Xây dựng danh mục hóa chất: Phù hợp thực tiễn sản xuất tại Việt Nam

Phù hợp với quy định pháp luật

Bộ Công Thương đang xây dựng dự thảo Nghị định ban hành các danh mục hóa chất thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Hóa chất số 69/QH15/2025. Theo ông Vương Thành Chung - Phó Cục trưởng Cục Hoá chất (Bộ Công Thương), dự thảo Nghị định được bố cục gồm 5 điều và 5 phụ lục.

Trong đó, điều 1 là phạm vi điều chỉnh, Nghị định ban hành các danh mục hoá chất thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Hoá chất về các lĩnh vực phát triển công nghiệp hoá chất, hoạt động hoá chất và an toàn, an ninh trong hoạt động hoá chất.

Điều 2, đối tượng áp dụng là cơ quan, tổ chức, cá nhân trong nước và các tổ chức, cá nhân nước ngoài thực hiện hoạt động liên quan đến hoá chất trên lãnh thổ Việt Nam; điều 3, quy định danh mục các hoá chất thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Hoá chất; điều 4 hiệu lực thi hành và điều 5 là tổ chức thực hiện.

Nghị định cũng gồm 5 phụ lục, bao gồm: Phụ lục I, danh mục hoá chất cơ bản thuộc lĩnh vực công nghiệp hoá chất trọng điểm; Phụ lục II, danh mục hoá chất sản xuất, kinh doanh có điều kiện; Phụ lục III, danh mục hoá chất sản xuất, kinh doanh cần kiểm soát đặc biệt; Phụ lục IV, danh mục hoá chất phải xây dựng kế hoạch phòng ngừa, ứng phó sự cố hoá chất; Phụ lục V, danh mục ngành nghề hoạt động an toàn hoá chất.

Tại cuộc họp, Tổ soạn thảo xây dựng Nghị định diễn ra vào cuối tháng 8/2025 do Bộ Công Thương tổ chức, các đại biểu đã tập trung thống nhất nguyên tắc xây dựng danh mục và rà soát các danh mục hóa chất, bảo đảm phù hợp với Luật Hóa chất, các quy định của pháp luật và hiến pháp, phù hợp các công ước quốc tế Việt Nam là thành viên.

Cùng với đó, thảo luận về các tác động đối với doanh nghiệp, cơ quan quản lý, từ đó đề xuất các giải pháp triển khai hiệu quả, đảm bảo sự đồng bộ, thống nhất trong hệ thống quản lý, phù hợp với định hướng phát triển của ngành công nghiệp hóa chất tại Việt Nam và tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh và hoạt động trong lĩnh vực hóa chất.

Cụ thể, theo yêu cầu của Thứ trưởng Bộ Công Thương Trương Thanh Hoài, danh mục hoá chất phải được xây dựng trên cơ sở khoa học vững chắc và phù hợp với thực tiễn sản xuất, kinh doanh, sử dụng hóa chất tại Việt Nam.

Trong quá trình xây dựng Nghị định cần tham khảo kinh nghiệm quốc tế, nhưng không sao chép máy móc. Đặc biệt, các tiêu chí đưa hóa chất vào danh mục cần rõ ràng, dễ hiểu, tránh gây khó khăn, phiền hà cho doanh nghiệp…

Nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực hoá chất

Về sự cần thiết ban hành Nghị định, theo Cục Hoá chất, Quyết định số 1526/QĐ-TTg ngày 14/7/2025 của Thủ tướng Chính phủ ban hành danh mục và phân công cơ quan chủ trì soạn thảo văn bản quy định chi tiết thi hành các luật, nghị quyết được Quốc hội khoá XV thông qua tại Kỳ họp thứ 9, Bộ Công Thương được giao là cơ quan chủ trì soạn thảo Nghị định ban hành các danh mục hoá chất thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Hoá chất, thời hạn trình trước ngày 15/10/2025.

Ngoài ra, khoản 1, Điều 9, Luật Hoá chất cũng quy định hoá chất có điều kiện gồm chất và hỗn hợp chất nguy hiểm thuộc danh mục hoá chất sản xuất, kinh doanh có điều kiện do Chính phủ ban hành. Hoá chất cần kiểm soát đặc biệt gồm chất và hỗn hợp chất nguy hiểm thuộc danh mục hoá chất cần kiểm soát đặc biệt do Chính phủ ban hành...

Xuất phát từ cơ cở chính trị, pháp lý và thực tiễn nêu trên, theo Cục Hoá chất, việc xây dựng Nghị định ban hành các danh mục hoá chất thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Hoá chất số 69/QH15 là cần thiết.

Mục đích của nghị định nhằm xây dựng, hoàn thiện cơ sở pháp lý để đẩy mạnh phát triển công nghiệp hoá chất phù hợp với chủ trương, định hướng của Đảng được nêu tại Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021-2030, đồng thời triển khai các nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu nêu tại Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 17/11/2022, Hội nghị lần thứ 6 của Ban chấp hành Trung ương Đảng khoá XIII liên quan đến ngành công nghiệp hoá chất.

Nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước đối với sự phát triển của ngành công nghiệp hoá chất, quản lý hoá chất, giảm thiểu tối đa rủi ro của các hoạt động hoá chất tới sức khoẻ người dân, môi trường, tài sản, xã hội, thúc đẩy cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, khuyến khích thu hút đầu tư vào lĩnh vực hoá chất.

Ban hành các danh mục hoá chất thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Hoá chất cũng đảm bảo thực hiện đồng bộ với thời điểm có hiệu lực của Luật Hoá chất. Qua đó đảm bảo hệ thống các cơ quan, người có thẩm quyền hoạt động liên tục, thông suốt, không bị gián đoạn. Đồng thời, khắc phục kịp thời những bất cập, vướng mắc, chồng chéo trong qúa trình thực hiện thời gian qua; thống nhất và ổn định chính sách; tạo môi trường thuận lợi cho tổ chức và cá nhân tham gia hoạt động hoá chất.

Tiếp tục thực hiện phân cấp, phân quyền trong quản lý nhà nước, tăng cường tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị. Từ đó, góp phần nâng cao hiệu lực hiệu quả quản lý nhà nước, chất lượng hoạt động của lực lượng thực thi công vụ, đặc biệt để bảo bảo phù hợp với chủ trương, định hướng của Đảng và Nhà nước về việc thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính, phân cấp, phân quyền, xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.

Hài hoà hệ thống pháp luật về quản lý hoá chất với quy định của các nước trên thế giới, góp phần tạo môi trường thông thoáng, thu hút đầu tư của các tập đoàn đa quốc gia, các tập đoàn hoá chất lớn với công nghệ, hệ thống quản lý hiện đại, sản phẩm có giá trị cao trên thế giới mở rộng hoạt động tại Việt Nam. Đồng thời, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp Việt Nam trong giao thương quốc tế, đầu tư hoạt động sản xuất các sản phẩm hoá chất thiết yếu, góp phần xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ.

Nghị định ban hành các danh mục hoá chất thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Hoá chất số 69/QH15, bảo đảm thực hiện đồng bộ với thời điểm có hiệu lực của Luật Hóa chất số 69/QH15. Nghị định được ban hành nhằm thống nhất và ổn định chính sách; tạo môi trường thuận lợi cho tổ chức và cá nhân tham gia hoạt động hóa chất.