Quảng Ngãi: Người Hrê thoát nghèo nhờ mô hình nông nghiệp thông minh

Từ đất đồi cằn cỗi đến vườn quả trĩu ngọt

Sơn Linh, một xã miền núi của tỉnh Quảng Ngãi, từ lâu nổi tiếng với sự khắc nghiệt của thiên nhiên. Đất đồi bạc màu, quanh năm chỉ trồng keo, mì, thu nhập chẳng đáng là bao. Cái nghèo vì thế bám riết lấy nhiều thế hệ đồng bào Hrê nơi đây.

Thế nhưng, chỉ trong vài năm gần đây, bộ mặt nông nghiệp Sơn Linh đã có bước chuyển mình đáng kể. Chính quyền địa phương đã định hướng bà con mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu cây trồng, thay thế những giống cây giá trị thấp bằng các loại cây ăn quả phù hợp thổ nhưỡng, đặc biệt là ổi lê và bưởi da xanh. Đây là giống cây vừa dễ chăm sóc, vừa cho quả quanh năm, lại phù hợp với điều kiện đất đồi.

Tiêu biểu trong số đó là ông Đinh Văn Thơ ở thôn Làng Trá. Trước kia, hơn 3.000 m2 đất của gia đình ông chỉ trồng keo và mì. Sau cả năm lao động, thu nhập vẫn chẳng đủ trang trải. Nhờ nguồn vốn từ Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, ông đã có cơ hội thay đổi.

“Có vốn, có kỹ thuật, tôi mạnh dạn chuyển toàn bộ diện tích sang trồng ổi lê và bưởi da xanh. Ổi cho quả sớm, có nguồn thu ngắn hạn. Bưởi lâu năm, mang lại nguồn thu bền vững, hiệu quả vượt xa mong đợi”, ông Thơ chia sẻ.

Sau ba năm, quả đồi cằn cỗi ngày nào đã thành vườn cây xanh tốt, quả sai trĩu cành. Để chăm sóc vườn hiệu quả, ông áp dụng hệ thống tưới béc phun thay cho cách tưới thủ công, giúp tiết kiệm nước và công lao động.

Ông cũng không ngừng học hỏi kỹ thuật mới, hướng đến sản xuất xanh, an toàn. Quan trọng hơn, ông sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm, hướng dẫn 25 hộ trong thôn cùng áp dụng.

Nhờ vậy, mỗi vụ thu hoạch, vườn ổi của ông Thơ cho sản lượng cao, quả giòn ngọt, được thương lái ưa chuộng. Thời điểm cao điểm, ông thuê khoảng 20 lao động địa phương, tạo thêm việc làm và thu nhập cho bà con.

Nhận thấy hiệu quả từ mô hình, nhiều hộ dân trong và ngoài thôn đã tìm đến tham quan, học hỏi. Ông Thơ không chỉ cung cấp giống mà còn tận tình hướng dẫn cách trồng, cách chăm sóc. Từ một nông dân cần cù, ông trở thành “hạt nhân” lan tỏa tinh thần đổi mới trong cộng đồng.

Ông Đinh Văn Xối, một hộ dân trong xã, bày tỏ: “Nhờ học theo mô hình của ông Thơ, hơn 3 ha ổi của gia đình tôi nay đã cho quả quanh năm. Có thu nhập đều đặn, đời sống khấm khá hơn nhiều so với trước”.

Theo ông Võ Xuân Thanh, Phó Chủ tịch UBND xã Sơn Linh, ông Đinh Văn Thơ không chỉ là đảng viên gương mẫu mà còn là người tiên phong trong chuyển đổi cơ cấu cây trồng. “Mô hình của ông Thơ đã tạo sức lan tỏa lớn. Với những đóng góp thiết thực, năm 2024, ông được vinh danh nông dân sản xuất giỏi cấp tỉnh”, ông Thanh cho biết.

Lan tỏa từ những mô hình kinh tế mới

Không chỉ Sơn Linh, xã Sơn Tây Thượng (tỉnh Quảng Ngãi) cũng đang ghi dấu bước đi đúng đắn trong hành trình giảm nghèo. Tận dụng nguồn lực từ Chương trình mục tiêu quốc gia, nhiều hộ dân nơi đây đã được hỗ trợ vốn, tập huấn kỹ thuật để phát triển những mô hình trồng ổi, bưởi, kết hợp chăn nuôi bò, heo sinh sản.

Gia đình bà Nguyễn Thị Tâm ở thôn Mang He từng lâm cảnh thiếu trước hụt sau. Nhưng khi tiếp cận được vốn hỗ trợ, bà đã thay đổi cách làm: chuyển sang trồng cây ăn quả và nuôi bò, heo. Chỉ sau một thời gian ngắn, bà có thu nhập ổn định, đủ trang trải sinh hoạt, còn tích lũy để tái đầu tư.

“Được Nhà nước hỗ trợ vốn và kỹ thuật, tôi mới có niềm tin để làm kinh tế. Bây giờ không chỉ thoát nghèo, gia đình tôi còn có kế hoạch mở rộng quy mô chăn nuôi và vườn cây”, bà Tâm phấn khởi nói.

Không chỉ lo cho gia đình, bà Tâm còn trở thành điểm tựa tinh thần cho nhiều phụ nữ khác trong thôn, động viên họ mạnh dạn thay đổi cách nghĩ, cách làm để vươn lên làm giàu ngay trên mảnh đất quê hương.

Chia sẻ về định hướng lâu dài, ông Phạm Hồng Khuyến, Chủ tịch UBND xã Sơn Tây Thượng cho biết, địa phương không chỉ dừng ở việc phân bổ vốn mà còn tổ chức các lớp tập huấn, hướng dẫn bà con cách sản xuất hiệu quả, kết nối đầu ra cho nông sản.

“Chúng tôi xác định, muốn giảm nghèo bền vững thì phải giúp bà con thay đổi tư duy sản xuất, hướng tới làm ăn lâu dài. Chính quyền đồng hành cùng dân, tạo điều kiện từ giống cây trồng, con vật nuôi đến khâu tiêu thụ sản phẩm. Khi người dân có niềm tin, có phương pháp sản xuất mới, họ sẽ chủ động vươn lên và tự tin thoát nghèo”, ông Khuyến cho hay.

Những thay đổi ở Sơn Linh, Sơn Tây Thượng chỉ là hai trong số nhiều điển hình ở vùng đồng bào Hrê tỉnh Quảng Ngãi. Từ những nương keo, rẫy mì nghèo nàn, nay đã mọc lên những vườn cây ăn trái xanh tốt, đàn bò, đàn heo sinh sản mang lại nguồn thu bền vững.

Quan trọng hơn, sự thay đổi này cho thấy vai trò tiên phong của những nông dân dám nghĩ, dám làm. Họ không chỉ vượt qua khó khăn để vươn lên mà còn chia sẻ kinh nghiệm, lan tỏa khát vọng làm giàu đến cộng đồng.

Tận dụng nguồn vốn hỗ trợ cùng kỹ thuật mới, nhiều hộ Hrê ở các xã miền núi tỉnh Quảng Ngãi mạnh dạn chuyển đổi đất đồi kém hiệu quả sang trồng cây ăn quả. Cách làm này không chỉ mang lại trái ngọt về kinh tế mà còn khẳng định hướng đi bền vững cho nông nghiệp miền núi.