TP. Hồ Chí Minh: Lan tỏa mô hình tiêu dùng không tiền mặt đến từng khu phố

Từ thí điểm vài tuyến đường chuyên doanh

Từ việc chọn một vài tuyến đường chuyên doanh làm điểm khởi đầu, đến nay, quận Tân Phú và quận 12 (TP. Hồ Chí Minh) đã hình thành mạng lưới “tuyến đường không tiền mặt” và mô hình “Chợ 4.0” phủ khắp các phường, tạo nên chuyển động mạnh mẽ trong thói quen tiêu dùng của người dân đô thị.

Là một trong những địa phương đi đầu, UBND quận Tân Phú đã từng bước hình thành nhiều tuyến đường chuyên doanh phù hợp với đặc điểm kinh tế địa phương, đồng thời tích hợp định hướng thanh toán không dùng tiền mặt vào từng mô hình kinh doanh. Những tuyến phố như vải Phú Thọ Hòa, ẩm thực Nguyễn Nhữ Lãm, thương mại - dịch vụ Tân Sơn Nhì, hay ô tô Chế Lan Viên đều lần lượt được chọn để triển khai theo Quyết định 1813/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ và Quyết định 4066/QĐ-UBND của TP. Hồ Chí Minh.

Tại phường Phú Thọ Hòa, ông Kha Tuấn Quốc - Phó Chủ tịch UBND phường - chia sẻ, từ năm 2022 đến nay, các tuyến chuyên doanh vải sợi và phụ liệu may mặc trên đường Phú Thọ Hòa, Lê Văn Phan hay tuyến ẩm thực Nguyễn Nhữ Lãm đã đạt tỉ lệ triển khai ấn tượng như 100% hộ kinh doanh nhận thanh toán bằng mã QR. Riêng tuyến Phú Thọ Hòa có 505/505 hộ đăng ký tài khoản và chấp nhận thanh toán điện tử, Lê Văn Phan là 187/187, Nguyễn Nhữ Lãm đạt 54/54 hộ kinh doanh.

Ông Kha Tuấn Quốc cho biết, thời điểm đầu, chúng tôi kết hợp với các ngân hàng như BIDV, MB tổ chức tuyên truyền, hướng dẫn, phát bảng mã QR miễn phí. Nhờ sự vào cuộc đồng bộ của chính quyền và ngân hàng, cộng với tinh thần hợp tác của tiểu thương, kết quả đạt được là rất đáng khích lệ.

Chị Nguyễn Thị Thu Hằng, tiểu thương kinh doanh vải tại đường Lê Văn Phan, cho biết: “Tôi ban đầu cũng hơi e dè vì quen cầm tiền mặt, nhưng sau khi được hướng dẫn và thấy người mua dùng điện thoại quét mã rất nhanh gọn, tôi thấy tiện vô cùng. Không còn cảnh thiếu tiền lẻ, trả nhầm hay kiểm đếm cực nhọc nữa.”

Một khách hàng trẻ, anh Lê Minh Hưng (27 tuổi, ngụ tại phường Tân Sơn Nhì), thường xuyên mua đồ ăn tại tuyến phố ẩm thực Nguyễn Nhữ Lãm cho biết: “Đi ăn giờ không cần mang tiền mặt. Tôi chỉ cần quét mã qua app ngân hàng hoặc ví điện tử. Vừa an toàn, vừa dễ kiểm soát chi tiêu.”

Tương tự, chị Trần Diễm My (32 tuổi), khách hàng tại chợ An Sương chia sẻ: “Tôi rất thích đi chợ nhưng trước đây mang tiền mặt bất tiện, giờ chỉ cần điện thoại. Mua xong có hóa đơn, kiểm tra được ngay số tiền, dễ quản lý chi tiêu gia đình.”

Theo ông Phạm Công Chánh, Phó Chủ tịch UBND quận Tân Phú, chương trình kết nối ngân hàng - doanh nghiệp và triển khai thanh toán không tiền mặt đã tạo “lợi ích kép” cho cả ngân hàng và doanh nghiệp. Nhờ sự hỗ trợ tích cực từ các ngân hàng như Vietcombank, BIDV, MB…, các hộ kinh doanh được tặng mã QR, miễn giảm phí dịch vụ, tư vấn trực tiếp, cập nhật biểu phí, lãi suất trên cổng thông tin UBND quận.

Quận Tân Phú hiện có 100% trường học thu học phí qua MoMo, ZaloPay thông qua phần mềm SSC; hơn 95% hộ gia đình thanh toán tiền điện, nước qua ứng dụng ngân hàng và ví điện tử. Khoảng 30% hộ gia đình chính sách, bảo trợ xã hội đã nhận trợ cấp qua tài khoản ngân hàng. Nhiều tiểu thương tại các chợ truyền thống cũng được hướng dẫn sử dụng công nghệ số, thực hành các kỹ năng quét mã, kiểm tra giao dịch…

Thống kê cho thấy, từ đầu năm 2024, riêng phường Phú Thọ Hòa đã hậu kiểm hơn 230 hộ kinh doanh đăng ký mới, trong đó 70% đã hoàn tất việc mở tài khoản ngân hàng, tạo mã QR để nhận tiền. Ngay cả các lực lượng dân phòng, dân quân, cán bộ địa phương cũng đã chuyển sang nhận lương, phụ cấp qua tài khoản ngân hàng, gần 99% hoàn tất trước ngày 1/4/2024.

Đến nhân rộng mô hình chợ 4.0, tuyến đường số

Không chỉ Tân Phú, quận 12 cũng là địa phương có bước tiến vượt bậc trong hành trình xây dựng “xã hội không tiền mặt”. Từ giữa năm 2023, mô hình “Chợ 4.0” bắt đầu được thí điểm tại chợ Tân Chánh Hiệp, sau đó lan tỏa mạnh mẽ ra toàn bộ 8 chợ truyền thống trên địa bàn. Kết quả sau hơn một năm cho thấy: 1.286 tiểu thương tại quận 12 đã thực hiện thanh toán không dùng tiền mặt, đạt 96% tổng số tiểu thương tại chợ.

Chị Lê Thị Nga, kinh doanh mỹ phẩm tại chợ Tân Chánh Hiệp, chia sẻ: “Trước đây khách hay phải trả lẻ, đổi tiền. Giờ chỉ cần rút điện thoại ra quét mã là xong. Vừa nhanh, vừa an toàn lại không lo tiền giả”. Chị nói thêm: “100% khách hàng của tôi giờ đều dùng hình thức này. Họ rất thích vì đỡ phải mang theo ví tiền, nhất là người trẻ”.

Còn chị Lưu Thị Hiền, buôn bán quần áo tại chợ An Sương thì cho rằng, việc sử dụng mã QR để thanh toán khiến chị cảm thấy mình “theo kịp thời đại”: “Thấy chợ cũng hiện đại không kém trung tâm thương mại, tôi rất vui. Khách trẻ giờ không cần rút ví, chỉ cần điện thoại. Rất tiện”.

Không dừng lại ở các chợ, quận 12 còn đẩy mạnh mô hình “tuyến đường không tiền mặt”, với 17 tuyến đường trên 11 phường chính thức ra mắt tính đến cuối tháng 8/2024. Việc này không chỉ giúp người dân tiết kiệm thời gian, chi phí, mà còn tạo môi trường giao dịch minh bạch, tiện lợi và an toàn.

Ở cấp quản lý, việc chuyển đổi sang thanh toán không dùng tiền mặt cũng tạo thuận lợi lớn trong thu phí, lệ phí, cung cấp dịch vụ công trực tuyến mức độ 4. Từ lệ phí hành chính, học phí, viện phí, đến trợ cấp thất nghiệp, trợ cấp an sinh… đều được tích hợp thông qua cổng dịch vụ công, hệ thống một cửa điện tử.

Phó Chủ tịch UBND quận 12 Nguyễn Minh Chánh cho rằng: “Thành công của mô hình ‘Chợ 4.0’ và tuyến đường không tiền mặt là nhờ sự quyết tâm của cả hệ thống chính trị và đồng thuận của người dân. Đây là một bước tiến quan trọng trong xây dựng xã hội số, kinh tế số tại địa phương”.

Thống kê đến nay, quận 12 có khoảng 14.500 doanh nghiệp, 11 siêu thị, 199 cửa hàng tiện lợi và hơn 15.000 hộ kinh doanh đã áp dụng hình thức thanh toán không tiền mặt. Đặc biệt, 99,6% phụ huynh học sinh đã chuyển sang thanh toán học phí điện tử. Cán bộ, công chức và các đơn vị sự nghiệp đều nhận lương, chi thường xuyên qua tài khoản.

Thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt không chỉ là cải tiến phương thức giao dịch, mà còn mở ra con đường để tiếp cận các dịch vụ công minh bạch, thuận tiện và hiện đại. Những mô hình tại Tân Phú, quận 12 đang cho thấy rằng khi chính quyền, doanh nghiệp, ngân hàng và người dân đồng hành, “xã hội không tiền mặt” không còn là mục tiêu xa vời mà đang hiện hữu từng ngày trên từng con phố tại TP. Hồ Chí Minh.