Quốc hội sắp đi qua một nhiệm kỳ đáng nhớ trong hành trình 80 năm lịch sử đầy thử thách và vinh quang. Ngay từ những ngày đầu nhiệm kỳ, Quốc hội khóa XV đã mang trên vai trọng trách lớn: Vừa ứng phó với khủng hoảng y tế chưa từng có, vừa khởi động công cuộc cải cách thể chế sâu rộng, tạo đà phục hồi và phát triển đất nước.
Trong gian khó, nghị trường không lặng im. Các phiên họp vẫn diễn ra khẩn trương, nghiêm túc, kể cả trong điều kiện họp trực tuyến.
Khai mạc Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV
Là nữ đại biểu Quốc hội gắn bó với nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga - đoàn Hải Phòng cho biết, Quốc hội khóa XV là một nhiệm kỳ thật sự đặc biệt trong lịch sử lập hiến, lập pháp của nước ta. Nhiệm kỳ bắt đầu từ cuộc bầu cử giữa bối cảnh đại dịch Covid-19 hoành hành trên toàn cầu, nền kinh tế thế giới suy thoái sâu, chuỗi cung ứng đứt gãy, xung đột địa chính trị gia tăng.
Trong nước, thiên tai, dịch bệnh dồn dập, kinh tế - xã hội chịu nhiều tổn thương, đòi hỏi Quốc hội phải nhanh chóng thích ứng, hành động quyết liệt và linh hoạt hơn bao giờ hết. “Nhưng trong khó khăn, Quốc hội khóa XV đã ghi dấu sự trưởng thành vượt bậc, thể hiện rõ bản lĩnh, trí tuệ và tinh thần đổi mới” - đại biểu nói.
Theo đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga, Quốc hội đã mạnh mẽ ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi sang mô hình Quốc hội số, họp trực tuyến và trực tiếp kết hợp, tổ chức kỳ họp không giấy tờ, toàn bộ tài liệu đều được tích hợp trên ứng dụng điện tử (trừ văn bản mật). Đây là bước tiến lớn về hiện đại hóa hoạt động Quốc hội, giúp tiết kiệm thời gian, chi phí và nâng cao năng suất làm việc.
Về lập pháp và hoàn thiện thể chế, Quốc hội đã xử lý khối lượng công việc kỷ lục, với 10 kỳ họp thường lệ và 9 kỳ họp không thường lệ - con số chưa từng có trong lịch sử. Quốc hội đã kịp thời thể chế hóa quan điểm chỉ đạo của Đảng, nhất là các nội dung mới liên quan đến sáp nhập, sắp xếp đơn vị hành chính; kiện toàn tổ chức bộ máy; hoàn thiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp; cơ chế đặc thù phát triển các địa phương; tháo gỡ khó khăn cho nền kinh tế.
Nhiều nghị quyết quan trọng và cơ chế đặc thù được ban hành nhanh chóng, đồng hành cùng Chính phủ trong ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, phục hồi sản xuất, kinh doanh và bảo đảm an sinh xã hội.
Cũng là một trong những đại biểu tích cực tham gia các hoạt động, thảo luận, đóng góp ý kiến tại các phiên họp của Quốc hội, đại biểu Trương Xuân Cừ - đoàn Hà Nội khẳng định, chưa có nhiệm kỳ nào mà Quốc hội làm việc với tinh thần khẩn trương, kỷ luật và trách nhiệm như khóa XV. Quốc hội đã đổi mới rất ấn tượng, dám đưa ra các quyết sách lớn, mạnh mẽ vì lợi ích quốc gia và không bị ràng buộc bởi “lối mòn” thể chế.
Để Quốc hội bấm nút thông qua luật, nghị quyết, phải trải qua nhiều công đoạn trong quy trình lập pháp, đòi hỏi sự nỗ lực, tập trung cao độ, trí tuệ tập thể để “trưng cất, mài giũa, gia công” nhằm cho ra những dự thảo luật, nghị quyết đáp ứng được đòi hỏi ngày càng cao của thực tiễn.
Với khối lượng lập pháp ngày càng lớn, các Ủy ban của Quốc hội được làm việc không quản ngày đêm, để tiến hành tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện các dự thảo luật, nghị quyết trước giờ bấm nút thông qua tại nghị trường Quốc hội.
Tại Nhà Quốc hội, có những đêm, nhiều phòng làm việc vẫn sáng đèn để hoàn thành khối lượng công việc khổng lồ đã đề ra cho kịp tiến độ, với tinh thần “Quốc hội làm hết việc chứ không phải hết giờ”. “Thời gian có hạn, khối lượng công việc lớn, đòi hỏi sự chuyên nghiệp ngày càng cao của từng đại biểu Quốc hội, mà đầu tiên là phải thích nghi với “nhịp” nghị trường” - vị đại biểu đoàn Hà Nội cho hay.
Trình bày dự thảo Báo cáo công tác nhiệm kỳ khoá XV của Quốc hội vào sáng 20/10, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, Quốc hội khóa XV là một nhiệm kỳ đặc biệt, hoạt động trong bối cảnh phải đối mặt với nhiều thử thách, dịch bệnh toàn cầu phức tạp, thiên tai, biến đổi khí hậu khốc liệt, cục diện chính trị - kinh tế thế giới biến động khó lường. Khối lượng công việc tăng gấp nhiều lần so với các nhiệm kỳ trước, nhiều vấn đề hệ trọng, nhiều nội dung mới, phức tạp, chưa từng có tiền lệ.
Trước tình hình đó, Quốc hội đã khẳng định vai trò là cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất, cơ quan đại biểu cao nhất của Nhân dân, thể hiện bản lĩnh, trí tuệ, đổi mới sáng tạo, nâng cao tính chuyên nghiệp, công khai, minh bạch, dân chủ, hiệu quả, thực hiện tốt chức năng lập hiến, lập pháp, giám sát tối cao và quyết định vấn đề quan trọng của đất nước, cũng như các hoạt động ngoại giao nghị viện, để lại nhiều dấu ấn nổi bật.
“Nhiệm kỳ khóa XV có số lượng kỳ họp lớn nhất từ trước đến nay và là nhiệm kỳ đầu tiên trong lịch sử hoạt động, Quốc hội tổ chức 19 kỳ họp, trong đó có 9 kỳ họp bất thường để kịp thời xem xét, quyết định các nội dung quan trọng, cấp bách, đáp ứng yêu cầu thực tiễn đặt ra” - Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.
Thực tế cho thấy, từ đầu nhiệm kỳ đến đầu tháng 9/2025, Quốc hội khoá XV đã ban hành 99 luật, 165 nghị quyết, bao quát toàn diện các lĩnh vực kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại, phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, xây dựng hệ thống chính trị… Số lượng các luật, nghị quyết được thông qua trong nhiệm kỳ Quốc hội khoá XV tăng lên qua từng kỳ họp.
Đơn cử, tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV đã thông qua 18 luật, gần bằng 1/3 tổng số luật được thông qua từ đầu nhiệm kỳ với chất lượng đáp ứng được yêu cầu, được cử tri và nhân dân đánh giá cao.
Còn tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội đã thông qua 34 luật (chiếm 52,3% tổng số luật được ban hành tại 17 kỳ họp của nhiệm kỳ khóa XV), 14 nghị quyết quy phạm pháp luật và cho ý kiến 6 dự án luật. Dự kiến, tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội sẽ xem xét, thông qua 49 dự án Luật, 4 nghị quyết.
Nếu chỉ tính riêng số lượng luật, nghị quyết được thông qua trong năm 2024 cũng lên tới 31 luật, 42 nghị quyết. Những con số ấy không chỉ phản ánh cường độ làm việc dày đặc, mà còn là minh chứng cho tầm vóc trí tuệ, bản lĩnh và sức sáng tạo của cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất.
Có thể nói, công tác lập pháp nhiệm kỳ Quốc hội khoá XV đã được triển khai với tinh thần “lập pháp chủ động”, bám sát thực tiễn, có nhiều cách làm mới, linh hoạt, hiệu quả, đạt được nhiều kết quả quan trọng. “Các đại biểu Quốc hội và các cơ quan của Quốc hội đã phát huy tinh thần trách nhiệm cao, làm việc với cường độ lớn, nhiệt huyết, tâm huyết và bản lĩnh. Trong mọi quyết sách, Quốc hội đều đặt lợi ích quốc gia, dân tộc và đời sống nhân dân lên trên hết” - đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga ghi nhận.
Nhìn lại giai đoạn ứng phó, thích ứng với đại dịch Covid-19 cũng như phục hồi phát triển kinh tế - xã hội sau đại dịch, Quốc hội đã kịp thời xem xét, quyết định nhiều chủ trương, chính sách lớn, cơ chế, quy định đặc thù trong phòng, chống dịch Covid-19, hỗ trợ người dân, doanh nghiệp, nền kinh tế chống chịu vượt qua những tác động của đại dịch; các chính sách tài khoá, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội với quy mô chưa từng có.
Giai đoạn hậu Covid-19 và để tạo bứt phá trong phát triển kinh tế - xã hội, Quốc hội đã thông qua các Nghị quyết về phát triển kinh tế - xã hội với nhiều nhiệm vụ, giải pháp có tính mới, đột phá, trọng tâm, trọng điểm làm căn cứ để Chính phủ tập trung chỉ đạo, điều hành.
Bà Trịnh Giáng Hương, nguyên Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy Cơ quan Văn phòng Quốc hội dẫn chứng thêm, nhằm tháo gỡ những khó khăn hiện tại, đồng thời thể chế hóa những định hướng phát triển chiến lược của đất nước trong những năm tiếp theo, Quốc hội khóa XV đã kịp thời ban hành nhiều quyết sách quan trọng như tiếp tục thực hiện giảm 2% thuế suất thuế giá trị gia tăng; cho phép tiếp tục phân bổ hơn 100.000 tỷ đồng còn lại của kế hoạch đầu tư công trung hạn vốn ngân sách Trung ương giai đoạn 2021 - 2025, Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội và các Chương trình mục tiêu quốc gia cho các bộ, cơ quan Trung ương và địa phương để bổ sung thêm vốn cho nền kinh tế.
Đặc biệt, thực hiện chủ trương của Đảng, căn cứ đề xuất của Chính phủ, tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV đã nghiêm túc thảo luận, đi đến thống nhất cao để quyết định chủ trương đầu tư đường sắt tốc độ cao trục Bắc - Nam và tiếp tục chủ trương đầu tư dự án điện hạt nhân Ninh Thuận.
Đây là quyết định lịch sử, vào thời điểm đã chín muồi đối với 2 dự án đặc biệt quan trọng của đất nước, với tổng mức đầu tư rất lớn và hội tụ hàm lượng khoa học - công nghệ cao, tác động toàn diện trên tất cả các lĩnh vực kinh tế - xã hội, an ninh, quốc phòng, góp phần đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới.
Việc Quốc hội đồng ý tiếp tục đầu tư dự án điện hạt nhân Ninh Thuận sau 8 năm dừng triển khai có ý nghĩa quan trọng và mang tính thời đại nhằm phát triển hạ tầng năng lượng quốc gia, bảo đảm an ninh năng lượng, tăng cường phát triển nhân lực chất lượng cao và tiềm lực khoa học - công nghệ của đất nước.
Hay, dự án đường sắt tốc độ cao trục Bắc - Nam được quyết định đầu tư là minh chứng rõ ràng cho tư duy đổi mới trong phát triển hạ tầng quốc gia, kết hợp hài hòa giữa mục tiêu phát triển kinh tế, xã hội, bảo vệ môi trường và là biểu tượng của khát vọng, tinh thần đổi mới, hành động quyết liệt của Đảng, Nhà nước nhằm mở ra cơ hội lớn cho sự phát triển nhanh và bền vững của đất nước trong tương lai.
Đại biểu Trương Xuân Cừ bày tỏ ấn tượng khi Quốc hội khóa XV đã kịp thời sửa đổi, ban hành nhiều luật nền tảng như: Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai số 31/2024/QH15, Luật Nhà ở số 27/2023/QH15, Luật Kinh doanh bất động sản số 29/2023/QH15, Luật Các tổ chức tín dụng số 32/2024/QH15; Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi; Luật Điện lực (sửa đổi). Hay, Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Đấu thầu; Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư; Luật Hải quan; Luật Thuế giá trị gia tăng; Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu; Luật Đầu tư; Luật Đầu tư công; Luật Quản lý, sử dụng tài sản công… có tác động lớn đến phát triển kinh tế - xã hội và an sinh.
Quốc hội cũng khẩn trương, quyết liệt sửa đổi Hiến pháp, Luật Tổ chức chính quyền địa phương và hàng loạt luật khác. “Quốc hội đã làm rất nhanh nhưng vẫn đảm bảo quy trình, đúng luật, thể hiện quyết tâm tinh gọn bộ máy và phân cấp rõ ràng hơn” - ông Cừ nêu rõ.
Thành quả một nhiệm kỳ Quốc hội đã tạo ra tiền đề, nền tảng cho phát triển cho đất nước, thể hiện rõ nhất qua những con số tăng trưởng. GDP năm 2025 của Việt Nam dự kiến tăng trên 8%; bình quân giai đoạn 2021 - 2025 tăng 6,3%, cao hơn nhiệm kỳ trước (6,2%) (năm 2021 do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, tăng trưởng chỉ đạt 2,55%; giai đoạn 4 năm 2022 - 2025 tăng trưởng bình quân 7,2%/năm, vượt mục tiêu 6,5 - 7%).
Quy mô nền kinh tế tăng từ 346 tỷ USD năm 2020 lên 510 tỷ USD năm 2025, tăng 5 bậc, lên vị trí 32 thế giới; GDP bình quân đầu người năm 2025 ước đạt khoảng 5.000 USD, gấp 1,4 lần năm 2020, vào nhóm thu nhập trung bình cao.
Từ Quốc dân Đại hội Tân Trào tiến tới sự ra đời của Quốc hội khóa I đến nay, Quốc hội đã trải qua 80 năm với 15 khóa. Khi nói về Quốc hội, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nhận định: “Quốc hội ta đã hết lòng vì dân vì nước, đã làm trọn một cách vẻ vang nhiệm vụ của những đại biểu của nhân dân”.
Mạch nghị trường vẫn đang được tiếp nối bởi sức mạnh cộng hưởng từ truyền thống, hiện tại và niềm tin ở con đường phía trước. Quốc hội khóa XV đã kiến tạo những dấu ấn đậm nét, tạo thành chỉ dấu mới cho thời kỳ phát triển mạnh mẽ, tiếp tục đưa “con tàu” Việt Nam bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên phát triển, thịnh vượng, hùng cường.
(Còn nữa)