Thúc đẩy giảm phát thải công nghiệp tại Việt Nam
Chiều 3/12/2025, Liên minh Năng lượng Toàn cầu vì con người và hành tinh (GEAPP) tổ chức tọa đàm với chủ đề “Thúc đẩy giảm phát thải công nghiệp thông qua lưu trữ năng lượng và năng lượng sạch”. Sự kiện nhằm giới thiệu các giải pháp chuyển dịch năng lượng bền vững, đồng thời hỗ trợ các doanh nghiệp và khu công nghiệp tại Việt Nam đạt mục tiêu giảm phát thải carbon.
Bà Kitty Bu, Phó Chủ tịch Khu vực Đông Nam Á của GEAPP, cho biết các dự án của tổ chức tập trung kết nối pin lưu trữ năng lượng với lưới điện, giải phóng nguồn vốn và phát triển các mô hình kinh doanh sáng tạo. Bà Kitty Bu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kết hợp năng lượng tái tạo với hệ thống pin lưu trữ năng lượng (BESS) trong các khu công nghiệp để “xanh hóa” điện năng sử dụng, từ đó nâng cao sức cạnh tranh xanh của Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Bà Kitty Bu, Phó Chủ tịch Khu vực Đông Nam Á của GEAPP. Ảnh: Lê An
Theo số liệu GEAPP cung cấp, Việt Nam hiện có hơn 400 khu công nghiệp, trong đó hơn 300 khu đã đi vào hoạt động. Những khu công nghiệp này đóng vai trò trụ cột cho ngành sản xuất, tạo việc làm và thúc đẩy xuất khẩu. Với xu hướng toàn cầu về giảm phát thải trong chuỗi cung ứng, các nhà sản xuất tại Việt Nam được khuyến nghị triển khai các giải pháp năng lượng xanh để duy trì lợi thế cạnh tranh.
Trong khi đó, Anthony Wu, Giám đốc Điều hành Khối Quan hệ đối tác và Chương trình của GEAPP, cho biết tổ chức hợp tác chặt chẽ với Bộ Công Thương, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) và các đối tác trong nước để phát triển lộ trình pin lưu trữ năng lượng quy mô tiện ích. Điểm nhấn là việc cung cấp hỗ trợ tài trợ cho dự án thí điểm quy mô lưới 50 MW/50 MWh của EVN và hỗ trợ kỹ thuật cho các dự án lưu trữ phân tán, bao gồm hệ thống BESS 5 MW/10 MWh đầu tiên tại TP. Hồ Chí Minh, dự kiến hoàn thành giữa năm 2026.
Ông Wu cũng giới thiệu nền tảng kỹ thuật khu vực ENABLE (nền tảng “Tăng cường tiếp cận BESS cho các nền kinh tế carbon thấp”) triển khai cùng Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB), nhằm hỗ trợ Việt Nam, Philippines và Indonesia mở rộng pin lưu trữ, xây dựng cơ chế định giá và mô hình doanh thu phù hợp, từ đó thúc đẩy chuyển dịch năng lượng khu vực. Đồng thời, GEAPP phối hợp với Cơ quan tiền tệ Singapore lập quỹ hỗ trợ đóng cửa các nhà máy nhiệt điện than, hướng tới mục tiêu trung hòa carbon năm 2030-2035.
Đáng chú ý, bà Nguyễn Thị Thanh Minh, Giám đốc Quốc gia Việt Nam của GEAPP, nhấn mạnh trong năm 2025, tổ chức tập trung ba lĩnh vực ưu tiên pin lưu trữ năng lượng, giảm phát thải trong khu công nghiệp và giao thông xanh.
Trong lĩnh vực pin lưu trữ, GEAPP đã hỗ trợ Tổng công ty Điện lực TP. Hồ Chí Minh triển khai dự án thí điểm tại Khu công nghiệp Tân Phú Trung, từ nghiên cứu khả thi, phân tích kỹ thuật, đánh giá khả năng thương mại, đến định hướng ESG và kế hoạch đạt 1 GW pin lưu trữ đến năm 2030.
Dự án thí điểm của Tổng công ty điện lực TP. Hà Nội với công suất 50 MW cũng đang được lập kế hoạch về kỹ thuật và tài chính, bao gồm cơ chế giảm lãi suất vay thông qua tài chính hỗn hợp. Đây đã và đang là những dự án mở đầu để tiến tới mục tiêu công suất lưu trữ bằng pin đạt từ 10.000 đến 16.300 MW vào năm 2030 được đề ra trong Quy hoạch điện VIII (PDP8) điều chỉnh.
GEAPP còn tham gia nghiên cứu khả thi và đánh giá chi phí vận hành tại một nhà máy may trong Khu công nghiệp VSIP, đồng thời chia sẻ kinh nghiệm với các doanh nghiệp ngành khác. Năm 2026, GEAPP dự kiến triển khai pin lưu trữ sau công tơ kết hợp mini-grid và điện mặt trời mái nhà, hỗ trợ các nhà máy trong khu công nghiệp tiếp cận năng lượng sạch, góp phần giảm phát thải carbon.
Hỗ trợ giao thông xanh và thúc đẩy tài chính năng lượng
Bên cạnh các khu công nghiệp, GEAPP hỗ trợ các doanh nghiệp lớn trong giao thông xanh, Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex), đơn vị bán lẻ xăng lớn nhất Việt Nam, được hướng dẫn triển khai thí điểm điện mặt trời kết hợp pin lưu trữ tại trạm xăng trên các tuyến quốc lộ, đồng thời nghiên cứu mô hình trạm đổi pin cho xe máy điện tại Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh và Đà Nẵng. Hai dự án thí điểm tại Hà Nội trong năm 2025 phục vụ nhu cầu di chuyển xanh, phù hợp chiến lược chuyển đổi năng lượng của Chính phủ.
GEAPP mang đến chuyên môn kỹ thuật nhằm giúp Việt Nam đạt được các mục tiêu về năng lượng tái tạo và tăng cường độ ổn định của lưới điện. Ảnh: GEAPP
GEAPP còn nâng cao năng lực cán bộ Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam trong triển khai dự án pin năng lượng mặt trời và trạm đổi pin. Hệ thống trạm đổi pin hợp tác với Selex Motors có thể phục vụ 70% các loại xe điện trên thị trường, mục đích chính là để hỗ trợ shipper cũng như người di chuyển nhiều trong ngày.
Theo bà Nguyễn Thị Thanh Minh, một trong những rào cản lớn là tài chính. Do đó, GEAPP đề xuất các cơ chế tài chính xúc tác và tài chính hỗn hợp để dự án thí điểm tiếp cận vốn, giảm chi phí vay, đồng thời tạo mô hình tham khảo cho dự án tiếp theo.
Về quản lý pin sau khi hết vòng đời, GEAPP phối hợp với Bộ Công Thương và Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) nghiên cứu chính sách trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất để thu hồi và xử lý pin, bảo vệ môi trường. GEAPP sẽ tiếp tục đề xuất kỹ thuật và mô hình quản lý vòng đời pin trong các dự án sắp tới.
Cơ chế giá và doanh thu cho các dự án pin lưu trữ đang được nghiên cứu cùng Viện Năng lượng, Bộ Công Thương. Các dự án thí điểm như EVN Hà Nội sẽ trở thành cơ sở để ngân hàng trong nước đánh giá và cấp vốn, tạo tiền đề mở rộng pin lưu trữ trên toàn quốc. Trong tương lai, GEAPP dự kiến mở rộng hỗ trợ các dự án khác như dự án Nhà máy Điện gió Hải Anh với quy mô công suất 40 MW, đồng thời phối hợp chặt chẽ với các tổ chức phát triển để học hỏi kinh nghiệm quốc tế.
Thông qua các dự án thí điểm, nghiên cứu khả thi và hỗ trợ tài chính đổi mới, Việt Nam đang xây dựng nền tảng trở thành trung tâm sản xuất xanh, cạnh tranh trên thị trường quốc tế, đồng thời thúc đẩy chuyển dịch năng lượng khu vực Đông Nam Á bền vững.
Trước đó, ngày 9/4, Cục Điện lực (Bộ Công Thương) phối hợp với Nhóm Đối tác năng lượng Việt Nam (VEPG), dưới sự hỗ trợ của Liên minh Năng lượng Toàn cầu vì con người và hành tinh (GEAPP), đã chính thức ra mắt Tổ chuyên trách Hệ thống pin lưu trữ năng lượng (Tổ chuyên trách BESS). Sự kiện này đánh dấu một cột mốc quan trọng trong tiến trình chuyển dịch năng lượng của Việt Nam nhằm tích hợp năng lượng tái tạo và tăng cường tính bền bỉ của lưới điện theo Quy hoạch điện VIII (PDP8).