Hà Nội những ngày cuối tháng Tám như khoác lên mình một tấm áo rực rỡ sắc cờ hoa. Trong nhịp trống dồn dập, dường như vang vọng đâu đây tiếng gọi thiêng liêng của lịch sử từ mùa thu năm 1945.
Nhân kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9, phóng viên Báo Công Thương đã có cuộc trò chuyện cùng Thiếu tướng Nguyễn Đức Huy, Anh hùng Lực lượng Vũ trang Nhân dân. Ông vừa được Chủ tịch nước trao tặng danh hiệu cao quý này ngày 28/8/2025. Ông cũng là người đã đi qua ba cuộc chiến chống ngoại xâm.
Thiếu tướng Nguyễn Đức Huy chia sẻ về những năm tháng chiến đấu, hiến dâng tuổi trẻ cho Tổ quốc.
- Thưa Thiếu tướng, ông có thể chia sẻ về ý chí chiến đấu và những khó khăn mà ông cùng đồng đội đã vượt qua để bảo vệ nền độc lập của dân tộc?
Thiếu tướng Nguyễn Đức Huy: Ở những mặt trận biên cương, chúng tôi đối diện với muôn vàn khó khăn. Địa hình núi đá hiểm trở, thiếu nước, thiếu thức ăn. Mỗi ngày, anh em chỉ được một lít nước để uống, không đủ để sinh hoạt. Muốn có nước, phải xuống suối cách xa hàng tiếng đồng hồ, gùi lên giữa bom đạn.
Có những trận địa, chúng tôi bám đá, sống trong hang, không ngủ, không nghỉ. Hy sinh đau đớn, anh em vuốt mắt đồng đội, lau máu, rồi cầm súng chiến đấu tiếp. Nhưng ý chí thì kiên cường lắm. Chúng tôi có lời thề: “Sống bám đá, đánh giặc chết, hóa đá bất tử”. Đó là tinh thần bảo vệ từng tấc đất Tổ quốc, kế tục truyền thống cha ông từ thời vua Hùng dựng nước. Nhiều chiến sĩ trẻ từ Hà Nội, Nghệ Tĩnh, Nam Bộ... lên biên cương, họ ôm chặt lấy nhau, hứa giữ vững trận địa. Đó là tình đồng đội, lòng yêu nước khiến chúng tôi vượt qua mọi gian khổ."
- Thưa ông, những hy sinh ấy có ý nghĩa như thế nào trong việc giữ gìn nền độc lập mà Bác Hồ đã tuyên bố ngày 2/9/1945?
Thiếu tướng Nguyễn Đức Huy: Tuyên ngôn Độc lập của Bác Hồ là lời thề trước thế giới: “Dân tộc Việt Nam có quyền sống, quyền tự do, quyền mưu cầu hạnh phúc.” Đó là cội nguồn ý chí của dân tộc ta, mở ra kỷ nguyên độc lập sau hàng nghìn năm đô hộ.
Bác Hồ đã dạy: “Các vua Hùng có công dựng nước, bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước”. Chúng ta đã đánh đổi hàng trăm năm để bảo vệ lời thề ấy. Ở nhiều mặt trận, trong đó có Vị Xuyên là một phần trong cuộc đấu tranh giữ độc lập, nơi hàng nghìn cán bộ, chiến sĩ hy sinh, hàng vạn người bị thương. Chúng tôi giữ vững biên cương, không để mất một centimét đất nào. Đó là minh chứng rằng độc lập không phải tự nhiên mà có, mà là kết tinh từ máu xương của cha anh. Giá trị lịch sử của những năm tháng ấy là kế tục truyền thống chống ngoại xâm, bảo vệ lãnh thổ, để đất nước vững vàng.
Trước thềm 2/9, Thiếu tướng Nguyễn Đức Huy xúc động đón nhận danh hiệu Anh hùng Lực lượng Vũ trang Nhân dân, vinh dự chung cho cả những đồng đội đã ngã xuống.
- Xin ông chia sẻ về cảm xúc của mình trong ngày 2/9 năm nay. Trách nhiệm của thế hệ trẻ hôm nay trong việc tiếp nối giá trị của độc lập, tự do?
Thiếu tướng Nguyễn Đức Huy: Thế hệ trẻ bây giờ phải nhớ rằng hòa bình không miễn phí. Đất nước ta từ nghèo đói, nô lệ, nay đã phát triển, đứng vào hàng các nước đang lên. Nhưng để giữ vững độc lập, phải giàu mạnh. Các cháu phải ra sức học tập tri thức loài người, xây dựng kinh tế, khoa học kỹ thuật. Không giàu, không mạnh thì khó bảo vệ Tổ quốc.
Các sinh viên ngày xưa đã bỏ bút nghiên vào Quảng Trị, nay các cháu phải dùng trí tuệ để làm vũ khí hiện đại, xây dựng quân đội vững mạnh. Đừng chủ quan, lơ là. Hãy kế tục sự nghiệp cha ông: học giỏi, cống hiến để dân giàu, nước mạnh.
Tôi đã sống qua hai chế độ: nghèo đói dưới thực dân, nay là vị tướng, con cháu học thạc sĩ, tiến sĩ, du học. Không có Đảng, không có Bác Hồ thì không có ngày hôm nay. Tôi xúc động lắm, biết ơn Đảng, Bác Hồ.
Vừa rồi, ngày 28/8/2025, tôi vinh dự được tuyên dương Anh hùng Lực lượng Vũ trang Nhân dân. Đó là động lực để tôi giáo dục con cháu: học tập, cống hiến để đất nước hùng cường. 2/9 là dịp để cả dân tộc tự hào, nhưng cũng là dịp nhắc nhở trách nhiệm giữ nước mai sau.
- Xin trân trọng cảm ơn Thiếu tướng!
Lời tâm tình của Thiếu tướng Nguyễn Đức Huy khiến lòng người xúc động, như dòng sông Lô cuồn cuộn chảy qua biên cương. Dù đất nước được độc lập nhưng đến nay vẫn còn hàng nghìn ngôi mộ "chưa xác định được danh tính". Đó là nỗi đau day dứt không chỉ của các cựu binh mỗi khi nghĩ về đồng đội, đặc biệt là trong những sự kiện trọng đại của đất nước.
80 năm trôi qua, những câu chuyện từ các mặt trận, trong đó có Vị Xuyên như một lời nhắc nhở sâu sắc rằng: Hòa bình hôm nay được đánh đổi bằng máu xương cha anh. Giữ nước, không chỉ là nhiệm vụ của thế hệ đi trước, mà còn là trách nhiệm thiêng liêng của mỗi người Việt Nam hôm nay và mai sau. Hãy trân trọng, biết ơn và hành động để đất nước mãi hùng cường.
Viết lời tựa cho cuốn sách “Thiếu tướng Nguyễn Đức Huy - người đi qua ba cuộc chiến chống ngoại xâm”, Đại tướng Đỗ Bá Tỵ, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Phó Chủ tịch Quốc hội khẳng định: “Dù ở cương vị công tác nào, khó khăn, gian khổ đến đâu, chiến trường khốc liệt đến mấy, Thiếu tướng Nguyễn Đức Huy đều hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Trên cương vị là người chỉ huy, ông luôn có bản lĩnh vững vàng, kiên định, mưu trí, sáng tạo, quyết đoán; tác phong dân chủ, sâu sát, thẳng thắn, trung thực, giản dị, khiêm tốn, đoàn kết, sống có nghĩa, có tình với đồng chí, đồng đội, được cán bộ, chiến sĩ và nhân dân các vùng miền ông đã đi qua luôn yêu mến, kính trọng. Thiếu tướng Nguyễn Đức Huy là niềm tự hào của các thế hệ tướng lĩnh Quân đội nhân dân Việt Nam, là tấm gương sáng cho các thế hệ cán bộ, chiến sĩ trong toàn quân học tập, noi theo”.