Sáng 16/12, tại Hà Nội, Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) tổ chức Tọa đàm “Giải pháp tăng trưởng xuất khẩu cao và bền vững”.
Tọa đàm có sự tham dự của đại diện nhiều Bộ, ngành như Bộ Công Thương; Bộ Nông nghiệp và Môi trường; Bộ Tài chính; Bộ Xây dựng; Bộ Khoa học và Công nghệ; Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, cùng các hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp xuất khẩu, chuyên gia kinh tế, chuyên gia pháp luật và hội nhập kinh tế quốc tế.
Tọa đàm được tổ chức trong bối cảnh xuất khẩu tiếp tục giữ vai trò là động lực quan trọng của tăng trưởng kinh tế, song đang đứng trước nhiều thách thức mới từ môi trường thương mại toàn cầu và yêu cầu phát triển bền vững ngày càng khắt khe.
Trong những năm qua, quy mô xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam không ngừng được mở rộng, đóng góp lớn vào phát triển kinh tế - xã hội, đồng thời nâng cao vị thế và tầm ảnh hưởng của Việt Nam trên trường quốc tế. Theo số liệu thống kê 11 tháng năm 2025, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu cả nước đạt 839,8 tỷ USD, trong đó xuất khẩu đạt 430,2 tỷ USD, tăng 16,1% so với cùng kỳ năm trước.
Ông Nguyễn Anh Sơn, Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) phát biểu tại toạ đàm
Phát biểu khai mạc tọa đàm, ông Nguyễn Anh Sơn, Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho biết, giai đoạn 2020 - 2025 đánh dấu bước bứt phá mạnh mẽ của hoạt động xuất nhập khẩu, với tốc độ tăng trưởng xuất khẩu bình quân khoảng 10%/năm. Nhờ đó, từ năm 2023, Việt Nam đã gia nhập nhóm 20 nền kinh tế có kim ngạch xuất khẩu lớn nhất thế giới. Đặc biệt, Việt Nam duy trì xuất siêu liên tục trong suốt 10 năm qua, góp phần quan trọng tạo nguồn ngoại tệ ổn định, giảm áp lực lên tỷ giá và củng cố dự trữ ngoại hối quốc gia.
Theo lãnh đạo Cục Xuất nhập khẩu, dự kiến cả năm 2025, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam có thể vượt mốc 470 tỷ USD, tăng khoảng 16% so với năm 2024, tiếp tục khẳng định Việt Nam là một trong những nền kinh tế có độ mở cao và là điểm sáng trong bức tranh thương mại khu vực và toàn cầu.
Tuy nhiên, ông Sơn cũng nhấn mạnh, bên cạnh những kết quả rất đáng ghi nhận, xuất khẩu Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức mới. Trên bình diện quốc tế, kinh tế thế giới phục hồi chậm, xung đột địa chính trị kéo dài, phân mảnh thương mại, xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng cùng với chủ nghĩa bảo hộ gia tăng dưới nhiều hình thức đang làm thu hẹp dần các dư địa tăng trưởng truyền thống.
Đặc biệt, các tiêu chuẩn mới về phát triển bền vững, giảm phát thải, truy xuất nguồn gốc, trách nhiệm xã hội và “xanh hóa” chuỗi cung ứng ngày càng trở thành điều kiện bắt buộc, tạo sức ép lớn đối với doanh nghiệp xuất khẩu, nhất là doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Hiến kế giải pháp đột phá cho tăng trưởng xuất khẩu bền vững
Không chỉ chịu tác động từ các yếu tố bên ngoài, lãnh đạo Cục Xuất nhập khẩu thẳng thắn nhìn nhận bản thân hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam vẫn còn nhiều yếu tố chưa thực sự bền vững. Tăng trưởng xuất khẩu hiện nay vẫn phụ thuộc đáng kể vào khu vực doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, trong khi khu vực doanh nghiệp trong nước chưa tham gia sâu vào các khâu có giá trị gia tăng cao trong chuỗi sản xuất và phân phối toàn cầu.
Nhiều ngành hàng còn phụ thuộc lớn vào nguồn nguyên liệu, linh kiện nhập khẩu, khiến hoạt động sản xuất và xuất khẩu dễ bị tổn thương trước các cú sốc bên ngoài và nguy cơ đứt gãy chuỗi cung ứng. Bên cạnh đó, năng lực thiết kế, marketing quốc tế, xây dựng thương hiệu của doanh nghiệp còn hạn chế; khả năng đáp ứng đồng bộ các tiêu chuẩn kỹ thuật, tiêu chuẩn xanh và tiêu chuẩn thị trường cao cấp của một bộ phận doanh nghiệp vẫn gặp nhiều khó khăn.
Trong bối cảnh Đảng và Nhà nước đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế hai con số trong những năm tới, ông Nguyễn Anh Sơn cho rằng xuất khẩu cần tiếp tục phát huy vai trò là động lực then chốt của nền kinh tế, song phải chuyển mạnh từ tăng trưởng theo chiều rộng sang chiều sâu, hiệu quả và bền vững. Trọng tâm là nâng cao giá trị gia tăng, hàm lượng công nghệ, tỷ lệ nội địa hóa và năng lực tự chủ của nền kinh tế, giảm dần sự phụ thuộc vào các lợi thế chi phí truyền thống.
Toàn cảnh tọa đàm “Giải pháp tăng trưởng xuất khẩu cao và bền vững”
Xuất phát từ yêu cầu thực tiễn đó, Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) tổ chức Tọa đàm “Giải pháp tăng trưởng xuất khẩu cao và bền vững” nhằm lắng nghe, tiếp thu các ý kiến đóng góp, đề xuất và kiến nghị từ các Bộ, ngành, hiệp hội ngành hàng, cộng đồng doanh nghiệp, các chuyên gia và nhà khoa học. Trên cơ sở đó, Cục Xuất nhập khẩu sẽ tham mưu cho lãnh đạo Bộ Công Thương và Chính phủ các chính sách, giải pháp đột phá, khả thi và có thể triển khai ngay.
Nội dung thảo luận tập trung phân tích sâu tình hình xuất nhập khẩu thời gian qua, đặc biệt là những xu hướng mới về tiêu chuẩn bền vững đang định hình thương mại quốc tế và tác động trực tiếp đến doanh nghiệp Việt Nam. Các đại biểu cũng trao đổi về yêu cầu nâng cao giá trị nội địa trong sản phẩm xuất khẩu, mở rộng dư địa tăng trưởng thông qua các hiệp định thương mại tự do (FTA), cũng như tháo gỡ các điểm nghẽn về thể chế, logistics và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp.
Với sự hiện diện của nhiều cơ quan quản lý, chuyên gia và cộng đồng doanh nghiệp, Bộ Công Thương kỳ vọng Tọa đàm sẽ đưa ra những khuyến nghị chính sách xác đáng, những giải pháp cụ thể, khả thi và có thể triển khai ngay. Qua đó, góp phần tạo nền tảng quan trọng để xuất khẩu Việt Nam duy trì đà tăng trưởng cao và bền vững trong năm 2026 và những năm tiếp theo.