giá trị nông sản hàng hóa, đồng thời liên kết chuỗi giá trị bền vững và hiệu quả.
Những mô hình trồng rau quả sạch đang là hướng mở cho nhiều hộ nông dân
Tỉnh Quảng Ngãi đã thành lập Hội đồng thẩm định dự án nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nhằm rà soát, lựa chọn các dự án khả thi, có tác động lan tỏa. Bên cạnh đó, tỉnh cũng thúc đẩy liên kết “6 nhà” gồm: nhà nước, nhà nông, nhà khoa học, nhà doanh nghiệp, nhà băng và nhà phân phối để hình thành chuỗi sản xuất khép kín, bảo đảm đầu ra cho sản phẩm.
Theo đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Ngãi, mục tiêu trong giai đoạn 2025 - 2030 là xây dựng ít nhất 5 vùng sản xuất nông nghiệp công nghệ cao tập trung, ưu tiên các sản phẩm chủ lực như dược liệu, cây ăn quả, rau sạch và chăn nuôi hữu cơ. Tỉnh sẽ đẩy mạnh đào tạo nhân lực trẻ có kiến thức khoa học - kỹ thuật, tạo nguồn nhân lực vững vàng cho quá trình chuyển đổi.
Công nghệ cao đang thay đổi diện mạo nông nghiệp Quảng Ngãi. Từ dược liệu, cây ăn quả đến rau sạch, mọi lĩnh vực đều được số hóa, tự động hóa. Hiệu quả kinh tế và môi trường cũng được nâng lên rõ rệt.