Nông nghiệp sạch mở đường cho thương hiệu nông sản Kinh Bắc
Diện tích cây ăn quả của Bắc Ninh những năm gần đây liên tục mở rộng theo hướng sản xuất sạch, áp dụng VietGAP, GlobalGAP và hữu cơ, qua đó nâng cao hiệu quả quản lý sinh học trên cây có múi. Các vùng trồng tập trung chủ yếu tại các phường, xã: Trù, Phượng Sơn, Nam Dương, Lục Ngạn, Kiên Lao… Năm 2025, dù thời tiết diễn biến phức tạp, nhưng chất lượng và sản lượng cây có múi đều tăng.
Toàn tỉnh hiện có khoảng 8.200 ha cam, bưởi; hơn 29.700 ha vải thiều và hàng nghìn ha nhãn, na, ổi… Sản lượng cam, bưởi đạt bình quân 65–75 nghìn tấn/năm; vải thiều hơn 210 nghìn tấn/năm, không chỉ tiêu thụ trong nước mà còn xuất khẩu sang các thị trường khó tính như Nhật Bản, Mỹ, Úc, Trung Quốc. Nhiều sản phẩm đã gắn mã QR, đưa lên sàn thương mại điện tử, tăng giá trị từ 20–30%.
Nhiều giống cam đã và đang được nhân rộng mô hình trồng tại phường Chũ và xã Lục Ngạn mang hiệu quả kinh tế cao. Ảnh: Baobacninhtv
Tuy nhiên, sản xuất nông nghiệp công nghệ cao và nông nghiệp sinh thái vẫn đối mặt không ít thách thức: quy mô trang trại lớn còn ít, bảo quản sau thu hoạch hạn chế, sản phẩm chế biến sâu chưa đa dạng, thị trường tiêu thụ chưa ổn định. Đáng chú ý, chuỗi logistics lạnh và trung tâm chế biến đạt chuẩn xuất khẩu còn thiếu; mã vùng trồng chưa đồng bộ. Đây là những “nút thắt” kìm hãm quá trình nâng tầm thương hiệu nông sản Bắc Ninh.
Ông Phạm Văn Thịnh – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh - cho biết: Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Bắc Ninh lần thứ nhất, nhiệm kỳ 2025 – 2030 thành công tốt đẹp đã xác định chiến lược phát triển nông nghiệp sinh thái, công nghệ cao, tuần hoàn là nền tảng, kết hợp chế biến sâu và truy xuất nguồn gốc để tạo ra nông nghiệp đa tầng giá trị; đồng thời nâng tầm chương trình nông thôn mới theo hướng nâng cao và kiểu mẫu, nhằm mang lại đời sống sung túc hơn cho nhân dân.
Trong định hướng phát triển nông nghiệp hiện đại, Bắc Ninh xác định cây ăn quả, đặc biệt là cây có múi là ngành hàng quan trọng gắn với xây dựng nông thôn mới. Tỉnh đã quy hoạch các vùng sản xuất tập trung, hình thành vùng chuyên canh quy mô lớn; đồng thời chuẩn hóa quy trình sản xuất theo tiêu chuẩn an toàn sinh học. Đến nay, 62% diện tích cây ăn quả thâm canh đạt VietGAP, coi chất lượng là tiêu chí cốt lõi để xây dựng thương hiệu.
Bắc Ninh coi chất lượng là tiêu chí cốt lõi để xây dựng thương hiệu cho trái cây, nông sản địa phương. Ảnh: Thu Hường
Theo ông Lê Tuấn Anh – Chủ tịch UBND xã Nam Dương: “Chúng tôi rà soát quỹ đất, phân vùng trồng phù hợp; diện tích kém hiệu quả được chuyển sang giống mới có giá trị kinh tế cao hơn. Vùng cây ăn quả chất lượng cao chính là động lực phát triển nông nghiệp của địa phương.”
Nông dân đổi mới tư duy sản xuất, du lịch miệt vườn lan tỏa giá trị xanh
Những năm gần đây, nông dân Bắc Ninh đã chuyển mạnh từ sản xuất truyền thống sang hướng hữu cơ: giảm phân bón hóa học, chỉ sử dụng thuốc bảo vệ thực vật trong danh mục cho phép và tuân thủ nghiêm thời gian cách ly. Hiệu quả thể hiện rõ trên chất lượng và độ an toàn của nông sản. Nhiều chủ vườn áp dụng phân hữu cơ, chế phẩm sinh học và ủ “mủi tương” tưới cho cây hằng tháng để cải thiện đất và tăng độ ngọt của quả.
Ông Ân Minh Tuấn - Phó Chủ tịch Ủy ban xã Lục Ngạn - chia sẻ: Cùng với thay đổi phương pháp canh tác, người dân cũng tích cực chuyển đổi giống. Các giống cam mới phù hợp thổ nhưỡng, chất lượng cao đã thay thế dần những loại năng suất thấp trước đây. Tư duy sản xuất manh mún cũng được thay đổi: nhiều vùng trồng cây có múi đã hình thành tổ hợp tác, hợp tác xã liên kết với doanh nghiệp. Một số hộ mạnh dạn đầu tư hệ thống tưới nhỏ giọt, chi phí ban đầu lớn nhưng hiệu quả rõ rệt về năng suất, tiết kiệm nước và công lao động.
Du khách thăm quan gian hàng trưng bày các sản phẩm nông sản, trái cây của phường Chũ. Ảnh: Thu Hường
Những chuyển biến đó cho quyết tâm xây dựng nền nông nghiệp bền vững: sản xuất gắn với thị trường, thương hiệu gắn với chất lượng, nông sản gắn với giá trị xanh.
Cùng với sản xuất, hoạt động du lịch miệt vườn cũng được thúc đẩy mạnh mẽ. Năm 2025, Lễ hội trái cây Bắc Ninh tiếp tục là điểm nhấn quảng bá thương hiệu nông sản Kinh Bắc. Lễ hội kết hợp trưng bày, giới thiệu và bán trái cây đặc sản; đồng thời giới thiệu nông cụ, máy móc phục vụ sản xuất. Tỉnh cũng tổ chức các tour trải nghiệm vườn và bố trí xe đưa đón miễn phí nhằm tạo thuận lợi cho du khách.
Những trái nho sữa của xã Kiên Lao giờ đây đã được người tiêu dùng trong nước biết đến. Ảnh: Thu Hường
Các địa phương đã tích cực chuẩn bị: tuyển chọn sản phẩm tiêu biểu trưng bày; lựa chọn cây cảnh đẹp tham gia đấu giá gây quỹ hỗ trợ vùng bão lũ; bố trí hàng chục nghìn cây cảnh đón khách. Hơn 30 hợp tác xã du lịch cộng đồng và điểm du lịch sinh thái đã chỉnh trang vườn tược, tạo thêm không gian check-in để tăng trải nghiệm cho du khách.
Là một trong những điểm đến được nhiều du khách lựa chọn, ông Nguyễn Văn Hữu (tổ dân phố Xẻ Cũ - phường Dĩnh Kế) chia sẻ: “Khách đến ngày càng đông, họ thích được tự tay hái trái cây, nghe chuyện chăm cây. Nhờ làm du lịch mà lượng tiêu thụ tại vườn tăng mạnh, giá bán cũng ổn định hơn”.
Không chỉ dọn sạch vườn, các hộ còn làm thêm điểm nghỉ, khu chụp ảnh để tăng sức hút. Một chủ vườn cam cho biết: “Gia đình tôi chuẩn bị không gian check-in, trang trí lại vườn để du khách có trải nghiệm đẹp nhất.”
Lễ hội trái cây Bắc Ninh 2025 rực rỡ trong sắc vàng. Ảnh: Thu Hường
Năm 2025 tiếp tục là một mùa bội thu cho nông sản Bắc Ninh khi các sản phẩm nông sản nói chung, trái cây nói riêng ngày càng khẳng định vị thế, thương hiệu và chỗ đứng trên thị trường. Bắc Ninh cũng đang chuyển mình mạnh mẽ, xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm nông sản bằng chất lượng, thông qua phát triển nông nghiệp xanh, bền vững.
Lễ hội trái cây Bắc Ninh năm 2025 không chỉ của riêng người dân địa phương mà đã lan tỏa đến những địa phương lân cận. Trái cây Bắc Ninh giờ đây đã lên các kệ siêu thị, trung tâm thương mại ở trong và ngoài nước. Người tiêu dùng và du khách đã đến tận những vùng trồng để trải nghiệm, thưởng thức và đắm chìm trong những vị ngọt thanh mát, mang đậm hương vị thiên nhiên cùng nét văn hóa hiếu khách của người Kinh Bắc.
Với cách làm mới đầy sáng tạo, năm nay Lễ hội trái cây Bắc Ninh đã liên kết với các đơn vị du lịch lữ hành, đẩy mạnh công tác truyền thông. Cách làm này không chỉ quảng bá nông sản mà còn góp phần lan tỏa hình ảnh du lịch sinh thái, văn hóa Kinh Bắc, khẳng định thương hiệu nông sản Bắc Ninh bằng sự kết hợp giữa chất lượng, bản sắc và trải nghiệm.