Từ đầu làng rèn Minh Khánh, tiếng búa, tiếng đe lại rộn ràng vang lên. Cũng chẳng ai lý giải được vì sao những ngày cuối năm nhu cầu mua sắm nông cụ lại tăng cao như thế. Người thì bảo là do bước vào vụ Đông – Xuân nên nông dân cần mua sắm nông cụ. Người lại bảo, cuối năm, đỏ lửa là điều may mắn nên họ tìm về làng rèn, nơi ngày đêm đỏ lửa để mua những sản phẩm được tôi rèn từ lửa, kì vọng về một mùa màng bội thu, một năm mới “rực đỏ”.
Những ngày cuối năm, làng rèn Minh Khánh lại đỏ rực ánh lửa. Ảnh: Nguyễn Dương
Đây là thời điểm các lò rèn trong làng Minh Khánh hoạt động với công suất gấp nhiều lần ngày thường để kịp hoàn thiện đơn hàng phục vụ thị trường Tết cả trong và ngoài tỉnh.
Từ sáng sớm đến chiều tối, làng nghề hơn 300 năm tuổi này luôn khẩn trương trong tiếng đe búa vang lên đều đều. Hầu hết các hộ dân đều tập trung sản xuất các mặt hàng nông cụ truyền thống như liềm, dao, rựa, cuốc, xẻng… Trong đó, các loại dao là sản phẩm tiêu thụ mạnh nhất vào dịp cận Tết. Ngoài việc làm theo đơn đặt hàng, nhiều hộ còn mang sản phẩm ra các chợ đầu mối để đáp ứng nhu cầu mua sắm của người dân.
Ông Nguyễn Tòng (67 tuổi, thôn Minh Khánh) cho biết, người dân trong làng đỏ lửa quanh năm, song vào dịp cận Tết, khối lượng công việc tăng gấp hai, thậm chí ba lần so với ngày thường. Theo ông, ngày mùa của người nông dân cũng chính là ngày mùa của người thợ rèn. Trước vụ sản xuất và dịp cuối năm, bà con thường mua sắm nông cụ mới để phục vụ lao động, khiến lượng tiêu thụ tăng cao. “Qua tháng Chạp, tháng Giêng là bán trôi hơn, hàng làm ra tới đâu tiêu thụ hết tới đó”, ông Tòng chia sẻ.
Theo thống kê, mỗi năm làng rèn Minh Khánh sản xuất ra hơn 200.000 sản phẩm kim khí. Không chỉ phục vụ thị trường trong tỉnh, sản phẩm của làng còn được tiêu thụ tại nhiều tỉnh phía Nam và khu vực Tây Nguyên. Nhiều khách hàng đánh giá cao sản phẩm của Minh Khánh bởi độ sắc bén, độ bền và nét thủ công riêng biệt khó trộn lẫn với các sản phẩm công nghiệp.
Những nông cụ phục vụ cho mùa màng là những mặt hàng chủ yếu được nhiều người mua. Ảnh: Nguyễn Dương
Gắn bó với nghề hơn 50 năm, ông Nguyễn Tòng cho hay, ông là đời thứ ba trong gia đình theo nghề truyền thống. “Thế hệ trước kể lại thì làng có khoảng 300 năm tuổi. Nay lớp kế thừa vẫn còn nhưng ít dần, nhiều người như chúng tôi chắc làm đến hết đời”, ông nói.
Theo các thợ rèn, nghề này đòi hỏi sự kiên nhẫn, bền bỉ và sức khỏe dẻo dai. Người thợ phải chịu được cái nóng của lửa, bụi bặm của khói, đồng thời thực hiện nhiều công đoạn tỉ mỉ từ nung sắt, dập, mài đến đóng cán. Đặc biệt, việc “căn” nhiệt độ và thời gian tôi thép là yếu tố then chốt quyết định chất lượng sản phẩm.
Những sản phẩm được tôi luyện từ lò lửa đỏ rực. Ảnh: Nguyễn Dương
Những năm gần đây, nhiều hộ trong làng đã đầu tư máy móc như máy dập, máy mài, máy cắt nhằm nâng cao năng suất. Tuy vậy, theo các thợ lâu năm, tay nghề và kinh nghiệm vẫn là yếu tố quyết định, được gìn giữ và truyền lại qua nhiều thế hệ.
Theo ông Trần Đại Dương, Chủ tịch UBND xã Trường Giang cho biết, hiện địa phương có khoảng 60 hộ gắn bó với nghề rèn. Làng rèn Minh Khánh đã được Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam chứng nhận nhãn hiệu tập thể, được tỉnh Quảng Ngãi công nhận là làng nghề truyền thống và có sản phẩm đạt chuẩn OCOP 3 sao. Thời gian tới, địa phương sẽ tiếp tục cân đối nguồn lực nhằm hỗ trợ, góp phần gìn giữ và phát huy giá trị làng nghề truyền thống Minh Khánh.
Dưới đây là một số hình ảnh của làng rèn Minh Khánh có 300 năm tuổi:
Ông Nhang Văn Thân (45 tuổi) cho biết, những ngày giáp Tết là khoảng thời gian bận rộn nhất của thợ rèn Minh Khánh do số lượng người đặt mua dao, rựa tăng cao. Ảnh: Nguyễn Dương
Có gia đình phải làm việc với công suất gấp 2 – 3 lần ngày thường mới kịp tiến độ. Trung bình mỗi ngày, một thợ rèn có thể làm ra khoảng 30 – 35 chiếc dao, rựa các loại. Ảnh: Nguyễn Dương
Theo các thợ rèn, nghề này đòi hỏi sự kiên nhẫn, bền bỉ và sức khỏe dẻo dai. Ảnh: Nguyễn Dương
Người thợ phải chịu được cái nóng của lửa, bụi bặm của khói, đồng thời thực hiện nhiều công đoạn tỉ mỉ từ nung sắt, dập, mài đến đóng cán. Ảnh: Nguyễn Dương
Nhiều hộ trong làng đã đầu tư máy móc như máy dập, máy mài, máy cắt nhằm nâng cao năng suất. Ảnh: Nguyễn Dương
Những khoen dao, rựa được rèn đúc qua các công đoạn rất tỉ mỉ. Ảnh: Nguyễn Dương
Sản phẩm của Minh Khánh có độ sắc bén, độ bền và nét thủ công riêng biệt khó trộn lẫn với các sản phẩm công nghiệp. Ảnh: Nguyễn Dương
Ngay cả những phụ nữ trong làng cũng tham gia làm ra các sản phẩm để bán trong dịp cận Tết. Ảnh: Nguyễn Dương
Theo thống kê, mỗi năm làng rèn Minh Khánh sản xuất ra hơn 200.000 sản phẩm kim khí. Ảnh: Nguyễn Dương
Làng rèn Minh Khánh đã được Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam chứng nhận nhãn hiệu tập thể, được tỉnh Quảng Ngãi công nhận là làng nghề truyền thống và có sản phẩm đạt chuẩn OCOP 3 sao. Ảnh: Nguyễn Dương