Chuẩn hóa sản xuất - Nền tảng cho nông sản sạch vươn xa
Theo ông Vũ Duy Văn, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Ninh, để được đánh giá, công nhận và phân hạng trong chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP), các mặt hàng nông sản buộc phải đáp ứng hệ thống tiêu chí nghiêm ngặt: Từ điều kiện sản xuất, nguồn gốc nguyên liệu, chất lượng, an toàn thực phẩm cho đến tiêu chuẩn bảo vệ môi trường. Khi đưa ra thị trường, sản phẩm phải có mã số, mã vạch, tem truy xuất đầy đủ.
Lãnh đạo Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp chất lượng cao Hoa Phong, tỉnh Quảng Ninh hướng dẫn bà con địa phương quy trình sản xuất rau hữu cơ. Ảnh: Trang Vân
Nhờ vậy, sản phẩm OCOP trở thành lực đẩy quan trọng giúp thay đổi tư duy sản xuất của người dân theo hướng minh bạch, bền vững, đồng thời đưa nông sản an toàn đến gần hơn với người tiêu dùng.
Tiêu biểu, Hợp tác xã (HTX) dịch vụ nông nghiệp chất lượng cao Hoa Phong là một trong những đơn vị đi đầu của Quảng Ninh trong triển khai chuỗi cung ứng thực phẩm sạch theo tiêu chuẩn OCOP. Từ khi thành lập (2010), HTX đã đầu tư vùng trồng tập trung, hướng dẫn nông dân áp dụng quy trình sản xuất hữu cơ - sinh học, tuyệt đối không sử dụng thuốc hóa học. Các loại sâu bệnh được xử lý bằng biện pháp thủ công hoặc bẫy sinh học; phân bón chủ yếu là phân chuồng, vi sinh.
Song song với sản xuất, HTX xây dựng hệ thống sơ chế, bảo quản hiện đại, khép kín; toàn bộ sản phẩm đều có bao bì, nhãn mác hợp quy. Bà Lê Thị Thà, Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp chất lượng cao Hoa Phong cho biết: Mỗi ngày, HTX Hoa Phong cung ứng khoảng 2 tấn rau củ quả an toàn cho thị trường và các bếp ăn công nghiệp, trong đó gạo nếp cái hoa vàng Đông Triều đã trở thành thương hiệu uy tín, được tiêu thụ ổn định trong tỉnh và phục vụ xuất khẩu. Chất lượng sản phẩm được khẳng định giúp thu nhập của nông dân gia tăng rõ rệt.
Đột phá từ mô hình hữu cơ
Tại xã Đầm Hà, mô hình chanh leo hữu cơ đang trở thành hướng phát triển kinh tế chủ lực của nhiều hộ dân, tổ hợp tác và HTX nông nghiệp. Từ năm 2023, địa phương đã chủ động rà soát diện tích cây trồng kém hiệu quả, vận động người dân chuyển đổi sang cây ăn quả có giá trị, đồng thời hỗ trợ ứng dụng khoa học công nghệ, giống mới và quy trình canh tác tiên tiến.
Người dân vùng dân tộc thiểu số bán hàng, giới thiệu các sản phẩm OCOP tại các hội chợ thương mại do địa phương tổ chức. Ảnh: Trang Vân
Với sự đồng hành của Công ty Cổ phần Sài Gòn - Gia Lai (cung cấp giống và bao tiêu toàn bộ sản phẩm), các vùng trồng chanh leo được quản lý nghiêm ngặt từ khâu chọn giống, chăm sóc đến thu hoạch và bảo quản. Nhờ đáp ứng các yêu cầu khắt khe về an toàn và chất lượng, chanh leo Đầm Hà đã đủ điều kiện xuất khẩu sang thị trường châu Âu, mở ra triển vọng lớn cho nông nghiệp địa phương.
Nhờ sự vào cuộc đồng bộ của tỉnh, doanh nghiệp, HTX và người dân, nông nghiệp Quảng Ninh đang chuyển mình theo hướng hiện đại, bền vững. Nhiều tiến bộ kỹ thuật được ứng dụng rộng rãi như: Máy bay phun thuốc, hệ thống tưới tiết kiệm, máy gieo mạ khay, máy cấy và máy gặt đập liên hợp. Điều này giúp giảm lao động thủ công, tiết kiệm chi phí và nâng cao năng suất.
Hội Nông dân các cấp tích cực tuyên truyền sản xuất an toàn, sử dụng chế phẩm sinh học thay thế phân bón hóa học; tổ chức tập huấn, liên kết cung ứng vật tư vi sinh và hỗ trợ các mô hình sản xuất hữu cơ. Tỉnh cũng quy hoạch vùng sản xuất tập trung, cấp mã số vùng trồng, quản lý nuôi trồng thủy sản, đồng thời áp dụng các chứng nhận VietGAP và hữu cơ nhằm tăng uy tín sản phẩm trên thị trường.
Nhiều sản phẩm nông sản OCOP tỉnh Quảng Ninh bán tại các hội chợ.
Chương trình OCOP không chỉ tạo nền tảng xây dựng thương hiệu nông sản an toàn Quảng Ninh mà còn mở đường để các sản phẩm địa phương chinh phục thị trường trong nước và quốc tế, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững của tỉnh trong giai đoạn mới.
Đến nay, tỉnh Quảng Ninh có 4 sản phẩm OCOP 5 sao và 103 sản phẩm OCOP 4 sao, 326 sản phẩm 3 sao. Đây là minh chứng cho sự phát triển bền vững và chiều sâu của chương trình OCOP Quảng Ninh trong hành trình khẳng định vị thế thương hiệu quốc gia và mở rộng thị trường xuất khẩu.