Trung tâm tài chính quốc tế: 12 chính sách đặc thù mở lối cải cách

Trung tâm tài chính quốc tế sẽ đặt tại 2 địa điểm là TP. HCM và Đà Nẵng

Thay mặt Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày Tờ trình dự thảo Nghị quyết. Bộ trưởng Bộ Tài chính nêu rõ, Việt Nam đang là điểm sáng về phát triển và tăng trưởng kinh tế, ổn định kinh tế vĩ mô. Việc phát huy các lợi thế cạnh tranh để hình thành trung tâm tài chính sẽ giúp Việt Nam kết nối thị trường tài chính toàn cầu; thu hút các tổ chức tài chính nước ngoài; tận dụng cơ hội dịch chuyển dòng vốn đầu tư quốc tế.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, việc này còn thúc đẩy phát triển thị trường tài chính Việt Nam hiệu quả, bắt kịp chuẩn mực quốc tế; góp phần phát triển kinh tế bền vững, nâng cao vai trò, vị thế, uy tín và ảnh hưởng của Việt Nam trên trường quốc tế.

Việc thành lập Trung tâm tài chính quốc tế sẽ đặt tại 2 địa điểm là Thành phố Hồ Chí Minh (TP. HCM) và Đà Nẵng. Mục đích xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế, theo Bộ trưởng là để thu hút dòng vốn quốc tế phục vụ cho 3 đột phá chiến lược, các động lực tăng trưởng truyền thống và động lực tăng trưởng mới; phát triển dịch vụ tài chính cao cấp, thử nghiệm và quản lý các thị trường mới do thực tiễn đặt ra.

Cùng với đó là hình thành nguồn nhân lực chất lượng cao, kết nối với kinh tế thế giới và nâng tầm vị thế của Việt Nam trên thị trường tài chính toàn cầu; góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế đất nước.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, có 12 nhóm chính sách đặc thù áp dụng trong Trung tâm tài chính quốc tế.

Gồm: chính sách ngoại hối, hoạt động ngân hàng; tài chính, phát triển thị trường vốn; chính sách thuế và ưu đãi tài chính; chính sách về xuất, nhập cảnh, cư trú, lao động đối với chuyên gia, nhà quản lý và nhà đầu tư, việc làm, an sinh xã hội; Chính sách đất đai; Chính sách về xây dựng, môi trường; Chính sách thử nghiệm có kiểm soát cho Fintech và đổi mới sáng tạo.

Chính sách ưu đãi theo lĩnh vực và chính sách đối với nhà đầu tư chiến lược; Về chính sách phát triển hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội; Chính sách về xuất khẩu, nhập khẩu và phân phối hàng hóa, dịch vụ; Chính sách về phí, lệ phí; Giải quyết tranh chấp trong hoạt động đầu tư kinh doanh.

Dự thảo Nghị quyết quy định một số thủ tục hành chính cần thiết để thực thi các cơ chế, chính sách đặc thù trong việc vận hành, phát triển Trung tâm tài chính quốc tế. Nội dung các thủ tục hành chính được quy định theo hướng đơn giản, tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho các tổ chức, cá nhân tham gia vào phát triển Trung tâm tài chính quốc tế.

Trên cơ sở quy định của dự thảo Nghị quyết, trong quá trình soạn thảo các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành, Chính phủ sẽ tiếp tục rà soát và cắt giảm, đơn giản hóa các thủ tục hành chính, Bộ trưởng Bộ Tài chính báo cáo Quốc hội.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cũng cho biết, Dự thảo Nghị quyết đưa ra quy định nhằm đẩy mạnh phân quyền, phân cấp giữa cơ quan Nhà nước ở Trung ương với cơ quan Nhà nước ở địa phương như cho phép Chính phủ được ban hành nghị định xử lý các vấn đề phát sinh khác với văn bản quy phạm pháp luật của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Cơ quan điều hành Trung tâm tài chính quốc tế được quyết định sử dụng vốn đầu tư phát triển nguồn ngân sách địa phương để hỗ trợ xây dựng nhà ở cho người lao động làm việc tại Trung tâm tài chính quốc tế.

Làm rõ mô hình, cơ cấu tổ chức

Báo cáo thẩm tra dự thảo Nghị quyết do Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi trình bày. Theo đó, về quan điểm, nguyên tắc ban hành Nghị quyết, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị cần bảo đảm tính hợp hiến, thể chế hoá đúng đắn Nghị quyết, Kết luận của Bộ Chính trị; chính sách cần đột phá, không rập khuôn, tận dụng lợi thế của quốc gia đi sau để chọn lựa những kinh nghiệm thành công, tránh được những thất bại, tạo lợi thế cạnh tranh quốc tế; cần có cơ chế quản lý nhà nước, cơ chế giám sát, kiểm tra hợp lý, một mặt thông thoáng nhưng phải bảo đảm quản lý được rủi ro, giữ vững an ninh tài chính, ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội.

Mặt khác, vận hành Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam là vấn đề mới ở Việt Nam, do vậy, Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho rằng, Nghị quyết chỉ nên quy định những vấn đề chung, mang tính nguyên tắc và những nội dung đã rõ, mang tính ổn định cao. Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ theo thẩm quyền ban hành hướng dẫn cụ thể để bảo đảm tính linh hoạt, kịp thời; phân cấp cho 2 Thành phố những nội dung gắn với chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn địa phương, bảo đảm quyền chủ động, linh hoạt, sáng tạo theo pháp luật.

Về thẩm quyền thành lập và việc thành lập 1 Trung tâm tài chính quốc tế đặt tại 2 Thành phố, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị làm rõ mô hình, mối quan hệ, tính độc lập giữa 2 cơ sở đặt ở 2 nơi; cơ quan quản lý nhà nước đối với 2 cơ sở này. Căn cứ vào đặc điểm riêng biệt của mỗi thành phố, đề nghị tại Nghị quyết có thể quy định chính sách chung, nhưng tại các văn bản dưới luật cần có quy định tương ứng để phát huy tiềm năng, thế mạnh riêng biệt của mỗi cơ sở; có quy định về cơ chế phối hợp để mang lại hiệu quả tổng thể; nâng cao hiệu quả quản lý, kiểm soát để bảo đảm cạnh tranh lành mạnh.

Về giải quyết tranh chấp, Ủy ban Kinh tế và Tài chính tán thành việc cần có cơ chế đặc thù giải quyết tranh chấp; có định chế tài phán đủ mạnh, phù hợp thông lệ quốc tế, đồng thời cũng đủ chặt chẽ để tạo môi trường tin cậy cho đầu tư.