Sầu riêng Việt chinh phục thị trường Trung Quốc: Mở lối giảm nghèo bền vững

Hương sầu riêng lan tỏa từ Bắc Kinh

Giữa hàng nghìn sản phẩm nông sản trưng bày tại Lễ hội ẩm thực sầu riêng ASEAN-Trung Quốc 2025, tổ chức mới đây ở Bắc Kinh, gian hàng Việt Nam nổi bật với những trái sầu riêng vàng óng, thơm nồng cùng loạt sản phẩm chế biến hấp dẫn. Nhưng đằng sau hình ảnh bắt mắt ấy là mục tiêu lớn hơn: mở rộng thị trường xuất khẩu, giúp hàng vạn hộ nông dân ở các vùng trồng trọng điểm từ Tây Nguyên tới đồng bằng sông Cửu Long có đầu ra ổn định, nâng cao thu nhập và thoát khỏi vòng luẩn quẩn “được mùa mất giá”.

Đại sứ Việt Nam tại Trung Quốc - ông Phạm Thanh Bình nhấn mạnh, sầu riêng Việt Nam ngày càng được ưa chuộng tại Trung Quốc. Đây không chỉ là trái cây ngon, mà là sản phẩm của quy trình trồng trọt nghiêm ngặt, đáp ứng tiêu chuẩn về mã vùng, nhật ký sản xuất. Chất lượng ấy mở ra cơ hội tiếp cận thị trường rộng lớn, góp phần gia tăng giá trị và cải thiện thu nhập cho hàng vạn hộ trồng sầu riêng.

Những năm qua, nhiều địa phương trồng sầu riêng như Đắk Lắk, Lâm Đồng, Đồng Tháp, Vĩnh Long… đã xem đây là cây trồng chiến lược để xóa đói giảm nghèo. Trước kia, sầu riêng thường chỉ tiêu thụ trong nước, giá cả bấp bênh, phụ thuộc mùa vụ. Giờ đây, nhờ xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc, bà con đã có hợp đồng tiêu thụ dài hạn, giá ổn định, giảm hẳn rủi ro “được mùa mất giá”.

Theo Tham tán Kinh tế - Đại sứ quán Việt Nam tại Trung Quốc Lê Trung Kiên, thành công ấy không chỉ đến từ lợi thế khí hậu và thổ nhưỡng, mà còn nhờ sự chuyển mình mạnh mẽ của người nông dân. Từ chỗ sản xuất nhỏ lẻ, phụ thuộc thương lái, bà con đã biết áp dụng kỹ thuật canh tác hiện đại, tuân thủ nghiêm ngặt quy trình, ghi chép nhật ký trồng trọt và quản lý mã số vùng trồng. Đây chính là chìa khóa để nâng giá trị sản phẩm, giúp nhiều hộ từ thu nhập vài chục triệu đồng mỗi năm vươn lên mức hàng trăm triệu, thậm chí tiền tỷ.

Tác động của sự thay đổi này vượt xa phạm vi từng hộ gia đình. Khi thu nhập ổn định, người dân có điều kiện tái đầu tư sản xuất, xây dựng nhà cửa khang trang, cho con em học hành đầy đủ. Các hợp tác xã và doanh nghiệp xuất khẩu cũng hưởng lợi khi có nguồn nguyên liệu đạt chuẩn, đáp ứng yêu cầu của thị trường khó tính như Trung Quốc, qua đó mở rộng quy mô sản xuất và tạo thêm nhiều việc làm tại địa phương.

Từ đặc sản vùng quê đến động lực thoát nghèo

Lễ hội tại Bắc Kinh không chỉ là sự kiện quảng bá, mà còn là một “phiên chợ quốc tế” giúp bà con gián tiếp gặp gỡ đối tác, ký kết đơn hàng. Khi sản phẩm được đặt trong không gian chung với Thái Lan, Malaysia, Philippines…, sầu riêng Việt Nam vừa khẳng định chất lượng, vừa cạnh tranh sòng phẳng. Đây là yếu tố quan trọng để giữ thị phần và nâng cao giá trị xuất khẩu.

Ông Sử Trung Tuấn, Tổng Thư ký Trung tâm ASEAN - Trung Quốc nhận định, hợp tác nông nghiệp ASEAN - Trung Quốc đang bước vào giai đoạn mới, mở rộng lĩnh vực kinh tế số, xanh và chuỗi cung ứng. Với sầu riêng, điều này đồng nghĩa cơ hội tiếp cận thị trường sâu hơn, nhanh hơn và ổn định hơn cho người nông dân Việt.

Từ một loại trái cây chỉ quen tiêu thụ trong nước, sầu riêng Việt Nam đã vươn mình thành mặt hàng xuất khẩu tỷ đô, trở thành nguồn thu nhập quan trọng của hàng vạn hộ nông dân ở các vùng trồng trọng điểm như Đắk Lắk, Lâm Đồng, Đồng Tháp, Vĩnh Long... Việc tham gia các hội chợ quốc tế như Lễ hội ẩm thực sầu riêng ASEAN-Trung Quốc tại Bắc Kinh đã góp phần khẳng định chất lượng, mở rộng thị trường, giúp trái vàng Việt Nam giữ vững vị thế trước sự cạnh tranh của các quốc gia khác trong khu vực.

Sầu riêng đã trở thành minh chứng rõ nét cho mô hình giảm nghèo bền vững: lấy chất lượng làm nền tảng, lấy thị trường làm động lực, và lấy liên kết chuỗi làm phương thức để cùng nhau tiến lên. Không chỉ mang lại lợi ích kinh tế, ngành hàng này còn góp phần hình thành tư duy sản xuất hàng hóa hiện đại cho nông dân, yếu tố quyết định để thoát nghèo lâu dài và hội nhập sâu vào thị trường quốc tế.

Sự ổn định thị trường, đầu ra tiêu thụ và nâng cao chất lượng đã giúp sầu riêng Việt Nam trở thành biểu tượng của hành trình giảm nghèo bền vững cho nông dân. Không còn là câu chuyện một mùa vụ, mà là câu chuyện chiến lược: chính sách, hợp tác vùng, đầu tư công nghệ và tiếp cận thị trường quốc tế song hành, tạo nền tảng vững chắc cho tăng trưởng xanh và chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp.

Lễ hội sầu riêng ASEAN-Trung Quốc tại Bắc Kinh không chỉ là một sự kiện quảng bá, mà là tiếng chuông mở ra cơ hội mới, nơi sầu riêng không chỉ ngọt ở vị giác, mà ngọt trong cả hành trình người nông dân vươn đến tương lai ấm no, bền vững.