Xây dựng quân đội 'cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại' theo tư tưởng Hồ Chí Minh

Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng, xây dựng quân đội hiện đại là đòi hỏi bức thiết của sự nghiệp kháng chiến, là con đường tất yếu, là tiền đồ lâu dài của quân đội ta. Tư tưởng của Người, đến nay vẫn vẹn nguyên giá trị. Đó là hệ thống những quan điểm cơ bản về một quân đội kiểu mới, xuất phát từ bản chất Nhân dân để tiến lên chính quy, tinh nhuệ.

Sức mạnh hiện đại ấy không tự nhiên mà có, nó được bồi đắp từ gốc rễ bền chặt với Nhân dân ngay từ ngày đầu thành lập. Lịch sử đã chứng minh, quân đội ta khởi nguồn từ hình ảnh 34 chiến sĩ đầu tiên của Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân được thành lập ngày 22/12/1944 tại khu rừng Trần Hưng Đạo (tỉnh Cao Bằng).

Từ 3 tiểu đội ban đầu với đa số là con em các dân tộc Tày, Nùng, Mông, Dao... dưới sự chỉ huy của đồng chí Võ Nguyên Giáp, đội quân ấy đã làm nên chiến thắng Phay Khắt - Nà Ngần, mở đầu cho truyền thống “quyết chiến, quyết thắng” của Quân đội nhân dân Việt Nam.

Dù ở bất kỳ giai đoạn nào, từ những trận đầu Phay Khắt, Nà Ngần đến kỷ nguyên vươn mình hiện nay, Quân đội nhân dân Việt Nam luôn lấy phụng sự Nhân dân làm mục tiêu lý tưởng. Đúng như lời khẳng định của Người, quân đội ta là quân đội của Nhân dân, "vì Nhân dân mà ra, vì Nhân dân mà chiến đấu".

Việc hiện đại hóa vũ khí, trang bị ngày nay chính là để bảo vệ quyền làm chủ của Nhân dân, dựa vào dân để xây dựng và chiến đấu, giữ vững hình ảnh cao đẹp của Bộ đội Cụ Hồ – những người luôn “làm cho dân mến, khi sắp tới dân mong, khi đi dân tiếc”.

Suốt hành trình từ 34 chiến sĩ đến đội quân hùng mạnh ngày nay, Quân đội nhân dân Việt Nam luôn là chỗ dựa trung thành, gắn bó máu thịt và lấy phụng sự Nhân dân làm mục tiêu lý tưởng.

Huấn thị tại lớp chỉnh huấn cán bộ trung, cao cấp quân đội (5/1957), Người chỉ rõ: “Tình thế ngày một tiến. Trước là thời kỳ khác, nay là thời kỳ khác. Quân đội ta nhất định tiến từng bước lên chính quy và hiện đại”.

Tại buổi Lễ phong quân hàm cho cán bộ cao cấp quân đội (12/1958), Người nhấn mạnh: “Để làm tròn nhiệm vụ vẻ vang, Quân đội ta phải là một Quân đội nhân dân, một quân đội cách mạng tiến lên chính quy và hiện đại”.

Nói chuyện tại Đại hội Liên hoan Chiến sĩ thi đua toàn quân (ngày 11/7/1961), Người yêu cầu: “Chúng ta ra sức xây dựng quân đội chính quy và hiện đại. Đó là một công việc to lớn, lâu dài và khó khăn”.

Xuyên suốt tư tưởng đó, trong xây dựng quân đội hiện đại, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh, việc bồi dưỡng và phát huy nhân tố con người là quan trọng, nâng cao chất lượng vũ khí là cần thiết, song để “tinh thần của con người truyền qua súng” nhân lên sức mạnh và phát huy cao nhất uy lực của vũ khí thì cần phải kết hợp thống nhất chặt chẽ giữa con người và vũ khí trong hoạt động quân sự.

Người khẳng định, phải quán triệt quan điểm lý luận và những nguyên lý của Chủ nghĩa Mác - Lênin về xây dựng quân đội kiểu mới, quân đội của giai cấp công nhân dưới sự lãnh đạo của Đảng.

Trong đó, hiện đại hóa quân đội, nhất là hiện đại hóa về vũ khí trang bị luôn gắn bó chặt chẽ với khả năng của nền kinh tế và trình độ khoa học kỹ thuật của đất nước; nêu cao tính độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường, khai thác mọi tiềm năng thế mạnh của đất nước và con người.

Đồng thời, kế thừa phát huy truyền thống nghệ thuật quân sự Việt Nam; tích cực cải tiến, sáng tạo, sử dụng có hiệu quả vũ khí trang bị hiện có với học hỏi, tiếp thu chọn lọc những thành tựu khoa học kỹ thuật quân sự của các nước trên thế giới.

Quán triệt quan điểm của Đảng và tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng quân đội hiện đại, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng đã tập trung giải quyết hai vấn đề chủ yếu của tổ chức quân đội, đó là con người và vũ khí trang bị trong mối quan hệ với nhân tố chính trị - tinh thần, khoa học nghệ thuật quân sự, kỷ luật quân đội.

Ngay từ những năm đầu miền Bắc mới giải phóng, Bộ Tổng Tham mưu, Tổng cục Chính trị đã chọn người đi đào tạo các chuyên ngành kỹ thuật hiện đại như: hải quân, không quân, phòng không; chuẩn bị khung cán bộ cho các binh chủng kỹ thuật mới như: xe tăng, tên lửa, ra đa, hóa học... về tác chiến hiệp đồng quân, binh chủng.

Chính vì vậy, đến năm 1960, các quân chủng, binh chủng kỹ thuật hiện đại của Quân đội ta nối tiếp nhau ra đời, chiếm tới 49% tổng quân số. Với tiền đề đó, quân đội ta đã không ngừng phát triển và trưởng thành, làm nòng cốt cùng với toàn dân tiến hành thắng lợi cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Ngày nay, bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong xây dựng quân đội “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại” là một vấn đề rất cấp thiết. Xây dựng quân đội hiện đại phải bảo đảm toàn diện trên tất cả các lĩnh vực quân sự, chính trị, hậu cần, kỹ thuật và trong mọi nhiệm vụ chiến đấu, sẵn sàng chiến đấu, huấn luyện, lao động sản xuất, công tác.

Trong đó, xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị là vấn đề có tính nguyên tắc, quyết định bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân và tính dân tộc sâu sắc của quân đội; bảo đảm trong bất kỳ điều kiện, hoàn cảnh nào, quân đội luôn tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng, Nhà nước và Nhân dân, kiên định mục tiêu, lý tưởng của Đảng, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.

Xây dựng quân đội cách mạng trong kỷ nguyên mới đòi hỏi phải tiếp tục tăng cường và giữ vững sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng; không ngừng nâng cao chất lượng công tác Đảng, công tác chính trị, bồi đắp bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân và tính dân tộc, bảo đảm cho quân đội luôn là quân đội của dân, do dân, vì dân; là công cụ chính trị, công cụ bạo lực tin cậy và sắc bén của Đảng, Nhà nước và Nhân dân.

Tiếp tục triển khai có hiệu quả đột phá về tổ chức và trang bị quân đội theo tinh thần Nghị quyết số 05-NQ/TW, ngày 17/01/2022 của Bộ Chính trị về tổ chức Quân đội nhân dân Việt Nam giai đoạn 2021 - 2030 và những năm tiếp theo. Chủ động xây dựng kế hoạch tổng thể, phương pháp tiến hành chặt chẽ, khoa học, với lộ trình, bước đi phù hợp, điều chỉnh tăng, giảm tổ chức, quân số của từng khối phù hợp với đường lối quốc phòng toàn dân, chiến tranh nhân dân, khả năng bảo đảm vũ khí, trang bị, giữ vững và phát huy truyền thống của quân đội, nghệ thuật quân sự Việt Nam.

Xây dựng, điều chỉnh tổ chức quân đội theo hướng tinh, gọn, mạnh, có cơ cấu tổ chức đồng bộ, hợp lý giữa các thành phần lực lượng; giảm đầu mối trung gian và đơn vị bảo đảm, phục vụ; xây dựng lực lượng dự bị động viên hùng hậu, lực lượng dân quân tự vệ vững mạnh, rộng khắp, bảo đảm quân đội có đủ khả năng làm nòng cốt cùng toàn dân hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong mọi tình huống.

Tập trung nâng cao chất lượng chính quy trong công tác huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, quản lý con người và vũ khí, trang bị kỹ thuật. Bảo đảm sự thống nhất, chuẩn mực về trang phục, lễ tiết tác phong, sự thống nhất trong thực hiện điều lệnh, điều lệ cùng các chế độ, quy định.

Hiện nay, để tăng cường công tác rèn luyện kỷ luật, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật Nhà nước, kỷ luật quân đội cho cán bộ, chiến sĩ, các cơ quan, đơn vị trong toàn quân cần tiếp tục quán triệt và thực hiện nghiêm các chỉ thị, quy định và văn bản hướng dẫn thực hiện nền nếp chính quy, chấp hành kỷ luật quân đội, pháp luật Nhà nước vào quá trình huấn luyện, công tác tại đơn vị.

Kỷ niệm 81 năm ngày Thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22/12/1944 - 22/12/2025) là dịp để chúng ta nhìn lại hành trình huyền thoại từ 34 chiến sĩ đầu tiên đến một quân đội hùng mạnh trong kỷ nguyên mới. Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng quân đội hiện đại vẫn luôn là ngọn đuốc soi đường, giúp Quân đội ta giữ vững bản chất cách mạng và nâng tầm sức mạnh chiến đấu.

Trước những yêu cầu mới của lịch sử, mỗi cán bộ, chiến sĩ hôm nay cần tiếp tục quán triệt sâu sắc tinh thần "tinh, gọn, mạnh", không ngừng rèn luyện kỷ luật, làm chủ vũ khí trang bị kỹ thuật hiện đại. Đó chính là cách thiết thực nhất để kế thừa truyền thống "quyết chiến, quyết thắng", bảo đảm cho quân đội luôn là điểm tựa niềm tin tuyệt đối của Đảng, Nhà nước và Nhân dân trong hành trình vươn mình của dân tộc.