Công nghệ thông tin giúp quản lý hiệu quả, giảm chi phí
Trong những năm gần đây, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý, điều hành tại khu vực nông thôn đang tạo ra chuyển biến mạnh mẽ. Không còn là vùng trũng về công nghệ, nhiều xã, huyện đã từng bước triển khai các phần mềm quản lý dân cư, tài nguyên, y tế, giáo dục, đồng thời kết nối dữ liệu giữa các phòng ban chuyên môn, giúp công tác quản lý hiệu quả, minh bạch và tiết kiệm.
Theo báo cáo của Bộ Khoa học và Công nghệ, tính đến quý 1 năm 2025, 100% đơn vị cấp xã trên cả nước đã có kết nối Internet cáp quang. Trong đó, trên 85% đã ứng dụng phần mềm quản lý hành chính điện tử và cổng thông tin điện tử của địa phương. Đặc biệt, hơn 60% xã nông thôn mới nâng cao đang triển khai hệ thống phản ánh hiện trường, giúp người dân dễ dàng gửi thông tin và góp ý cho chính quyền.
Ông Nguyễn Văn Thành (xã Tân Hòa, huyện Tân Thạnh, tỉnh Long An) chia sẻ: “Trước đây, việc xử lý thông tin về an sinh xã hội hay khiếu nại từ người dân rất thủ công, mất thời gian. Từ khi áp dụng phần mềm một cửa điện tử và hệ thống phản ánh trực tuyến, tôi thấy xử lý thông tin nhanh hơn 30-40%. Người dân chỉ cần dùng điện thoại thông minh là có thể theo dõi tiến độ giải quyết”.
Thực hiện chuyển đổi số trong xây dựng nông thôn mới, các địa phương đẩy mạnh giải quyết thủ tục hành chính trên môi trường điện tử. Ảnh: Lê Huệ
Không chỉ dừng ở quản lý hành chính, công nghệ còn được ứng dụng vào lĩnh vực y tế và giáo dục nông thôn. Trạm y tế xã Hồng Khê (huyện Bình Giang, Hải Dương) đã áp dụng phần mềm quản lý bệnh án điện tử từ năm 2024. Y sĩ Nguyễn Thị Loan cho biết: “Trước đây, mỗi bệnh nhân đều phải mang theo sổ khám, rất bất tiện. Nay chỉ cần đọc số Căn cước công dân là có thể tra cứu toàn bộ lịch sử bệnh án, tiết kiệm rất nhiều thời gian cho cả người dân và y tế xã”.
Tại huyện Quỳnh Phụ (Thái Bình), ngành giáo dục cũng ghi nhận bước tiến khi triển khai sổ liên lạc điện tử tới 100% trường tiểu học và THCS từ cuối năm 2024. Phụ huynh có thể theo dõi kết quả học tập, điểm danh, lịch học…của con qua ứng dụng điện thoại.
Người dân hưởng lợi từ số hóa
Việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin không chỉ giúp chính quyền nâng cao hiệu quả quản lý mà còn trực tiếp cải thiện chất lượng sống của người dân. Tại các vùng nông thôn mới nâng cao, người dân được tiếp cận các dịch vụ công trực tuyến, giảm chi phí đi lại và chờ đợi.
Chị Nguyễn Thị Dung, tiểu thương tại xã An Ninh (huyện Quỳnh Phụ, Thái Bình) chia sẻ: “Tôi đã quen dùng điện thoại để đăng ký khai sinh cho con, nộp hồ sơ vay vốn ngân hàng chính sách, đăng ký mã số thuế cá nhân…Mọi thứ rất nhanh, chỉ vài phút là xong. Nếu so với thời điểm 5 năm trước thì đúng là thay đổi, thuận lợi hơn nhiều”.
Khuyến khích người dân sử dụng các dịch vụ số và kỹ năng an toàn, trọng tâm là dịch vụ công trực tuyến, dịch vụ y tế số, giáo dục số. Ảnh: Lê Huệ
Từ tháng 2/2025, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng phối hợp cùng Tập đoàn VNPT triển khai hệ thống quản lý thông tin xây dựng nông thôn mới theo mô hình số hóa dữ liệu. Theo đó, các chỉ tiêu về hạ tầng, y tế, giáo dục, môi trường… đều được cập nhật theo thời gian thực, giúp các tỉnh theo dõi tiến độ đạt chuẩn nông thôn mới sát sao, khách quan. Hiện hệ thống đã được áp dụng tại 20 tỉnh, thành, trong đó có những địa phương khó khăn như Hà Giang, Điện Biên, Quảng Trị.
Bên cạnh đó, nhiều địa phương còn tận dụng công nghệ thông tin để phát triển kinh tế nông thôn. Ở Bắc Giang, mô hình sàn thương mại điện tử “OCOP Bắc Giang” đã giúp hơn 1.200 sản phẩm nông nghiệp có mặt trên các nền tảng số, kết nối người bán, người mua mà không cần qua trung gian. Năm 2024, tỉnh ghi nhận doanh thu từ giao dịch sản phẩm OCOP trên sàn điện tử đạt trên 70 tỷ đồng, gấp 3 lần năm 2022.
Anh Trần Văn Tuấn, chủ cơ sở sản xuất mỳ gạo ở xã Tân Dĩnh, huyện Lạng Giang chia sẻ: “Nhờ học cách bán hàng qua Zalo và sàn thương mại điện tử, chúng tôi không còn lo sản phẩm bị ứ đọng. Mỗi tháng tôi bán được hơn 5 tấn mỳ qua mạng, khách hàng ở tận miền Trung, miền Nam cũng đặt mua đều đều”.
Tuy vậy, vẫn còn những thách thức nhất định khi triển khai công nghệ thông tin ở vùng nông thôn như: Hạ tầng mạng chưa đồng bộ, người dân lớn tuổi khó tiếp cận công nghệ, cán bộ cấp xã còn thiếu kỹ năng số. Để khắc phục, năm 2025, Bộ Khoa học và Công nghệ đã tổ chức các lớp tập huấn kỹ năng số cộng đồng, phối hợp các hội phụ nữ, hội nông dân, đoàn thanh niên để “cầm tay chỉ việc” cho người dân nông thôn.
Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý và điều hành đang trở thành trụ cột trong quá trình phát triển nông thôn mới bền vững. Không chỉ góp phần hiện đại hóa bộ máy hành chính, công nghệ thông tin còn giúp người dân tiết kiệm thời gian, chi phí, nâng cao chất lượng sống. Để tiến xa hơn, cần tiếp tục đầu tư hạ tầng, đào tạo nhân lực và tạo điều kiện để người dân nông thôn tiếp cận công nghệ một cách dễ dàng và chủ động hơn. Khi công nghệ đi cùng nông dân, nông thôn mới sẽ không chỉ “mới” về hình thức mà còn đổi thay mạnh mẽ về chất lượng.