Dấu ấn phát triển kinh tế của xã miền núi
Xã Xốp (tỉnh Quảng Ngãi) có diện tích tự nhiên hơn 265 km2, với 1.656 hộ/6.318 nhân khẩu, trong đó đồng bào dân tộc thiểu số chiếm tỷ lệ rất cao với 1.547 hộ/5.882 nhân khẩu (hơn 93% dân số toàn xã), đa số là Giẻ-Triêng và Xơ Đăng.
Xã Xốp từng bước hình thành vùng sản xuất cây công nghiệp. Ảnh: UBND xã Xốp
Theo ông Trần Trọng Từ, Bí thư Đảng uỷ xã Xốp, trong thời gian qua, kinh tế xã Xốp tiếp tục phát triển, cơ cấu chuyển dịch theo hướng tích cực, đa dạng các nguồn thu nhập. Hệ thống thương mại, dịch vụ được củng cố và mở rộng, các mặt hàng nông sản cũng như sản phẩm chế biến sâu từng bước được đưa ra thị trường, hình thành một số sản phẩm hàng hóa có thương hiệu riêng.
Công tác quản lý, khai thác nguồn thu trên địa bàn được thực hiện hiệu quả, với tổng thu ngân sách đạt 1.012 triệu đồng; thu nhập bình quân đầu người đạt 36,5 triệu đồng/năm…
Đáng chú ý, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao gắn với chế biến và thị trường tiêu thụ ngày càng phát triển. Công tác chỉ đạo, hướng dẫn nhân dân áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật trong sản xuất, phòng trừ sâu bệnh được triển khai thường xuyên; đã tổ chức 9 lớp tập huấn với 136 lượt người tham gia. Việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng theo hướng giá trị kinh tế cao được chú trọng, nhân dân tích cực hưởng ứng, từng bước hình thành các vùng chuyên canh cây công nghiệp chủ lực.
Đến cuối năm 2025, tổng diện tích gieo trồng cây hàng năm đạt 1.557ha; diện tích cây lâu năm đạt 1.374ha (gồm cà phê, cây ăn quả, mắc ca, sâm Ngọc Linh); diện tích cây dược liệu đạt 20ha, gồm hồng đẳng sâm, đinh lăng và nghệ…
Ông Từ cho biết, trong những năm qua, các chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội của xã cơ bản đạt được những chuyển biến tích cực, cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng hợp lý. Diện tích một số loại cây trồng chủ lực, mang lại hiệu quả kinh tế cao được mở rộng và nhân rộng. Hiện toàn xã có 3 sản phẩm OCOP đạt chuẩn 3 sao, gồm: Cà phê Quý Hồ, mắc ca sấy khô và cà phê Phượng Hoàng.
Bên cạnh đó, lâm nghiệp phát triển theo hướng bền vững, công tác giao khoán quản lý, bảo vệ rừng cho cộng đồng dân cư được chú trọng. Trong thời gian qua, xã đã tổ chức 176 lớp tuyên truyền, hướng dẫn cho 17.577 lượt người tham gia công tác quản lý, bảo vệ rừng. Đến nay hơn 436ha rừng mới được trồng; độ che phủ rừng duy trì ở mức 82,7%.
Người dân xã Xốp dần mở rộng diện tích trồng cây dược liệu. Ảnh; UBND xã Xốp
Công nghiệp, thương mại, dịch vụ và môi trường đầu tư kinh doanh trên địa xã có nhiều chuyển biến tích cực. Xã hiện có 2 mỏ khoáng sản (1 mỏ đá, 1 mỏ cát) và 5 thủy điện. Lĩnh vực thương mại, dịch vụ phát triển, tạo điều kiện thuận lợi cho hộ gia đình, cơ sở sản xuất kinh doanh mở rộng hoạt động, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng và sản xuất.
Trong thời gia qua, trên địa bàn xã đã thành lập mới 2 doanh nghiệp, 5 hợp tác xã, 5 tổ hợp tác, thu hút nhiều thành viên tham gia. Các sản phẩm chế biến sâu từ cà phê, mắc ca được quan tâm đầu tư, đến nay đã có hơn 3 sản phẩm chế biến đưa ra thị trường.
Phát triển các vùng chuyên canh
Ông Trần Trọng Từ cho biết, trong thời gian tới, xã quy hoạch, xây dựng các vùng sản xuất hồng đẳng sâm, sâm Ngọc Linh, dược liệu, cà phê Arabica và nuôi trồng thủy sản; nâng cao giá trị, xây dựng thương hiệu riêng cho các sản phẩm như cà phê, mắc ca...; cải tạo vườn tạp, chuyển đổi các loại cây trồng kém hiệu quả sang trồng mắc ca, chè, cà phê xứ lạnh...
Đặc biệt, địa phương chú trọng phát triển kinh tế, lấy kinh tế hộ gia đình là trọng tâm để nâng cao đời sống của người dân, kinh tế tư nhân làm động lực quan trọng để tăng trưởng. Nhất là hỗ trợ xây dựng hiệu quả phát triển kinh tế hộ gia đình theo mô hình “cầm tay, chỉ việc”.
Trong đó, chú trọng chuyển đổi, phát triển, hình thành vùng trồng các loại cây có hiệu quả kinh tế cao, một số loại cây tiềm năng gắn với phát triển công nghiệp chế biến nông sản, lâm sản. Nhất là phát triển mạnh diện tích cây cà phê (tập trung cây cà phê xứ lạnh Arabica); khuyến khích, vận động người dân mở rộng diện tích trồng, tái canh cây cà phê xứ lạnh đối với những vườn cây lâu năm, già cỗi, kém năng suất hoặc trên diện tích cây bời lời, cây sắn không hiệu quả.
Song song đó, xã tổ chức trồng thí điểm tiến đến mở rộng diện tích một số loại cây trồng tiềm năng (cây nguyên liệu thuốc lá); đẩy mạnh áp dụng tiến bộ khoa học vào thực tiễn canh tác, sản xuất; ưu tiên các nguồn lực của nhà nước hỗ trợ, cho vay vốn và phát huy nội lực của người dân, đẩy mạnh vận động, khuyến khích người dân ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số gia tăng diện tích cây cà phê xứ lạnh. Xã phát triển diện tích cây mắc ca, cây dược liệu, đặc biệt là cây sâm Ngọc linh để cùng với các xã lân cận hình thành vùng trồng dược liệu trọng điểm của khu vực...
Xã Xốp định hướng phát triển du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng bền vững. Ảnh: UBND xã Xốp
Theo Bí thư Đảng uỷ xã Xốp, địa phương sẽ phát triển du lịch sinh thái, cộng đồng theo hướng bền vững. Trong đó khai thác hiệu quả văn hóa nhà rông, cồng chiêng, với các điểm đến như Khu bảo tồn thiên nhiên Ngọc Linh, Di tích lịch sử cấp quốc gia Ngục Đăk Glei, Làng Kháng chiến xốp Dùi...
Đồng thời, xã cũng tiếp tục triển khai hiệu quả Chương trình mỗi xã một sản phẩm (chương trình OCOP), thúc đẩy thương mại, dịch vụ phát triển. Phấn đấu đến cuối năm 2030, xã Xốp có thêm ít nhất 5 sản phẩm được công nhận sản phẩm OCOP 3 sao.
Ngoài ra, xã Xốp sẽ tập trung phát triển công nghiệp năng lượng, công nghiệp chế biến, nhất là lĩnh vực thủy điện, khoáng sản, nông sản, lâm sản. Đặc biệt, xã hỗ trợ các nhà đầu tư tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh tiến độ đưa vào khai thác các dự án thủy điện Đăk Mi 1, Đăk Mi 1A, Đăk Mek 3, đồng thời kiến nghị triển khai sớm các dự án đã được phê duyệt như Đăk Mi 1B, Đăk Krin.
Xã Xốp là xã miền núi vùng sâu, vùng xa của tỉnh Quảng Ngãi, thu nhập và chất lượng đời sống của người dân còn thấp. Để phát triển kinh tế, địa phương tập trung quy hoạch, mở rộng diện tích trồng cà phê xứ lạnh Arabica, mắc ca, dược liệu, sâm Ngọc Linh; đồng thời cải tạo vườn tạp, thay thế cây trồng kém hiệu quả bằng các loại cây có giá trị kinh tế cao.