Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, nông sản Việt Nam ngày càng có mặt tại nhiều thị trường lớn như EU, Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc... Tuy nhiên, “có mặt” chưa đồng nghĩa với “có thương hiệu”. Câu hỏi đặt ra là làm thế nào để tăng nhận diện thương hiệu nông sản Việt một cách bền vững, hiệu quả trên thị trường quốc tế?
Liên quan tới vấn đề này, phóng viên Báo Công Thương đã có cuộc trao đổi với Thạc sĩ Nguyễn Thị Mận, Chuyên gia chứng nhận sản phẩm nông nghiệp của Gglobal, một trong những đơn vị tư vấn và hỗ trợ hàng trăm doanh nghiệp nông nghiệp tiếp cận các tiêu chuẩn quốc tế.
- Thưa bà, theo bà, đâu là những rào cản lớn nhất đang khiến nông sản Việt khó xây dựng thương hiệu mạnh trên thị trường quốc tế?
Thạc sĩ Nguyễn Thị Mận: Theo thông tin từ Tổng cục Thống kê, tổng kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản 6 tháng đầu năm 2025 đạt 33,84 tỷ USD, tăng 15,5% so với cùng kỳ. Trong đó nhóm hàng nông sản đạt 18,3 tỷ USD, tăng 16,8%. 9/11 nhóm mặt hàng chủ lực xuất khẩu tăng trưởng là cà phê, cao su, hạt tiêu, hạt điều, chăn nuôi, thủy sản, gỗ và sản phẩm gỗ. Đây là tín hiệu đáng mừng vì nông sản vốn là thế mạnh của Việt Nam và chúng ta đang có chiến lược đẩy mạnh xuất khẩu các mặt hàng này ra nước ngoài.
Trong những năm qua, bản thân tôi cũng đã có dịp đi đánh giá chứng nhận các tiêu chuẩn tại nhiều doanh nghiệp sản xuất, phân phối sản phẩm nông sản. Tôi nhận thấy rằng, nhiều doanh nghiệp hiện đang có những sản phẩm nông sản có chất lượng rất tốt được xuất khẩu đi nhiều nước.
Có thể nói, nông sản Việt Nam đang đi ra thế giới bằng chất lượng, được nhiều quốc gia trên thế giới ưa chuộng. Tuy nhiên, mức độ nhận diện thương hiệu nông sản Việt Nam hiện chưa đáp ứng được kỳ vọng.
Một trong những rào cản lớn là thiếu hệ sinh thái quảng bá thương hiệu chuyên nghiệp. Nhiều doanh nghiệp xuất khẩu vẫn làm theo phương thức xuất thô, gia công, hoặc bán dưới thương hiệu của nước nhập khẩu, nên nhiều người tiêu dùng nước ngoài không biết đến tên gọi Việt Nam.
Ngoài ra, vấn đề bao bì, nhãn mác, câu chuyện thương hiệu, truy xuất nguồn gốc cũng chưa được đầu tư đúng mức. Các thị trường lớn như EU, Nhật Bản, Mỹ rất coi trọng tính minh bạch và câu chuyện đằng sau mỗi sản phẩm. Nhưng đây lại là điều nhiều doanh nghiệp Việt còn thiếu.
Một rào cản nữa là thiếu các chứng nhận quốc tế uy tín như GlobalG.A.P, Organic, FairTrade... khiến sản phẩm khó tiếp cận hệ thống siêu thị hoặc kênh tiêu dùng chính thống ở nước ngoài.
Thạc sĩ Nguyễn Thị Mận, Chuyên gia chứng nhận sản phẩm nông nghiệp của Gglobal. Ảnh: Nhân vật cung cấp
- Vậy theo bà, để nâng cao nhận diện thương hiệu nông sản Việt, cần ưu tiên những giải pháp nào?
Thạc sĩ Nguyễn Thị Mận: Tôi cho rằng cần có sự vào cuộc đồng bộ từ Nhà nước, doanh nghiệp và tổ chức hỗ trợ.
Cụ thể, cần xây dựng chiến lược thương hiệu quốc gia cho nông sản. Nông sản cũng cần một “bộ nhận diện” đặc thù để người tiêu dùng quốc tế dễ nhận biết. Chẳng hạn như nhãn hiệu “Vietnamese Mango” hay “Coffee of Vietnam” kèm mã truy xuất chung, chuẩn hóa chất lượng.
Thêm vào đó, cần tăng đầu tư cho bao bì, câu chuyện sản phẩm và xúc tiến thương mại số. Hiện nay, thị trường quốc tế đánh giá rất cao yếu tố kể chuyện (storytelling), tính bản địa (origin) và bao bì thân thiện môi trường. Việc sử dụng nền tảng số như Amazon, Alibaba, TikTok Shop, các sàn B2B… cũng giúp đưa hình ảnh nông sản Việt lan tỏa mạnh mẽ hơn.
Thêm vào đó, cần chuẩn hóa chất lượng và chứng nhận. Doanh nghiệp cần coi chứng nhận không chỉ là “giấy thông hành” mà là bằng chứng về giá trị của nông sản Việt. Các tiêu chuẩn như GlobalG.A.P, HACCP, Organic USDA, EU Organic… sẽ giúp nâng vị thế sản phẩm.
- Bà đánh giá thế nào về tiềm năng và cơ hội để nông sản Việt Nam tạo dấu ấn thương hiệu trên thị trường quốc tế trong những năm tới?
Thạc sĩ Nguyễn Thị Mận: Cơ hội của nông sản Việt rất lớn, thậm chí là hiếm có. Việt Nam nằm trong nhóm các nước xuất khẩu nông sản lớn nhất thế giới, với nhiều mặt hàng có lợi thế đặc biệt như: gạo thơm, cà phê, hồ tiêu, thanh long, sầu riêng...
Điều đáng mừng là thời gian qua, nhận thức của doanh nghiệp và người nông dân đã thay đổi rõ rệt. Nhiều mô hình nông nghiệp hữu cơ, tuần hoàn, chuyển đổi số được triển khai mạnh mẽ. Các sản phẩm như chuối Laba xuất khẩu đi Nhật Bản, sầu riêng có mã vùng sang Trung Quốc, gạo ST25 có mặt tại Mỹ… là minh chứng rõ ràng.
Tôi tin rằng, nếu tiếp tục kiên trì nâng cao các tiêu chuẩn, đầu tư vào việc xây dựng thương hiệu thông qua các câu chuyện, ứng dụng công nghệ truy xuất nguồn gốc minh bạch, thì trong vòng 5 năm tới, Việt Nam sẽ đạt được những thành công lớn trong việc xây dựng thương hiệu nông sản có giá trị toàn cầu”. Nhưng điều đó đòi hỏi chiến lược dài hơi, chính sách đồng bộ và sự quyết liệt từ cả hệ thống.
Để tăng cường nhận diện thương hiệu nông sản Việt trên thị trường quốc tế, tôi cho rằng cần có chiến lược đồng bộ từ cấp quốc gia đến doanh nghiệp. Trước hết, cần tiếp tục xây dựng và triển khai bộ thương hiệu ngành hàng cho các nhóm nông sản chủ lực như gạo, cà phê, trái cây nhiệt đới… với sự chủ trì của Bộ Công Thương và Bộ Nông nghiệp và Môi trường. Việc hình thành nhãn hiệu quốc gia cho nông sản, tương tự mô hình “Vietnam Value” sẽ giúp tạo dấu ấn nhận diện chung, hỗ trợ quảng bá tại các thị trường cao cấp.
Song song đó, cần có chính sách hỗ trợ tài chính cho doanh nghiệp và hợp tác xã trong quá trình tiếp cận, xây dựng và duy trì các chứng nhận tiêu chuẩn quốc tế như GlobalG.A.P, Organic, BRC… Những chứng nhận này không chỉ mở cánh cửa xuất khẩu mà còn nâng vị thế sản phẩm trong mắt người tiêu dùng toàn cầu. Ngoài ra, việc đẩy mạnh xúc tiến thương mại số cũng là hướng đi chiến lược, trong đó đặc biệt chú trọng khai thác các nền tảng thương mại điện tử B2B như Alibaba, Amazon, cũng như mạng xã hội như TikTok, Facebook để kể chuyện sản phẩm, giới thiệu vùng trồng và hành trình canh tác bền vững.
Cuối cùng, một yếu tố không thể thiếu là nâng cao năng lực cho đội ngũ doanh nghiệp, hợp tác xã và nông dân về các tiêu chuẩn chất lượng, kỹ năng marketing quốc tế, cũng như kỹ thuật truy xuất nguồn gốc minh bạch. Khi mỗi mắt xích trong chuỗi giá trị đều ý thức được vai trò của mình trong việc xây dựng thương hiệu chung, nông sản Việt mới có thể từng bước vươn lên thành sản phẩm có giá trị bền vững và có tên tuổi thực sự trên bản đồ nông sản toàn cầu.
Xin cảm ơn bà!
Nâng cao nhận diện thương hiệu nông sản Việt không chỉ là việc làm đẹp cho bao bì mà là cả một hành trình chuyên nghiệp hóa từ sản xuất, chế biến đến truy xuất nguồn gốc và truyền thông. Với tiềm lực và xu hướng tiêu dùng hiện đại, Việt Nam hoàn toàn có thể nâng tầm thương hiệu nông sản Việt Nam nếu biết cách đầu tư bài bản và kiên định theo đuổi giá trị bền vững.