Trong dòng chảy hội nhập mạnh mẽ, thương mại điện tử không còn là khái niệm xa lạ mà đã trở thành chiếc “chìa khóa vàng” mở ra cánh cửa phát triển cho hàng triệu doanh nghiệp và hộ kinh doanh. Việt Nam hiện được đánh giá là một trong những thị trường thương mại điện tử năng động hàng đầu Đông Nam Á. Đây là nền tảng quan trọng, góp phần định hình vị thế của đất nước trong kỷ nguyên số, nơi mỗi sản phẩm không chỉ được trao đổi theo cách truyền thống, mà còn tìm được đường đi qua những phiên chợ trực tuyến, qua từng cú click chuột hay buổi livestream.
Giữa vùng biên giới phía Bắc, Lạng Sơn - cửa ngõ giao thương quốc tế, trung tâm trung chuyển hàng hóa ASEAN, Trung Quốc đang từng bước khẳng định vị thế, khi coi thương mại điện tử là một động lực chiến lược để đưa nông sản, sản phẩm địa phương vươn xa. Đây không chỉ là xu hướng tất yếu, mà còn là lựa chọn có tính chiến lược, để vùng đất biên viễn hòa mình vào dòng chảy kinh tế số toàn cầu.
Với khát vọng nâng cao năng lực cạnh tranh, mở rộng thị trường tiêu thụ, chính quyền tỉnh Lạng Sơn đã sớm ban hành kế hoạch tổng thể về chuyển đổi số trong thương mại, đặt mục tiêu phát triển hạ tầng số đồng bộ, đào tạo nguồn nhân lực số, đồng hành cùng doanh nghiệp và tiểu thương trên con đường vươn ra thị trường quốc tế.
Chia sẻ tại Hội thảo ứng dụng Giải pháp công nghệ thúc đẩy thương mại điện tử Lạng Sơn 2025 diễn ra mới đây, ông Dương Văn Huyên - Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Lạng Sơn khẳng định: “Tỉnh Lạng Sơn kiên định quan điểm phát triển thương mại điện tử gắn liền với chuyển đổi số. Chúng tôi sẽ ưu tiên đầu tư hạ tầng số, hỗ trợ doanh nghiệp tham gia sàn thương mại điện tử trong nước và quốc tế, đồng thời khuyến khích áp dụng các mô hình công nghệ mới để tối ưu hiệu quả kinh doanh.”
Thông điệp mạnh mẽ ấy không chỉ cho thấy quyết tâm chính trị, mà còn mở ra kỳ vọng xây dựng một hệ sinh thái thương mại điện tử đồng bộ, nơi nông sản vùng cao có thể vươn ra thế giới, trở thành công cụ hữu hiệu giúp bà con dân tộc thiểu số ổn định thu nhập, giảm nghèo bền vững.
Phải khẳng định rằng thương mại điện tử chính là động lực đưa sản phẩm của đồng bào dân tộc thiểu số vươn xa. Song, dưới góc độ cơ quan chuyên môn, đại diện Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số - Bộ Công Thương nhìn nhận, quá trình đưa bà con vùng cao lên sàn số không hề đơn giản, bởi tồn tại không ít điểm nghẽn. Chia sẻ với phóng viên Báo Công Thương, ông Nguyễn An Sơn, Chuyên viên phòng Chuyển đổi số, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) thẳng thắn chỉ rõ:
“Thách thức lớn nhất là nhận thức và kỹ năng số của bà con còn hạn chế… Ngoài ra, nguồn hàng chưa chủ động và sự chênh lệch phát triển giữa các địa phương khiến thương mại điện tử khó phát triển đồng đều”, ông Sơn nói.
Những thách thức ấy nếu không được tháo gỡ kịp thời sẽ trở thành rào cản ngăn bước tiến của nông sản vùng cao trên hành trình số hóa. Bởi thương mại điện tử không chỉ là chuyện “đưa hàng lên mạng”, mà đòi hỏi cả một chuỗi giải pháp đồng bộ: từ hạ tầng viễn thông, logistics, thanh toán không tiền mặt, truy xuất nguồn gốc, đến đào tạo kỹ năng số cho bà con.
Nhưng cũng chính từ khó khăn đó, quyết tâm thay đổi đã được nhen lên. Đến với lớp tập huấn thương mại điện tử trong khuôn khổ Chương trình “Chuyển đổi số chợ truyền thống - mở động lực mới thúc đẩy phát triển thương mại điện tử, đưa sản phẩm địa phương vươn xa” do Sở Công Thương Lạng Sơn tổ chức giữa tháng 8, nhiều đồng bào dân tộc thiểu số đã bày tỏ sự háo hức khi lần đầu được tiếp cận kỹ năng số.
Đứng dưới góc độ của tiểu thương, bà Hứa Thị Vụ, xã Cao Lộc (tỉnh Lạng Sơn) chia sẻ: “Hôm nay tôi đến đây với mong muốn được học hỏi thêm kiến thức để có thể bán hàng trên các sàn thương mại điện tử. Trước đây tôi chỉ biết bán ở chợ phiên cuối tuần. Đến đây học, tôi tin rằng có thể bán hàng hàng ngày để tăng thêm thu nhập…”
Những lời tâm sự mộc mạc ấy chính là minh chứng sống động cho khát vọng vươn lên của đồng bào dân tộc. Thương mại điện tử đã mở ra cho bà con cơ hội “thoát chợ nhỏ, bước vào chợ lớn”, không chỉ bán trong bản, trong xã, mà còn chinh phục khách hàng khắp mọi miền, thậm chí vượt biên giới.
Không khó để bắt gặp hình ảnh bà con dân tộc livestream ngay trong gian bếp, trên nương ngô hay bên vườn đào, giới thiệu từng mớ rau, quả bí, túi thảo mộc tới khách hàng thành thị. Những thước phim giản dị ấy không chỉ là cách bán hàng, mà còn trở thành “câu chuyện văn hóa”, giúp người tiêu dùng đô thị hiểu hơn, thương hơn, và sẵn sàng ủng hộ sản phẩm bản địa. Đây cũng chính là “giá trị gia tăng vô hình” mà thương mại điện tử mang lại kết nối trái tim, chứ không chỉ kết nối đơn hàng.
Để thương mại điện tử thực sự trở thành công cụ giảm nghèo, Lạng Sơn đã xây dựng lộ trình phát triển gắn với thực tiễn địa phương. Trước hết, tỉnh tập trung phát triển hạ tầng số đồng bộ, đặc biệt tại vùng sâu, vùng xa, khu vực biên giới. Mạng internet băng thông rộng được đầu tư, phủ sóng 4G, tiến tới 5G theo lộ trình. Điều này không chỉ giúp bà con dễ dàng kết nối các sàn thương mại điện tử, mà còn tạo nền tảng cho thanh toán số, truy xuất nguồn gốc, quản lý đơn hàng… những yếu tố cốt lõi của thương mại hiện đại.
Song song với hạ tầng, tỉnh Lạng Sơn triển khai mạnh mẽ các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã và hộ kinh doanh tham gia sàn thương mại điện tử trong nước và quốc tế. Đây là bước đi chiến lược nhằm đưa sản phẩm của bà con không chỉ dừng lại ở chợ truyền thống hay phạm vi địa phương, mà có thể tiếp cận người tiêu dùng tại Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, thậm chí lan tỏa ra thị trường Trung Quốc - quốc gia có nhu cầu khổng lồ ngay sát biên giới.
Một mảng quan trọng khác là đào tạo và nâng cao kỹ năng số cho người dân. Các lớp tập huấn được tổ chức thường xuyên, kết hợp lý thuyết và thực hành, giúp bà con biết cách mở gian hàng, chụp ảnh sản phẩm, viết mô tả thu hút khách hàng, và đặc biệt là cách livestream bán hàng hiệu quả. Những kỹ năng tưởng chừng đơn giản ấy lại là bước khởi đầu quan trọng để bà con mạnh dạn bước ra “sân chơi số”.
Không chỉ dừng lại trong nội tỉnh, Lạng Sơn còn tăng cường phối hợp liên kết vùng, tận dụng lợi thế thương mại điện tử để đưa sản phẩm thế mạnh tiêu thụ khắp cả nước. Việc kết nối này không chỉ giúp bà con có thêm đầu ra ổn định, mà còn tạo thành mạng lưới hợp tác liên tỉnh, hình thành những chuỗi giá trị mới dựa trên nền tảng số.
Đặc biệt, tỉnh cũng chú trọng thúc đẩy hợp tác công tư, kết nối doanh nghiệp công nghệ, ngân hàng, logistics với tiểu thương và hợp tác xã. Sự phối hợp này mang lại hệ sinh thái toàn diện: có người sản xuất, có nền tảng bán hàng, có dịch vụ vận chuyển, có thanh toán không tiền mặt. Tất cả cùng nhau tạo nên vòng khép kín, bảo đảm sản phẩm bản địa không bị “mắc kẹt” ở khâu nào, từ đó nâng cao hiệu quả và giảm chi phí cho bà con.
Những giải pháp ấy, khi kết hợp với quyết tâm chính trị và sự đồng hành của cộng đồng doanh nghiệp, đã tạo nên bức tranh thương mại điện tử đầy sinh khí tại vùng biên. Thương mại điện tử không chỉ giúp sản phẩm nông sản có đầu ra ổn định, mà quan trọng hơn, nó mang đến niềm tin mới: niềm tin rằng đồng bào dân tộc thiểu số hoàn toàn có thể làm chủ công nghệ, tự tin hòa nhập và thoát nghèo bằng chính bàn tay lao động và khối óc sáng tạo của mình.
Thương mại điện tử, nghe tưởng chừng xa xôi, nay đã hiện diện trong từng nếp sống vùng cao. Một chiếc điện thoại, một buổi phát sóng trực tiếp, một gian hàng trực tuyến… đã mở ra chân trời mới. Đằng sau mỗi đơn hàng là niềm vui, là thu nhập ổn định, là khát vọng gìn giữ và quảng bá văn hóa bản địa. Từ núi rừng Lạng Sơn, những câu chuyện đổi thay vẫn đang tiếp diễn, để đồng bào dân tộc thiểu số tự tin hội nhập, vươn xa và thoát nghèo bền vững trong kỷ nguyên số.