Xác định mô hình phát triển Trung tâm Tài chính
Góp ý vào dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về Trung tâm Tài chính quốc tế, Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh (Đoàn Lâm Đồng) khẳng định, đây là một giải pháp đột phá, phù hợp với mục tiêu đưa nước ta tiến lên thành quốc gia phát triển, có vị thế vững chắc trong kỷ nguyên vươn mình, hội nhập sâu rộng.
Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh - Đoàn Lâm Đồng. Ảnh: QH
Tuy nhiên, đại biểu đề nghị Chính phủ xác định mô hình phát triển Trung tâm tài chính của Việt Nam, phù hợp với tiềm lực và nhu cầu phát triển, tránh dàn trải hoặc sao chép mô hình của nước ngoài.
Đại biểu phân tích, mỗi Trung tâm tài chính trên thế giới đều có một số thế mạnh riêng như Singapore mạnh về quản lý tài sản, London mạnh về trung tâm giao dịch ngoại hối.
“Ngay như Trung Quốc có 2 Trung tâm tài chính quốc tế nhưng cũng có định hướng khác nhau: Hong Kong (Trung Quốc) là nơi có tự do tài chính rất cao, định hướng quốc tế, mạnh về quản lý tài sản, thị trường vốn quốc tế, Thượng Hải chịu sự quản lý chặt chẽ của chính phủ Trung Quốc, mạnh về thị trường nội địa, công nghệ tài chính, khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo”- đại biểu nêu.
Từ phân tích trên, đại biểu kiến nghị phát triển Trung tâm tài chính quốc tế dựa trên các trụ cột ưu thế như: Trung tâm tài chính kết nối chuyển đổi số và tài chính xanh Đông Nam Á, dịch vụ tài chính hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa SMEs và chuỗi cung ứng toàn cầu và định hướng trở thành bệ phóng cho đổi mới sáng tạo tài chính Fintech Hub.
Đồng thời, cần có cơ chế chính sách hỗ trợ phát triển hạ tầng số hiện đại và an ninh mạng, đâu là nền tảng sống còn cho một trung tâm tài chính hiện đại.
Hiện Việt Nam đã đạt tỷ lệ người dùng internet khoảng 78,6% dân số, với tốc độ băng thông cố định trung bình trên 100 Mbps. Tuy nhiên, để tiệm cận chuẩn khu vực như Singapore hay Hàn Quốc, cần tiếp tục đầu tư mạnh vào hạ tầng cáp quang, mạng 5G, và các trung tâm dữ liệu đạt chuẩn Tier III hoặc Tier IV, đảm bảo tính liên tục trong giao dịch tài chính.
Trước nguy cơ tấn công mạng ngày càng tinh vi, cần triển khai công nghệ AI/Machine Learning để phát hiện sớm mối đe dọa, xây dựng trung tâm điều hành an ninh mạng (SOC) hoạt động 24/7 và tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế như ISO/IEC 27001, PCI DSS. Đồng thời, cần tạo hệ sinh thái thuận lợi cho Fintech – lực đẩy quan trọng của ngành tài chính số phát triển sáng tạo và hội nhập quốc tế.
Cần thể chế vượt trội, tư duy đột phá
Liên quan đến mô hình phát triển trung tâm tài chính, đại biểu Hoàng Văn Cường (Đoàn TP. Hà Nội) đã dẫn chứng một số mô hình trung tâm tài chính trên thế giới.
Đại biểu Hoàng Văn Cường - Đoàn TP. Hà Nội. Ảnh: QH
Ông phân tích, trên thế giới có ba mô hình trung tâm tài chính tiêu biểu gồm: Mô hình truyền thống (như London, New York), mô hình cải cách có chính sách ưu đãi (như Singapore), và mô hình chuyên biệt có thể chế độc lập, biệt lập với hệ thống pháp luật quốc gia (như Dubai, Qatar, Astana).
Trong đó, mô hình chuyên biệt là xu hướng mới với ba đặc điểm nổi bật: Áp dụng hệ thống pháp luật riêng (thường là thông luật), bộ máy điều hành có quyền tự ban hành quy chế, và cơ chế giải quyết tranh chấp bằng trọng tài hoặc tòa án quốc tế.
Từ thực tiễn đó, dại biểu Hoàng Văn Cường đề xuất Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam phải đi theo hướng mô hình chuyên biệt, với các đặc điểm thể chế vượt trội.
Theo đó, cho phép thành viên Trung tâm Tài chính quốc tế được lựa chọn pháp luật nước ngoài để áp dụng theo thỏa thuận.
Đồng thời, cơ quan điều hành và giám sát Trung tâm Tài chính quốc tế trực thuộc Thủ tướng Chính phủ, được ban hành quy chế riêng biệt, không cần tuân theo quy trình ban hành văn bản quy phạm pháp luật thông thường.
Các quyết định ban hành tại trung tâm tài chính chỉ áp dụng trong phạm vi trung tâm, không ảnh hưởng đến khu vực bên ngoài.
Ông cũng nhấn mạnh lợi thế “đi sau” của Việt Nam là có thể “đi trước” trong lĩnh vực tài chính số, tài sản số và Fintech, vốn còn mới mẻ với nhiều trung tâm khác trên thế giới.
“Việt Nam có nền tảng công nghệ thông tin mạnh, nguồn nhân lực tốt và hoàn toàn có khả năng tiên phong xây dựng hệ sinh thái ổn định, thông thoáng cho các dịch vụ tài chính hiện đại”- đại biểu đánh giá.
Bên cạnh đó, đại biểu cũng nhấn mạnh vai trò nền tảng của các giao dịch hàng hóa đối với Trung tâm Tài chính quốc tế, đề nghị bổ sung quy định về sở giao dịch hàng hóa, bao gồm cả giao dịch vật chất, phái sinh và việc cho phép sử dụng tiền Việt Nam bên cạnh ngoại tệ, thay vì chỉ giới hạn giao dịch bằng ngoại tệ như dự thảo.
Cuối cùng, về chính sách ưu đãi xuất nhập khẩu áp dụng như nêu tại Điều 28 của dự thảo Nghị quyết, theo ông, trung tâm này không có ranh giới cứng như khu chế xuất nên không thể kiểm soát hàng hóa ra vào để áp dụng ưu đãi.
Hơn nữa, các doanh nghiệp tài chính không sử dụng nguyên vật liệu sản xuất, chủ yếu cần trang thiết bị đặc thù, vốn đã được hưởng ưu đãi theo chính sách hiện hành.
“Để Việt Nam có thể cạnh tranh với các trung tâm tài chính hàng đầu như Dubai hay Astana, cần một thiết kế thể chế vượt trội, độc lập và đột phá, nhất là trong bối cảnh chuyển đổi số và tài chính công nghệ đang là xu thế toàn cầu”- đại biểu Hoàng Văn Cường nhấn mạnh.