Tiếp tục là “cú hích” cho sản xuất khu vực miền núi
Hơn 10 năm qua, khuyến công đã khẳng định vai trò là “cú hích” mạnh mẽ giúp khu vực công nghiệp nông thôn nói chung, khu vực miền núi nói riêng vươn lên. Nguồn vốn từ chương trình này đã hỗ trợ hàng trăm cơ sở sản xuất đổi mới công nghệ, xây dựng mô hình trình diễn kỹ thuật, xúc tiến thương mại và mở rộng thị trường. Nhờ đó, nhiều sản phẩm đặc trưng của các địa phương miền núi như cam, bưởi, tinh bột nghệ, miến dong, chè… không chỉ tiêu thụ thuận lợi trong nước mà còn vươn ra thị trường quốc tế.
Tiên tiến hoá sản xuất là mục tiêu lớn của chính sách khuyến công. Ảnh minh hoạ
Tại tỉnh miền núi Bắc Kạn cũ nay là tỉnh Thái Nguyên, giai đoạn 2021 - 2025, địa phương đã triển khai 15 đề án khuyến công với tổng kinh phí gần 3 tỷ đồng, tập trung vào hỗ trợ ứng dụng máy móc tiên tiến. Đáng chú ý, đề án hỗ trợ Công ty CP Công nghệ Dược liệu Bắc Hà 300 triệu đồng để đầu tư dây chuyền chế biến dược liệu đã giúp sản phẩm Vicumax Nano Curcumin đạt danh hiệu sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp quốc gia năm 2023. Đánh nói, doanh nghiệp không chỉ tạo được sản phẩm chất lượng mà còn tạo việc làm, tăng thu nhập cho hàng chục hộ gia đình là đồng bào dân tộc thiểu số liên kết sản xuất nguyên liệu.
Không chỉ dừng lại ở doanh nghiệp, khuyến công còn lan tỏa đến hợp tác xã. Hợp tác xã Nông nghiệp Tân Thành được hỗ trợ 300 triệu đồng để chế biến tinh bột nghệ nếp đen, từ đó đưa sản phẩm đạt chuẩn quốc gia.
Nhìn vào thực tiễn những địa phương khu vực miền núi phía Bắc, nơi quy tụ nhiều đồng bào dẫn tộc thiểu số có thể thấy chính sách khuyến công đã mang lại hiệu quả kép. Về kinh tế, hàng trăm sản phẩm công nghiệp nông thôn đã đạt chuẩn OCOP, có thương hiệu và sức cạnh tranh cao. Chẳng hạn, riêng Bắc Giang cũ nay là tỉnh Bắc Ninh hiện có 443 sản phẩm OCOP được công nhận, trong đó có 1 sản phẩm 5 sao quốc gia. Về xã hội, đã có rất nhiều lao động nông thôn, chủ yếu là người dân tộc, đã có việc làm ổn định, thu nhập được cải thiện rõ rệt.
Hỗ trợ sản phẩm công nghiệp nông thôn, sản phẩm khu vực miền núi quảng bá, mở rộng thị trường cũng là nội dung quan trọng của khuyến công. Ảnh minh hoạ
Những kết quả này cho thấy khuyến công không phải là hỗ trợ mang tính ngắn hạn, mà thực sự trở thành “đòn bẩy” để công nghiệp nông thôn cất cánh, đặc biệt là ở vùng núi, nơi đồng bào dân tộc thiểu số còn gặp nhiều khó khăn.
Nghị định mới ưu tiên cho đối tượng yếu thế
Nếu như trước kia hoạt động khuyến công được triển khai theo Nghị định số 45/2012/NĐ-CP về khuyến công (Nghị định 45), các cơ sở công nghiệp nông thôn ở miền núi được hưởng theo chính sách chung. Có nghĩa, không có sự ưu tiên cho những đối tượng này.
Sang đến Nghị định số 235/2025/NĐ-CP sửa đổi bổ sung một số điều của Nghị định 45 (Nghị định 235) thì cơ sở công nghiệp nông thôn do phụ nữ, người dân tộc thiểu số làm chủ là đối tượng ưu tiên được chỉ “đích danh”. Đây là điểm mới của chính sách và mang tính nhân văn rõ rệt.
Cơ sở sản xuất do người dân tộc thiểu số làm chủ sẽ được ưu tiên thụ hưởng chính sách khuyến công. Ảnh minh hoạ
Thứ nhất, chính sách này giúp trao cơ hội bình đẳng cho phụ nữ và đồng bào dân tộc thiểu số – những đối tượng vốn chịu nhiều thiệt thòi trong tiếp cận nguồn vốn, công nghệ, thị trường. Khi được ưu tiên thụ hưởng khuyến công, họ sẽ có điều kiện nâng cao tay nghề, cải thiện năng lực quản trị và mở rộng sản xuất.
Thứ hai, chính sách này góp phần trực tiếp vào mục tiêu giảm nghèo bền vững ở vùng dân tộc thiểu số và miền núi. Nhiều dự án khuyến công cho thấy khi cơ sở sản xuất phát triển, hàng chục, thậm chí hàng trăm lao động địa phương có thêm việc làm ổn định. Đó chính là “chìa khóa” để người dân thoát nghèo nhờ sản xuất.
Thứ ba, việc ưu tiên cho phụ nữ và đồng bào dân tộc còn có ý nghĩa về mặt xã hội: tạo động lực khởi nghiệp, khẳng định vai trò của họ trong phát triển kinh tế gia đình và cộng đồng. Đây cũng là cách để Nhà nước lan tỏa thông điệp về công bằng, tiến bộ xã hội trong phát triển kinh tế.
Với Nghị định 235, hiệu quả này sẽ được nâng lên đáng kể khi cơ sở do phụ nữ, đồng bào dân tộc làm chủ được tiếp cận nguồn lực khuyến công, không chỉ kinh tế địa phương khởi sắc mà vị thế của phụ nữ và người dân tộc trong cộng đồng cũng được nâng cao. Đó là nền tảng để phát triển bền vững, toàn diện.
Nghị định số 235/2025/NĐ-CP vừa được Chính phủ ban hành, sửa đổi, bổ sung Nghị định số 45/2012/NĐ-CP về khuyến công, đã đưa ra điểm mới quan trọng: Ưu tiên hỗ trợ các cơ sở công nghiệp nông thôn do phụ nữ, người dân tộc thiểu số làm chủ. Đây không chỉ là sự điều chỉnh về mặt pháp lý, mà còn là sự đồng hành thiết thực cùng các chính sách xóa đói giảm nghèo, phát triển bền vững vùng miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.