Kiến tạo không gian phát triển
Sáng 7/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khoá XV, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh, Quốc hội nghe Tờ trình của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế và Tài chính về dự án Luật Quy hoạch (sửa đổi).
Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng phát biểu.
Trình bày Tờ trình của Chính phủ về dự án Luật Quy hoạch (sửa đổi), Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng khẳng định, xây dựng Luật Quy hoạch có phạm vi điều chỉnh chung cho các loại quy hoạch phát triển trên phạm vi cả nước; hệ thống pháp luật về quy hoạch được xây dựng đồng bộ, thống nhất với pháp luật có liên quan để quy hoạch thực sự là công cụ hiệu quả của nhà nước trong việc hoạch định phát triển và kiến tạo không gian phát triển.
Dự thảo Luật Quy hoạch (sửa đổi) đã bổ sung những nội dung mang tính nguyên tắc chung đối với quy hoạch chi tiết ngành như sau: Yêu cầu, nguyên tắc chung cho hoạt động quy hoạch; mối quan hệ với quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh; hồ sơ quy hoạch; việc công bố quy hoạch; lưu trữ và chia sẻ thông tin, cơ sở dữ liệu quy hoạch. Các luật chuyên ngành sẽ quy định chi tiết, cụ thể về lập, thẩm định, phê duyệt, công bố, điều chỉnh và nội dung quy hoạch chi tiết ngành, quy hoạch đô thị và nông thôn.
Hoàn thiện quy định về hệ thống quy hoạch gồm: Quy hoạch cấp quốc gia gồm: Quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc gia, quy hoạch ngành; quy hoạch vùng; quy hoạch tỉnh; quy hoạch chi tiết ngành; quy hoạch đô thị và nông thôn; quy hoạch đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt do Quốc hội quy định.
Xây dựng mối quan hệ giữa các quy hoạch theo nguyên tắc: Quy hoạch thấp hơn phải phù hợp với quy hoạch cao hơn; quy hoạch chi tiết ngành phải phù hợp với quy hoạch mà quy hoạch đó cụ thể hóa và bảo đảm hài hòa với định hướng sắp xếp, phân bố không gian của quy hoạch vùng có liên quan; quy hoạch tỉnh phải phù hợp với quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch chi tiết ngành có liên quan; quy hoạch đô thị và nông thôn phải phù hợp với quy hoạch tỉnh, quy hoạch chi tiết ngành.
Bổ sung quy định về xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch bao gồm: Xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch do các cấp khác nhau phê duyệt; xử lý mâu thuẫn giữa quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh với các quy hoạch ngành và quy hoạch chi tiết ngành; xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch cùng cấp.
Các quy định xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch được xây dựng theo hướng bảo đảm các dự án đầu tư có thể thực hiện trong thời gian ngắn nhất sau khi đã xác định được quy hoạch được áp dụng, đáp ứng kịp thời yêu cầu của thực tiễn.
Danh mục quy hoạch đã được rà soát, thu gọn số lượng các quy hoạch theo nguyên tắc “một cơ quan thực hiện nhiều việc, một việc chỉ giao một cơ quan chủ trì và chịu trách nhiệm chính”. Theo đó, số lượng quy hoạch ngành đã giảm từ 78 loại quy hoạch xuống còn 49 quy hoạch (giảm 37%).
Tinh gọn hệ thống quy hoạch
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi nhấn mạnh, Ủy ban tán thành với sự cần thiết, cơ sở chính trị, cơ sở pháp lý và cơ sở thực tiễn trình Quốc hội xem xét, thông qua dự thảo Luật Quy hoạch (sửa đổi) theo trình tự, thủ tục rút gọn, với những quan điểm và mục đích như đã nêu tại Tờ trình số 1023/TTr-CP.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi.
Việc khắc phục “điểm nghẽn” về thể chế, pháp luật về quy hoạch không thể giải quyết hết chỉ bằng việc sửa đổi Luật Quy hoạch mà còn cần rà soát, sửa đổi đồng bộ các quy định của pháp luật khác về các quy hoạch trong hệ thống quy hoạch, quy định của pháp luật về đầu tư chung và đầu tư trong lĩnh vực cụ thể, đặc biệt là các dự án Luật, dự thảo Nghị quyết của Quốc hội có liên quan đồng thời trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10; nâng cao hiệu quả công tác tổ chức thi hành.
Về các quy hoạch liên quan đến không gian phát triển, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị tiếp tục rà soát, có sự thống nhất về quan điểm sửa đổi, bổ sung và quy định về quy hoạch, quy hoạch đô thị và nông thôn và đất đai theo hướng tránh quy định cứng nhắc, quá cụ thể. Đồng thời, tiếp tục nghiên cứu khả năng hợp nhất các loại quy hoạch về không gian phát triển để tinh gọn hệ thống quy hoạch, giảm bớt số lượng quy hoạch phải lập, thẩm định, phê duyệt, đối chiếu.
Về quy hoạch vùng, quy hoạch ngành, trên cơ sở ý kiến của Chính phủ, nhiều số ý kiến nhất trí với dự thảo Luật quy định về Quy hoạch vùng. Tuy nhiên, đề nghị tiếp tục rà soát nội dung quy hoạch vùng bảo đảm tương xứng với vị trí, vai trò, ý nghĩa lập riêng của loại quy hoạch này.
Có ý kiến đề nghị xem xét thêm về sự cần thiết lập riêng quy hoạch vùng, thay vào đó, nghiên cứu thể hiện nội dung quy hoạch vùng trong quy hoạch tổng thể ở mức độ định hướng tổng quát, giảm cấp quy hoạch trung gian, tập trung lập các quy hoạch ngành, quy hoạch tỉnh.
Về đánh giá sự phù hợp của dự án với quy hoạch, nhiều ý kiến cho rằng quy định xác định quy hoạch để đánh giá sự phù hợp tại Điều 48 dự thảo Luật còn phức tạp, cần nghiên cứu quy định các cơ quan có thẩm quyền quyết định quy hoạch nào được dùng để đánh giá sự phù hợp của dự án với quy hoạch; khi đánh giá sự phù hợp của 1 dự án đầu tư để triển khai dự án đầu tư thì chỉ căn cứ trên quy hoạch trực tiếp nhất và quy hoạch đó phải có vai trò, giá trị pháp lý là công cụ quản lý hành chính cụ thể.
Ngoài ra, đề nghị nghiên cứu, làm rõ quy định về trường hợp dự án đã được triển khai, nay phát hiện mâu thuẫn, nếu dự án phải điều chỉnh sẽ gây thiệt hại đến quyền và lợi ích chính đáng của nhà đầu tư, trong khi không do lỗi của nhà đầu tư.
Dự thảo Luật Quy hoạch (sửa đổi) đã bổ sung những nội dung mang tính nguyên tắc chung đối với quy hoạch chi tiết ngành như sau: Yêu cầu, nguyên tắc chung cho hoạt động quy hoạch; mối quan hệ với quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh; hồ sơ quy hoạch; việc công bố quy hoạch; lưu trữ và chia sẻ thông tin, cơ sở dữ liệu quy hoạch. Các luật chuyên ngành sẽ quy định chi tiết, cụ thể về lập, thẩm định, phê duyệt, công bố, điều chỉnh và nội dung quy hoạch chi tiết ngành, quy hoạch đô thị và nông thôn.