Một viên pin nhỏ tưởng chừng vô hại trong túi xách tay có thể trở thành mối nguy lớn giữa không trung. Sự cố cháy pin lithium trên chuyến bay của Air China hôm 18/10, buộc máy bay phải hạ cánh khẩn cấp xuống Thượng Hải, là lời nhắc mạnh mẽ về nguy cơ cháy nổ từ các thiết bị điện tử cá nhân và lý do vì sao ngành hàng không toàn cầu đang siết chặt quy định liên quan đến pin dự phòng.
Sự cố xảy ra trên chuyến bay hãng Air China ngày 18/10. Ảnh: SCMP
Theo thống kê của Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA), chỉ trong nửa đầu năm 2025 đã ghi nhận hơn 30 vụ cháy hoặc phát khói do pin lithium trên máy bay. Các sự cố tương tự cũng xảy ra tại Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc, tất cả đều xuất phát từ những nguyên nhân quen thuộc: pin bị va đập, chập mạch, sạc sai cách hoặc sử dụng thiết bị không đạt chuẩn.
Pin lithium được dùng phổ biến trong điện thoại, laptop, máy ảnh và sạc dự phòng. Ưu điểm là dung lượng cao, giúp thiết bị nhỏ gọn và bền hơn, song loại pin này rất dễ cháy nổ nếu gặp nhiệt độ cao hoặc bị hư hại. Trong không gian kín, áp suất thấp như khoang máy bay, một tia lửa nhỏ cũng có thể dẫn đến thảm họa.
Nhằm kiểm soát rủi ro, các hãng hàng không đã đưa ra quy định cụ thể. Pin dự phòng bắt buộc phải mang trong hành lý xách tay, không được ký gửi, không sạc trong suốt chuyến bay và phải bảo đảm dung lượng dưới 100 Wh. Các thiết bị có pin gắn liền như điện thoại, laptop cần tắt nguồn khi không sử dụng.
Nhiều quốc gia đã siết chặt hơn sau hàng loạt sự cố. Cụ thể, từ ngày 28/6, Cục Hàng không Dân dụng Trung Quốc cấm mang lên các chuyến bay nội địa sạc dự phòng không có chứng nhận an toàn hoặc những loại đã bị nhà sản xuất thu hồi. Hành khách cũng bị cấm sử dụng sạc dự phòng để sạc thiết bị điện tử trong suốt chuyến bay.
Hãng Emirates (Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất) cũng giới hạn mỗi hành khách chỉ được mang một pin sạc dự phòng dưới 100 Wh, không để trong ngăn hành lý phía trên.
Tại khu vực Đông Nam Á, các hãng hàng không của Thái Lan và Singapore đều cấm hành khách dùng sạc dự phòng hoặc cắm sạc qua cổng USB trong suốt chuyến bay, nhằm loại bỏ hoàn toàn nguy cơ quá nhiệt từ nguồn điện cá nhân.
Ở Việt Nam, các hãng như Vietnam Airlines, Vietjet Air, Bamboo Airways thường xuyên phát thông báo yêu cầu hành khách tuân thủ quy định về pin dự phòng. Tuy nhiên, vẫn có không ít trường hợp mang theo pin kém chất lượng, không rõ nguồn gốc hoặc sạc thiết bị trong lúc bay. Một số chuyến bay nội địa từng phải can thiệp khẩn cấp vì pin quá nhiệt, bốc khói trong khoang.
Cục Hàng không Việt Nam khuyến cáo hành khách chỉ nên sử dụng pin đạt chuẩn, có nhãn mác rõ ràng và tuyệt đối không sạc thiết bị khi máy bay đang di chuyển. Nếu phát hiện pin nóng bất thường, biến dạng hoặc có mùi khét, cần lập tức thông báo cho tiếp viên để xử lý kịp thời.
An toàn hàng không là trách nhiệm chung của cả hãng bay và hành khách. Một viên pin nhỏ có thể không đáng chú ý, nhưng nếu bị lãng quên trong quy trình kiểm soát, hậu quả có thể rất lớn. Sự cẩn trọng trong từng hành vi nhỏ, từ việc chọn mua pin chính hãng đến tuân thủ quy định bay chính là yếu tố bảo đảm cho mỗi chuyến đi an toàn, trọn vẹn.
Vì lý do an toàn bay và tuân thủ nghiêm ngặt các quy định hàng không quốc tế, một số vật phẩm sau đây bị cấm tuyệt đối hoặc chỉ được mang theo dưới điều kiện rất nghiêm ngặt:
Chất nổ và vật liệu nổ: Cấm do có khả năng kích nổ cao, tiềm ẩn rủi ro nghiêm trọng đến an toàn chuyến bay.
Chất gây cháy: Cấm các chất dễ bắt lửa hoặc gây cháy lan nếu gặp điều kiện áp suất hoặc nhiệt độ cao, như xăng dầu, nhiên liệu bật lửa, diêm có khả năng cháy ngay khi quẹt, cồn có nồng độ trên 70%, sơn, dung môi công nghiệp, bình gas mini hoặc các thiết bị chứa khí nén.
Chất độc hại và vật liệu nguy hiểm: Cấm do có nguy cơ gây tổn thương nghiêm trọng cho sức khỏe và môi trường kín của khoang hành khách, chẳng hạn như axit mạnh, chất ăn mòn, chất tẩy rửa đậm đặc, hóa chất độc, chất lây nhiễm, thủy ngân và vật liệu phóng xạ.
Hàng giả, hàng nhái: Cấm do vi phạm quy định pháp lý, có thể bị quy kết thành hành vi buôn lậu hoặc vận chuyển hàng cấm.
Pin Lithium: Cho phép có điều kiện do pin Lithium dễ phát nổ nếu công suất vượt mức cho phép hoặc sử dụng sai cách.