Truyền thông làm thay đổi nhận thức cộng đồng
Trong giai đoạn 2021–2025,Hà Nội triển khai Chương trình sản xuất và tiêu dùng bền vững với mục tiêu then chốt là định hình lối sống xanh, xây dựng nền kinh tế tuần hoàn, thân thiện với môi trường.
Ông Nguyễn Đình Thắng – Phó Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội cho biết: Công tác truyền thông được Thành phố xác định là nhiệm vụ trọng tâm và đã phát huy hiệu quả mạnh mẽ.
Nhiều cơ sở sản xuất làng nghề ở Hà Nội đã tham gia mạng lưới sản xuất và tiêu dùng bền vững
Thông qua các kênh báo chí, phát thanh – truyền hình, hệ thống thông tin cơ sở và mạng xã hội, thông điệp về bảo vệ môi trường, giảm rác thải nhựa, sản xuất sạch hơn, sử dụng sản phẩm thân thiện đã đến được đông đảo người dân. Sự vào cuộc đồng bộ, chủ động của cơ quan truyền thông giúp lan tỏa phong trào “sống xanh”, từng bước thay đổi thói quen tiêu dùng theo hướng tiết kiệm, hiệu quả và bền vững.
Không chỉ dừng lại ở tuyên truyền, chương trình còn tạo ra những phong trào thiết thực: nhiều siêu thị, trung tâm thương mại đã thay thế túi ni-lông khó phân hủy bằng bao bì sinh học; khay, hộp, ống hút nhựa được thay bằng sản phẩm từ bã mía, giấy, gạo, tre, nứa.
“Nhiều hệ thống bán lẻ còn triển khai chính sách “không cung cấp miễn phí túi ni-lông dùng một lần”, đồng thời khuyến khích khách hàng mang túi tái sử dụng khi mua sắm.”- ông Thắng cho hay.
AEON Long Biên có chính sách cho thuê túi khi khách mua hàng tại siêu thị
Đặc biệt, Liên minh Bán lẻ giảm tiêu thụ túi ni-lông đã trở thành điểm sáng, thu hút sự tham gia rộng rãi của cộng đồng và doanh nghiệp. Qua đó, nhận thức về hạn chế nhựa dùng một lần được nâng cao, dần hình thành hành vi tiêu dùng mới, góp phần bảo vệ môi trường đô thị.
Kết quả và những điểm sáng trong triển khai
Theo đánh giá, các mục tiêu của Kế hoạch hành động năm 2024 cơ bản được hoàn thành. Khoảng 85% doanh nghiệp trong khu, cụm công nghiệp và 65% doanh nghiệp làng nghề đã tiếp cận, áp dụng sản xuất và tiêu dùng bền vững, trong đó nhiều đơn vị mạnh dạn đổi mới công nghệ theo hướng sạch và tiết kiệm tài nguyên.
Theo ông Thắng, 100% siêu thị, trung tâm thương mại trên địa bàn đã tuyên truyền không sử dụng túi ni-lông khó phân hủy, từng bước thay thế bằng bao bì thân thiện. Một số doanh nghiệp chủ động xây dựng chuỗi giá trị xanh, từ khâu nguyên liệu đầu vào đến công nghệ sản xuất, đóng gói và phân phối. Những nỗ lực này góp phần tăng hiệu quả sản xuất, đồng thời nâng cao uy tín thương hiệu trên thị trường.
Phó Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội khẳng định: Chương trình sản xuất và tiêu dùng bền vững của Hà Nội đã và đang tạo chuyển biến quan trọng trong cả nhận thức và hành động, từ chính quyền, doanh nghiệp đến cộng đồng dân cư. Dù còn nhiều thách thức về nguồn lực và chính sách, song kết quả 2021–2024 cho thấy Thủ đô đang đi đúng hướng.
Bên cạnh đó, chương trình còn khuyến khích lồng ghép nội dung tiêu dùng bền vững trong các hoạt động đào tạo, tập huấn, hội thảo, từ đó nâng cao năng lực quản lý và nhận thức của cán bộ, doanh nghiệp và người dân. Mô hình sản xuất bền vững, thiết kế sản phẩm xanh từng bước được nhân rộng, trở thành hạt nhân thúc đẩy kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn tại Thủ đô.
Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, Hà Nội cũng đối diện không ít khó khăn. Tài liệu chuyên môn còn thiếu, nguồn lực triển khai hạn chế, trong khi đối tượng tham gia rất đa dạng. Việc giảm túi ni-lông tại chợ, siêu thị phần lớn vẫn dựa trên tinh thần tự nguyện, chưa có cơ chế bắt buộc. Chính sách hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi công nghệ xanh chưa đầy đủ, trong khi tình trạng sử dụng nhựa một lần ở các chợ dân sinh vẫn phổ biến.
AEON Long Biên cung cấp túi phân hủy sinh học cho người mua hàng. Ảnh: Thu Hường
Để khắc phục hạn chế và đạt mục tiêu đến năm 2025, Hà Nội đã ban hành Kế hoạch số 374/KH-UBND ngày 23/12/2024, tập trung vào các nhiệm vụ: Giảm 5–8% mức tiêu hao nguyên, nhiên vật liệu trong các ngành công nghiệp chủ lực như dệt may, bia – nước giải khát, thép, nhựa.
Đồng thời, đảm bảo 100% quận, huyện, thị xã tổ chức tuyên truyền nâng cao nhận thức về tiêu dùng bền vững; 100% khu, cụm công nghiệp và 70% làng nghề được phổ biến kiến thức, áp dụng mô hình sản xuất sạch.
Phấn đấu 70–80% chợ truyền thống và toàn bộ siêu thị, trung tâm thương mại không sử dụng túi ni-lông khó phân hủy.
Phát triển chuỗi cung ứng bền vững, ưu tiên sản phẩm có nhãn sinh thái, khuyến khích phân phối rộng rãi tại các hệ thống bán lẻ.
Đồng thời, lồng ghép nội dung sản xuất – tiêu dùng bền vững trong chương trình đào tạo, giảng dạy ở nhiều cấp học.
Ngoài ra, Hà Nội sẽ tiếp tục thúc đẩy sản xuất sạch hơn, hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới công nghệ xanh, gắn kết chặt chẽ giữa khâu sản xuất – phân phối – tiêu dùng. Hệ thống logistics, thương mại điện tử, công nghiệp hỗ trợ cũng sẽ được lồng ghép vào triển khai để tạo sức mạnh tổng hợp, hoàn thành mục tiêu giai đoạn 2021–2025.
Chương trình sản xuất và tiêu dùng bền vững của Hà Nội đã và đang tạo chuyển biến quan trọng trong cả nhận thức và hành động, từ chính quyền, doanh nghiệp đến cộng đồng dân cư. Dù còn nhiều thách thức về nguồn lực và chính sách, song kết quả 2021–2024 cho thấy Thủ đô đang đi đúng hướng.