Xứ sở "vàng xanh"
Nằm ở vùng núi phía Bắc của tỉnh Quảng Ninh, huyện Ba Chẽ là nơi sinh sống của hơn 80% đồng bào dân tộc thiểu số, trong đó chủ yếu là người Dao, Tày, Sán Chỉ...
Đặc biệt, khí hậu đặc thù, địa hình đồi núi cùng với thảm thực vật phong phú đã tạo điều kiện cho vùng đất này sở hữu hệ sinh thái dược liệu đa dạng, với hơn 30 loài có giá trị cao, như quế, lan kim tuyến, nấm lim xanh, cát sâm, sâm cau đỏ, đẳng sâm, hà thủ ô đỏ, địa liền. Trong số đó, trà hoa vàng, loài cây được mệnh danh là “vàng xanh” đang là cây trồng mang lại giá trị kinh tế cao cho người dân địa phương.
| Trà hoa vàng Ba Chẽ đang dần trở thành cây trồng chủ lực tại Ba Chẽ. Ảnh: TTXVN |
Trà hoa vàng Ba Chẽ không chỉ quý bởi hàm lượng dược liệu cao mà còn đặc biệt ở hình thái khác biệt, như lá đài có màu tím tía, nét riêng hiếm thấy ở giống trà trồng tại các địa phương khác. Nhằm tạo sinh kế bền vững cho người dân từ cây dược liệu quá này, huyện Ba Chẽ đã mở rộng diện tích trồng trà hoa vàng lên khoảng 160 ha, tập trung tại các xã Đồn Đạc, Đạp Thanh, Thanh Lâm, Thanh Sơn, Nam Sơn và Lương Mông.
Cùng với đó, huyện Ba Chẽ đã hình thành khoảng 10 mô hình liên kết sản xuất, tiêu thụ, được cấp mã số vùng trồng và đầu tư vào công nghệ chế biến, xây dựng thương hiệu. Nhờ đó, chất lượng trà hoa vàng không ngừng được nâng cao và không chỉ được thị trường trong địa bàn mà thị trường ngoài tỉnh đón nhận, đánh giá cao.
Hiện nay, với mức giá từ 12 - 15 triệu đồng/kg hoa khô, trà hoa vàng Ba Chẽ đang khẳng định vị thế là một trong những sản phẩm nông nghiệp có giá trị kinh tế cao nhất tại Quảng Ninh. Từ hoa trà khô đóng hộp, trà túi lọc đến trà tươi loại một có giá bán lên tới 600.000 đồng/kg.
Thời gian qua, trà hoa vàng đang trở thành cây trồng chủ lực, giúp nhiều người dân, đồng bào dân tộc thiểu số Ba Chẽ từng bước vươn lên thoát nghèo. Trong đó, nhiều hộ gia đình tại Ba Chẽ đã đẩy mạnh đầu tư trồng trà quy mô lớn. Nhờ vậy, trung bình mỗi vụ trà thu hoạch khoảng 1 tấn hoa trà tươi, sau khi trừ chi phí, thu về khoảng 300 triệu đồng.
| Trà hoa vàng. Ảnh minh họa |
Thúc đẩy nâng cao chất lượng sản phẩm
Trong hành trình nâng tầm trà hoa vàng Ba Chẽ, không thể không nhắc đến vai trò tiên phong của các hợp tác xã và doanh nghiệp địa phương. Một trong những đơn vị tiêu biểu là Công ty CP Kinh doanh Lâm sản Đạp Thanh.
Theo ông Nịnh Văn Trắng – Công ty CP Kinh doanh Lâm sản Đạp Thanh, được hỗ trợ 300 triệu đồng từ nguồn khuyến công, công ty này đã đầu tư thêm thiết bị sấy hiện đại để nâng cao giá trị thành phẩm. Nhờ đó, bông trà hoa vàng giữ được hình dạng, màu sắc đẹp, độ khô đồng đều và đảm bảo dược tính.
Với sự nỗ lực đầu tư nâng cao chất lượng sản phẩm, tháng 1/2024, trà hoa vàng Ba Chẽ được công nhận đạt chuẩn OCOP 5 sao cấp quốc gia. Đây không chỉ là sự ghi nhận cho chất lượng sản phẩm mà còn là cơ hội mở rộng thị trường, đặc biệt là xuất khẩu sang các quốc gia có truyền thống tiêu dùng trà dược liệu cao cấp như Nhật Bản, Hàn Quốc và các nước châu Âu.
Sau khi đạt chứng nhận OCOP 5 sao, doanh nghiệp đã đổi mới bao bì nhận diện sản phẩm, nâng cao mẫu mã nhưng vẫn giữ nguyên giá thành để đảm bảo tính cạnh tranh. Công ty CP Kinh doanh Lâm sản Đạp Thanh cũng đang tích cực tìm hiểu mô hình xuất khẩu trà của các hợp tác xã khác để chuẩn bị sẵn sàng cho việc đưa trà hoa vàng Ba Chẽ ra thị trường quốc tế.
Nhận thức rõ phải đẩy mạnh tiêu thụ, đa dạng hóa thêm sản phẩm mới khuyến khích nhiều người dân tham gia trồng trà hoa vàng, mang lại hiệu quả kinh tế cho địa phương, Công ty CP Kinh doanh Lâm sản Đạp Thanh hiện đang tích cực tham gia các hoạt động xúc tiến quảng bá sản phẩm tại hội chợ OCOP, sàn thương mại điện tử; Lễ hội trà hoa vàng Ba Chẽ…
| Ba Chẽ đẩy mạnh quảng bá trà hoa vàng. Ảnh: Nguyễn Dung |
Tăng sức cạnh tranh cho trà hoa vàng Ba Chẽ
Trong bối cảnh thị trường tiêu dùng đang ngày càng hướng đến các sản phẩm có nguồn gốc tự nhiên, chất lượng cao và thân thiện với môi trường, trà hoa vàng Ba Chẽ đang đứng trước nhiều cơ hội phát triển. Tuy nhiên, để tận dụng tốt các cơ hội này và vượt qua những thách thức cạnh tranh, cần có những giải pháp đồng bộ nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm, mở rộng thị trường và xây dựng thương hiệu vững chắc.
Trước hết, cần tập trung xây dựng vùng nguyên liệu tập trung, quy hoạch hợp lý theo hướng sản xuất hữu cơ và truy xuất được nguồn gốc rõ ràng. Việc quản lý chất lượng ngay từ khâu giống, kỹ thuật trồng trọt đến thu hái, sơ chế sẽ là yếu tố then chốt giúp đảm bảo đồng đều về tiêu chuẩn sản phẩm và tăng độ tin cậy trên thị trường.
Tiếp đó là cần tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã đầu tư vào công nghệ chế biến sâu. Bởi, hiện nay phần lớn sản phẩm vẫn ở dạng thô hoặc sơ chế, chưa khai thác hết giá trị gia tăng từ các sản phẩm. Bên cạnh đó, cần chú trọng truyền thông và xây dựng thương hiệu bài bản. Chính quyền địa phương nên phối hợp với các cơ quan xúc tiến thương mại tổ chức các hoạt động quảng bá, kết nối cung – cầu tại các hội chợ OCOP, sàn thương mại điện tử và các kênh phân phối hiện đại.
Cuối cùng, việc đào tạo nhân lực địa phương, nâng cao kỹ năng cho người dân về canh tác, sơ chế, bảo quản và vận hành chuỗi cung ứng là giải pháp bền vững để đảm bảo chất lượng sản phẩm được duy trì ổn định theo thời gian.
Hy vọng, trà hoa vàng nếu được đầu tư đúng hướng sẽ không chỉ là cây thoát nghèo cho đồng bào dân tộc thiểu số, mà còn là cây làm giàu chủ lực, đóng góp thiết thực vào phát triển kinh tế, xã hội đối với huyện Ba Chẽ.
|
Nhằm tiếp thúc đẩy phát triển trà hoa vàng, chính quyền huyện Ba Chẽ đang đẩy mạnh hỗ trợ các doanh nghiệp, hợp tác xã đầu tư dây chuyền chế biến hiện đại và phát triển sản phẩm theo hướng đa dạng hóa. Ngoài ra, nhầm đa dạng sản phẩm, bên cạnh trà khô truyền thống, địa phương đang thúc đẩy phát triển các sản phẩm mới như nước trà đóng chai, cao trà, mỹ phẩm từ hoa và lá trà hoa vàng. |