Sáng 14/8 tại Hà Nội, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương phối hợp cùng Bộ Y tế, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Đài Truyền hình Việt Nam tổ chức Hội thảo khoa học quốc tế về dinh dưỡng học đường năm 2025: Vì một Việt Nam khỏe mạnh – Vì tầm vóc Việt. Sự kiện quy tụ nhiều chuyên gia dinh dưỡng trong và ngoài nước, nhằm chia sẻ thực trạng, kinh nghiệm và giải pháp nâng cao chất lượng bữa ăn học đường, hướng tới mục tiêu phát triển toàn diện thế hệ trẻ Việt Nam.
Việt Nam đang gặp 3 vấn đề lớn về dinh dưỡng
Phát biểu tại hội thảo, Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia, Phó Giáo sư Trần Thanh Dương cho rằng, dinh dưỡng học đường chính là nền tảng quan trọng để đảm bảo thế hệ trẻ được phát triển toàn diện cả về thể lực lẫn trí tuệ. Bên cạnh những thành tựu đã đạt được, Việt Nam vẫn đang phải đối diện với một thực tại đầy thách thức: “gánh nặng kép” về dinh dưỡng.
Hiện, Việt Nam đang gặp phải ba vấn đề nổi bật gồm: Thiếu dinh dưỡng (suy dinh dưỡng thấp còi, nhẹ cân, gầy còm), thiếu vi chất dinh dưỡng và thừa cân, béo phì. Đây là tình trạng phổ biến ở nhiều quốc gia đang phát triển, không chỉ riêng Việt Nam.
Gánh nặng kép về suy dinh dưỡng ảnh hưởng đến hầu hết các nước trong khu vực. Nguồn: Viện Dinh dưỡng quốc gia
Viện trưởng Viện Dinh dưỡng quốc gia nêu một thực tế đáng buồn rằng, tỷ lệ trẻ em thấp còi ở vùng dân tộc thiểu số vẫn trên 30%, gần gấp đôi mức trung bình toàn quốc. Điều này phản ánh khoảng cách đáng kể về cơ hội phát triển giữa các vùng, miền. Đây là một “vết sẹo” trên bức tranh phát triển của đất nước, kìm hãm tiềm năng của một bộ phận thế hệ trẻ.
Không chỉ thiếu hụt, Việt Nam còn phải đối mặt với xu hướng gia tăng nhanh chóng của thừa cân và béo phì - một “kẻ thù thầm lặng”. Tại các thành phố lớn, tỷ lệ học sinh thừa cân, béo phì đã tăng gần gấp đôi trong vòng 10 năm qua, vượt ngưỡng 20%. Tốc độ này thậm chí nhanh hơn Thái Lan và đang tiến sát ngưỡng của các quốc gia phát triển. Đây là “quả bom nổ chậm” về sức khỏe cộng đồng, kéo theo nguy cơ bùng phát các bệnh không lây nhiễm, ảnh hưởng lâu dài tới năng suất lao động quốc gia.
Theo Bộ Y tế, chiều cao trung bình của thanh niên Việt Nam dù đã cải thiện nhưng vẫn thấp hơn thanh niên Nhật Bản, Hàn Quốc và Thái Lan. Khoảng cách này không chỉ đơn thuần là sự chênh lệch trên thước đo, mà còn liên quan tới sự tự tin, cơ hội cạnh tranh và vị thế của dân tộc trên trường quốc tế. Nhật Bản và Hàn Quốc từng trải qua giai đoạn cải thiện tầm vóc đáng kể nhờ chính sách dinh dưỡng học đường và chiến lược nâng cao thể chất toàn dân - một bài học quý giá cho Việt Nam.
Phải có giải pháp đồng bộ và đột phá
Phó Giáo sư Trần Thanh Dương nhấn mạnh, “gánh nặng kép” về dinh dưỡng đòi hỏi một cách tiếp cận toàn diện, đồng bộ và mang tính đột phá. Các giải pháp không chỉ dừng lại ở việc bổ sung dinh dưỡng mà cần thay đổi nhận thức cộng đồng, hình thành thói quen ăn uống lành mạnh, tăng cường hoạt động thể chất và đảm bảo tính cân đối, an toàn của bữa ăn học đường.
Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia, Phó Giáo sư Trần Thanh Dương chia sẻ giải pháp về vấn đề dinh dưỡng Việt Nam
Từ định hướng đó, việc xây dựng một hệ thống chính sách đồng bộ là yêu cầu cấp thiết, đảm bảo các trường học được trang bị đầy đủ cơ sở vật chất chế biến thức ăn, tuân thủ tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm. Phó Giáo sư Trần Thanh Dương nhấn mạnh việc bố trí nhân lực chuyên môn, đặc biệt là cử nhân dinh dưỡng, để thiết kế thực đơn phù hợp với lứa tuổi và nhu cầu phát triển. Mức phí ăn bán trú cũng cần được nghiên cứu hợp lý, vừa đảm bảo chất lượng bữa ăn, vừa giảm gánh nặng cho phụ huynh, đồng thời ưu tiên hỗ trợ tài chính cho trẻ em ở hộ nghèo, vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số nhằm thu hẹp khoảng cách dinh dưỡng giữa các nhóm đối tượng.
Song hành với cải thiện bữa ăn, giáo dục thể chất phải được lồng ghép hệ thống, bởi sự kết hợp giữa chế độ dinh dưỡng hợp lý và hoạt động vận động thường xuyên sẽ giúp học sinh phát triển toàn diện cả thể lực và trí lực. Các trường học cần duy trì lịch hoạt động thể dục thể thao hằng ngày, đồng thời xây dựng môi trường vận động an toàn, hấp dẫn, để học sinh hình thành thói quen luyện tập bền vững, góp phần phòng ngừa bệnh mạn tính không lây ngay từ tuổi nhỏ.
Để đảm bảo hiệu quả lâu dài, công tác truyền thông và vận động xã hội đóng vai trò then chốt. Sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, ban ngành, tổ chức xã hội, nhà trường và gia đình sẽ tạo thành mạng lưới lan tỏa thông tin khoa học, khuyến khích chế độ ăn uống lành mạnh và huy động nguồn lực triển khai. Khi cộng đồng chung tay, các chính sách và chương trình can thiệp về dinh dưỡng học đường sẽ có cơ hội được nhân rộng và duy trì bền vững, thay vì chỉ giới hạn ở một vài địa phương thí điểm.
Bên cạnh đó, việc giám sát tình trạng dinh dưỡng học sinh và kiểm soát nguồn thực phẩm cung ứng cho trường học là điều kiện tiên quyết để bảo đảm chất lượng bữa ăn. Hệ thống giám sát quốc gia cần được vận hành thường xuyên, báo cáo định kỳ hàng năm và thực hiện điều tra tổng thể 3 - 5 năm/lần để kịp thời điều chỉnh chính sách. Các đơn vị cung ứng suất ăn phải tuân thủ nghiêm ngặt quy trình từ khâu chọn nguyên liệu, chế biến, vận chuyển đến phân phối, nhằm bảo đảm tiêu chuẩn bữa ăn học đường và an toàn vệ sinh thực phẩm, bảo vệ sức khỏe thế hệ tương lai.
Viện trưởng Viện Dinh dưỡng quốc gia khẳng định, dinh dưỡng học đường không chỉ là nhiệm vụ riêng của ngành y tế hay giáo dục, mà là nền tảng cho tương lai đất nước. Mỗi bước tiến về tầm vóc và thể lực của thế hệ trẻ chính là sự củng cố nội lực quốc gia, nâng cao vị thế Việt Nam trên trường quốc tế.
Hội thảo khoa học quốc tế về dinh dưỡng học đường 2025: Vì một Việt Nam khỏe mạnh - Vì tầm vóc Việt không chỉ là diễn đàn trao đổi chuyên môn, mà còn là lời kêu gọi hành động mạnh mẽ từ các nhà khoa học, nhà quản lý và toàn xã hội, để mỗi bữa ăn của trẻ em Việt trở thành bước đệm vững chắc cho một tương lai khỏe mạnh, trí tuệ và đầy khát vọng.