Biến đổi khí hậu đang “đe dọa” mục tiêu tăng trưởng của Việt Nam
Việt Nam đang đặt mục tiêu trở thành quốc gia có thu nhập cao vào năm 2050, tuy nhiên, thảo luận xung quanh “Báo cáo Việt Nam 2045: Tăng trưởng xanh hơn – con đường hướng tới tương lai bền vững” do Ngân hàng Thế giới (WB) công bố vào ngày 22/5, các chuyên gia kinh tế cho rằng, biến đổi khí hậu có thể đe dọa đến mục tiêu tăng trưởng kinh tế của Việt Nam trong thời gian tới.
| Bà Dorsati Madani – chuyên gia kinh tế cao cấp của Ngân hàng Thế giới phát biểu tại sự kiện. Ảnh: NH |
Trong báo cáo của Ngân hàng Thế giới cũng nêu rõ, với trên 3.260 km đường bờ biển, các vùng đồng bằng châu thổ đất thấp và khí hậu nhiệt đới, Việt Nam đang đối mặt với rủi ro khí hậu rất lớn.
Đặc biệt, nếu mực nước biển dâng từ 75-100 cm, gần một nửa Đồng bằng sông Cửu Long có thể bị ngập vào giữa thế kỷ 21. Ngoài ra, các đô thị, trung tâm công nghiệp và xuất khẩu của Việt Nam cũng có nguy cơ rủi ro với biến đổi khí hậu, chẳng hạn như căng thẳng do nhiệt độ cao, gió lớn do bão, mưa lớn và ngập lụt.
70% dân số Việt Nam sinh sống ở các địa bàn duyên hải và đô thị có mật độ cao, cũng như địa bàn của phần lớn trong số 433 khu công nghiệp, là nguồn cung cho 90% hàng chế tạo chế biến xuất khẩu của quốc gia. Các địa bàn đô thị cũng phải đối mặt với nhiệt độ tăng, căng thẳng do nhiệt độ cao và nguy cơ với những cơn bão ngày càng khắc nghiệt. Các đô thị có mật độ cao như thành phố Hồ Chí Minh phải chịu hiệu ứng “đảo nhiệt”, đẩy nhiệt độ cao nhất trong ngày thêm vài độ so với các vùng nông thôn xung quanh.
Khảo sát của Ngân hàng Thế giới cũng cho thấy, khoảng 71% doanh nghiệp sản xuất trong ngành may mặc và và 74% doanh nghiệp trong lĩnh vực điện tử - hai lĩnh vực xuất khẩu chủ lực của Việt Nam đang hoạt động tại các khu vực thường xuyên đối mặt với căng thẳng do nhiệt độ cao, khiến 1,3 triệu lao động rơi vào nhóm dễ bị tổn thương.
Từ phân tích trên, bà Dorsati Madani – chuyên gia kinh tế cao cấp của Ngân hàng Thế giới cho rằng, nếu không có những biện pháp thích ứng kịp thời, tác động của biến đổi khí hậu có thể làm giảm sản lượng kinh tế của Việt Nam đến 12,5% so với kịch bản cơ sở, đe doạ khả năng đạt được mục tiêu trở thành quốc gia có thu nhập cao vào năm 2050.
| Các chuyên gia thảo luận về tăng trưởng xanh đối với mục tiêu phát triển kinh tế của Việt Nam. Ảnh: NH |
Việt Nam đang nỗ lực tăng trưởng xanh hơn
Bà Dorsati Madani – chuyên gia kinh tế cao cấp của Ngân hàng Thế giới cho rằng, trong bối cảnh biến đổi khí hậu đang diễn biến khó lường, đe dọa đến mục tiêu tăng trưởng kinh tế, Việt Nam cần tăng trưởng kinh tế xanh hơn để giảm tác động của biến đổi khí hậu.
Thực tế, theo Ngân hàng thế giới, tại thời điểm hiện nay, Việt Nam đã tạo việc làm cho khoảng 1,7 triệu việc làm xanh. Và khi Chính phủ, doanh nghiệp, hộ gia đình mở rộng quy mô hành động thích ứng và giảm nhẹ, nhu cầu về việc làm xanh dự kiến sẽ tăng lên, tạo ra cơ hội mới về năng lượng tái tạo, hạ tầng chống chịu khí hậu, nông nghiệp thông minh…
Chính phủ Việt Nam cũng đã thành lập Hội đồng Điều phối Vùng Đồng bằng sông Cửu Long, tập hợp chính quyền, các cộng đồng địa phương và khu vực tư nhân nhằm hài hòa đầu tư và hành động nhằm xử lý rủi ro với biến đổi khí hậu trên khắp vùng đồng bằng. Chính phủ Việt Nam cũng đã ban hành Quy hoạch về sử dụng bền vững tài nguyên ven biển, nhằm chuyển đổi các vùng duyên hải thành các trung tâm phát triển về văn hóa, cơ hội kinh tế bền vững.
Về giảm nhẹ tác động của biến đổi khí hậu, Việt Nam đã và đang đẩy nhanh chuyển đổi năng lượng, tại Quy hoạch Điện VIII sửa đổi vừa được thông qua, Việt Nam đã đặt mục tiêu 73 GW điện mặt trời vào năm 2030, tăng lên 5 lần so với mục tiêu 12,8 GW trước đó. Trong khi mục tiêu về điện gió tăng gần gấp đôi, từ 21 GW lên 38 GW. Đồng thời, Việt Nam đang thúc đẩy hình thành hệ thống giao dịch khí thải (ETS), với các chương trình thí điểm dự kiến bắt đầu từ năm 2024 và đưa vào triển khai đầy đủ dự kiến vào năm 2028.
Có thể nói, Việt Nam đang rất nỗ lực giảm tác động của biến đổi khí hậu thông qua thúc đẩy tăng trưởng xanh hơn, tuy nhiên theo các chuyên gia kinh tế, đầu tư cho tăng trưởng xanh hơn đòi hỏi nguồn tài chính lớn, theo đó Việt Nam cần có các chính sách để huy động các thành phần kinh tế tham gia vào lĩnh vực này. Trong đó, bao gồm cả khu vực kinh tế tư nhân.
Đồng tình với quan điểm trên, bà Cecilia Brennan – Tham tán kinh tế, Đại sứ quán Australia tại Việt Nam cho rằng: Muốn giảm thiểu tác động và thích ứng với biến đổi khí hậu thành công đòi hỏi nguồn vốn lớn và sự hợp tác giữa các cấp, ngành, địa phương và đối tác. Trong đó, đối tác phát triển đóng vai trò quan trọng cung cấp các khoản vay cho khu vực công-tư.
“Để hỗ trợ Việt Nam thích ứng và giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu, chúng tôi có thể cung cấp các mô hình tài chính phù hợp để hỗ trợ khu vực tư nhân của Việt Nam”. – bà Cecilia Brennan nhấn mạnh và thông tin, Australia cam kết sẽ là đối tác quan trọng với Việt Nam trong ứng phó với biến đổi khí hậu, đó là lý do Australia tăng OAD năm nay cho Việt Nam lên 96,6 triệu USD và biến đổi khí hậu chính là lĩnh vực chính trong hỗ trợ đó.
| Để thích ứng và giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu, Việt Nam cần xây dựng các cơ chế, chính sách phù hợp để khuyến khích doanh nghiệp và người dân chủ động thích ứng. Đồng thời, lồng ghép quản lý rủi ro khí hậu vào mọi lĩnh vực của nền kinh tế. |