Rau quả Việt Nam sang Trung Quốc vượt đỉnh năm 2024
Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, trong 11 tháng năm 2025, kim ngạch xuất khẩu rau quả của Việt Nam ước đạt 7,8 tỷ USD, tăng 18% so với cùng kỳ năm trước; dự kiến cả năm đạt khoảng 8,5 tỷ USD. Nhiều mặt hàng chủ lực như sầu riêng, thanh long, bưởi, xoài, chanh leo… tiếp tục mở rộng thị trường tại Hoa Kỳ, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Đông, khẳng định vị thế của rau quả trong nhóm ngành hàng xuất khẩu chủ lực của nông nghiệp Việt Nam.
Dự báo, năm 2025, xuất khẩu rau quả thu về 8,5 tỷ USD.
Trong "bức tranh" chung đó, Trung Quốc vẫn là thị trường xuất khẩu truyền thống lớn nhất của ngành rau quả. Tuy nhiên, những tháng đầu năm 2025, việc nước này siết chặt kiểm soát chất cadimi và vàng O, đặc biệt với quả sầu riêng, đã khiến kim ngạch xuất khẩu sang thị trường hơn 1,4 tỷ dân sụt giảm mạnh.
Thống kê của Cục Hải quan cho thấy, xuất khẩu rau quả sang thị trường Trung Quốc ghi nhận 5 tháng tăng trưởng âm liên tiếp so với cùng kỳ năm 2024. Lũy kế 5 tháng đầu năm, kim ngạch chỉ đạt 1,1 tỷ USD, giảm 35,3%, khiến tỷ trọng thị trường Trung Quốc trong tổng xuất khẩu rau quả giảm còn 47,8%.
Thực tế, không ít doanh nghiệp đã phải tạm dừng xuất khẩu để rà soát, điều chỉnh quy trình sản xuất, đáp ứng yêu cầu kiểm soát chất lượng khắt khe hơn từ phía Trung Quốc. Tuy nhiên, từ tháng 6, khi nhiều rào cản kỹ thuật được tháo gỡ, xuất khẩu rau quả sang thị trường này bắt đầu hồi phục. Đặc biệt, việc ký kết các nghị định thư đối với chuối, dừa, chanh leo… đã tạo thêm dư địa tăng trưởng.
Bước ngoặt thực sự đến vào tháng 9/2025, khi xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc đạt gần 1,07 tỷ USD, tạo cú “lội ngược dòng” cho toàn ngành, đưa tăng trưởng từ âm sang dương 1,6%. Đà tăng tiếp tục được duy trì trong tháng 10 và 11, với mức tăng trưởng lần lượt gấp đôi và gần 93% so với cùng kỳ.
Tính chung 11 tháng, xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc đạt 4,98 tỷ USD, vượt kỷ lục 4,63 tỷ USD của cả năm 2024 và đóng góp quan trọng vào thành tích lịch sử 7,8 tỷ USD của toàn ngành. Dự báo, kim ngạch xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc có thể đạt khoảng 5,5 tỷ USD trong năm 2025.
Đặc biệt, dù ảnh hưởng bởi chính sách thuế quan, xuất khẩu rau quả sang thị trường Mỹ vẫn đạt mức tăng trưởng rất cao là 56% trong 11 tháng với kim ngạch 500 triệu USD.
Bên cạnh thị trường Mỹ, xuất khẩu rau quả sang EU năm 2025 cũng ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng, khoảng 50%, với kim ngạch ước đạt 350 – 400 triệu USD. Hà Lan và Đức tiếp tục đóng vai trò là hai “cửa ngõ” chính đưa rau quả Việt Nam vào thị trường EU với kim ngạch xuất khẩu trên 100 triệu USD.
Đà tăng trưởng này đến từ các ưu đãi thuế quan từ Hiệp định EVFTA đang phát huy hiệu quả rõ rệt, giúp rau quả Việt Nam nâng cao khả năng cạnh tranh về giá so với nhiều đối thủ. Bên cạnh đó, chất lượng sản phẩm được cải thiện đáng kể, thể hiện qua việc số lô hàng bị EU cảnh báo vi phạm quy định an toàn thực phẩm (SPS) giảm khoảng 50% so với cùng kỳ.
Cùng với Mỹ, EU đang trở thành điểm sáng nổi bật nhất trong bức tranh xuất khẩu rau quả năm 2025, góp phần quan trọng giúp ngành hàng giảm dần sự phụ thuộc vào một vài thị trường truyền thống.
Cải thiện mẫu mã, gia tăng giá trị và mở rộng thị trường
Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, nhận định, Trung Quốc vẫn là thị trường giàu tiềm năng nhờ lợi thế địa lý, kết nối logistics thuận lợi bằng đường bộ, đường sắt và đường biển.
Cùng với đó, việc ký kết nhiều nghị định thư xuất khẩu chính ngạch đang mở ra cơ hội gia tăng thị phần cho doanh nghiệp Việt Nam. Nếu tận dụng tốt cơ hội, kim ngạch xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc, Việt Nam có thể hướng đến mục tiêu 8 - 10 tỷ USD trong những năm tới. Tuy nhiên, thị trường này ngày càng đòi hỏi cao về truy xuất nguồn gốc, chất lượng và đặc biệt là bao bì, mẫu mã… buộc doanh nghiệp Việt phải không ngừng cải tiến nếu muốn duy trì vị thế.
Theo các chuyên gia, để xuất khẩu rau quả tăng trưởng bền vững, nhất là tại các thị trường xa và khó tính, cải tiến bao bì không còn là lựa chọn mà đã trở thành yêu cầu bắt buộc. Bao bì không chỉ giúp giảm tổn thất sau thu hoạch mà còn đáp ứng các tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm, bền vững và minh bạch thông tin.
Tại Hội thảo "Cải tiến bao bì và đóng gói trái cây xuất khẩu", diễn ra ngày 12/12, ông Peter Johnson, chuyên gia quốc tế về chuỗi giá trị trái cây nhiệt đới (GQSP Việt Nam – UNIDO), cho rằng bao bì trái cây Việt Nam hiện còn nhiều hạn chế: độ bền thùng carton thấp, thiết kế chưa phù hợp với bảo quản lạnh, làm mát và vận chuyển dài ngày, trong khi tư duy lựa chọn bao bì vẫn nặng về tiết kiệm chi phí, chưa tính đủ tổn thất phát sinh.
Ở góc độ phát triển bền vững, bà Lê Thị Thanh Thảo, Đại diện Quốc gia của UNIDO tại Việt Nam nhấn mạnh, bao bì không chỉ là “vật liệu bọc ngoài” mà là một giải pháp công nghệ. Bao bì không phù hợp có thể gây phát thải lớn hơn và làm gia tăng lãng phí thực phẩm.
Thực tế cho thấy, các công nghệ bao bì tiên tiến như MAP (Modified Atmosphere Packaging), coating từ hợp chất tự nhiên kết hợp quản lý chuỗi lạnh đang giúp kéo dài thời gian bảo quản, duy trì chất lượng cảm quan và giảm thất thoát trong vận chuyển xa. Nhiều thử nghiệm cho thấy vải thiều xuất khẩu sang Mỹ có thể bảo quản tới 35 ngày; chanh leo áp dụng MAP và coating vẫn giữ được độ tươi sau hơn một tháng.
Theo Hiệp hội Bao bì Việt Nam (VINPAS), ứng dụng bao bì thông minh, thiết kế thùng carton tối ưu cho bảo quản lạnh, cùng phát triển bao bì bền vững, tái chế, đáp ứng EPR và các quy định mới của thị trường nhập khẩu sẽ là lợi thế cạnh tranh quan trọng cho trái cây Việt Nam.
Nhiều ý kiến cho rằng, chuẩn hóa bao bì nông sản xuất khẩu là bước đi chiến lược. Như nhận định của bà Nguyễn Mai Minh Thư, Giám đốc Công ty Cổ phần Bao bì Mai Thư: “Chuẩn hóa bao bì cũng chính là chuẩn hóa niềm tin của thế giới đối với nông sản Việt Nam”.
Trong bối cảnh xuất khẩu rau quả đang phục hồi mạnh mẽ, đặc biệt tại thị trường Trung Quốc, việc đầu tư bài bản cho bao bì, mẫu mã và công nghệ bảo quản sẽ là “đòn bẩy” quan trọng, không chỉ giúp nâng kim ngạch mà còn đưa trái cây Việt Nam tiến sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.
11 tháng, chỉ riêng thị trường Trung Quốc, xuất khẩu rau quả đã đạt 4,98 tỷ USD, vượt con số kỷ lục 4,63 tỷ USD của cả năm 2024. Dự báo, kim ngạch xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc có thể đạt 5,5 tỷ USD trong năm nay.