|
Khu vực kinh tế tư nhân (doanh nghiệp vừa, nhỏ và siêu nhỏ, hộ kinh doanh cá thể) những năm qua đã có sự phát triển tích cực. Tỷ trọng đóng góp của khu vực này trong GDP chiếm khoảng 40%, lớn nhất so với các khu vực kinh tế khác; tỷ trọng đóng góp cho ngân sách nhà nước cũng đã tăng từ 7,4% năm 2005 lên 12,8% kể từ năm 2014; tỷ trọng đầu tư khu vực kinh tế tư nhân trong tổng đầu tư toàn xã hội chiếm gần 40%. Đặc biệt, khu vực kinh tế tư nhân đã tạo việc làm cho khoảng 85% lực lượng lao động cả nước.
Ông Phan Đức Hiếu - Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) nhận xét: “Nghị quyết Trung ương 5 khoá XII ra đời là một bước tiếp theo thể hiện sự đánh giá đúng đắn, chính xác của Đảng về vai trò, tầm quan trọng của khu vực kinh tế tư nhân đối với sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của đất nước ta trong giai đoạn tới”.
Mặc dù vậy, theo đánh giá của CIEM thì khu vực kinh tế tư nhân đến nay vẫn chậm phát triển, hầu hết các chủ thể kinh doanh khu vực này chỉ có quy mô nhỏ và siêu nhỏ (hơn 90% vốn dưới 1 tỷ đồng); trình độ công nghệ, quản trị, năng suất lao động, chất lượng sản phẩm dịch vụ còn thấp; năng lực cạnh tranh yếu, không đủ khả năng tham gia vào mạng liên kết sản xuất, chuỗi giá trị hoặc nếu có cũng chỉ ở những công đoạn đơn giản giá trị gia tăng thấp.
Tại cuộc hội thảo bàn về chuyển đổi hộ kinh doanh cá thể phát triển thành doanh nghiệp do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức mới đây, bà Phạm Thị Thu Hằng - Tổng Thư ký VCCI, một người đã gắn bó 20 năm với sự nghiệp phát triển kinh tế tư nhân - cho biết: “Khu vực kinh tế tư nhân đang tồn tại một thực trạng có nhiều chủ thể không muốn lớn lên, hoặc muốn lớn lên nhưng lại không có đủ điều kiện”.
Nguyên nhân, theo các chuyên gia của CIEM, là do cơ chế, chính sách cũng như việc thực thi các cơ chế, chính sách phát triển kinh tế tư nhân đến nay vẫn còn nhiều yếu tố cản trở. Nhận thức của đội ngũ cán bộ, công chức trong hệ thống chính trị, hành chính vẫn còn thái độ phân biệt, đối xử đối với kinh tế tư nhân, chưa tạo điều kiện thuận lợi cho khu vực này phát triển, thậm chí gây khó khăn, phiền hà.
Khu vực kinh tế tư nhân còn gặp rất nhiều khó khăn trong tiếp cận nguồn vốn tín dụng ngân hàng, đất đai, mặt bằng sản xuất kinh doanh. Các khoản chi phí không chính thức trong tuân thủ pháp luật vẫn còn là một gánh nặng với các doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ… khi họ khởi nghiệp và hoạt động kinh doanh.
Để khu vực kinh tế tư nhân thực sự trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế, ông Phan Đức Hiếu cho rằng, cần hoàn thiện khung pháp lý và chính sách thu hút mạnh mẽ đầu tư của tư nhân. Nhà nước cần phát triển các yếu tố thị trường hướng tới thúc đẩy kinh tế tư nhân. Quản lý nhà nước đối với kinh tế tư nhân cần chuyển từ kiểm soát sang hỗ trợ, giảm chi phí kinh doanh, đặc biệt là giảm tối đa các chi phí tuân thủ pháp luật.
Theo chuyên gia kinh tế Vũ Đình Ánh, để phát huy cao độ vai trò của kinh tế tư nhân trong nền kinh tế, điều kiện tiên quyết là Nhà nước tạo môi trường kinh doanh bình đẳng, không phân biệt đối xử giữa kinh tế nhà nước với kinh tế tư nhân.
Dưới góc độ nghiên cứu, ông Nguyễn Hồng Sơn - Phó giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội cho rằng, cần xóa bỏ các rào cản, tồn tại đang kìm hãm sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân. Trong đó, tập trung hoàn thiện lý luận và thống nhất về nhận thức, thiết lập một nền tảng và xây dựng các chính sách cụ thể cho từng nhóm đối tượng của khu vực kinh tế tư nhân phát triển.