Xuất khẩu phục hồi mạnh, tạo nền vững cho chặng nước rút cuối năm
Ngày 19/11, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ký Công điện số 221/CĐ-TTg ngày 19/11/2025 về tập trung ưu tiên giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, thúc đẩy xuất khẩu. Trong đó, Thủ tướng yêu cầu Bộ Công Thương tập trung thực hiện quyết liệt các giải pháp thúc đẩy mạnh mẽ xuất khẩu, nhất là dịp cuối năm và đầu năm mới, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng tăng trên thị trường quốc tế trong dịp lễ Noel và Tết Dương lịch.
Bên cạnh đó, đẩy mạnh xúc tiến thương mại, đa dạng hóa thị trường đa dạng hóa sản phẩm đa dạng hóa các chuỗi cung ứng. Đẩy nhanh tiến độ đàm phán, ký kết các Hiệp định thương mại song phương, đa phương với các đối tác nhiều tiềm năng (như GCC, Pakistan, Ai Cập, MERCOSUR, Algeria...); tiếp tục đàm phán Hiệp định thương mại đối ứng với Hoa Kỳ theo chỉ đạo của cấp có thẩm quyền.
Xuất nhập khẩu được kỳ vọng tăng cao những tháng cuối năm 2025
Công điện của Thủ tướng một lần nữa cho thấy sự quan tâm của Chính phủ đến hoạt động xuất khẩu - một trong những động lực tăng trưởng kinh tế vĩ mô quan trọng của đất nước. Nhìn lại kết quả 10 tháng qua, có thể thấy, hoạt động xuất khẩu đã ghi dấu ấn mạnh mẽ trong kinh tế nước ta.
Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, TS Lê Quốc Phương, nguyên Phó Giám đốc Trung tâm thông tin Công nghiệp và Thương mại - Bộ Công Thương chia sẻ, dữ liệu thương mại 10 tháng năm 2025 đang phác họa một bức tranh ngoại thương khá sáng sủa, cho thấy sức chống chịu và khả năng phục hồi nhanh của nền kinh tế Việt Nam.
Cụ thể, quy mô xuất nhập khẩu đã vượt 762,5 tỷ USD, tăng 17,4% so với cùng kỳ, tương ứng giá trị tuyệt đối tăng thêm 112,7 tỷ USD - một mức tăng hiếm thấy trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều bất ổn, căng thẳng thuế quan và xu hướng bảo hộ thương mại quay trở lại ở nhiều nước.
Riêng xuất khẩu đạt 391 tỷ USD, tăng 16,2%, tiếp tục duy trì đà tăng hai con số và giữ vững trạng thái xuất siêu 19,56 tỷ USD, qua đó đóng góp quan trọng vào ổn định vĩ mô và cân đối lớn của nền kinh tế.
Tháng 10/2025 cũng là tháng thứ tư liên tiếp xuất khẩu vượt mốc 42 tỷ USD, dù có giảm nhẹ 1,5% so với tháng 9 nhưng vẫn duy trì mức cao lịch sử. Điều này cho thấy đơn hàng đang hồi phục rõ rệt, nhất là khi bước vào quý IV – giai đoạn nhu cầu tiêu dùng toàn cầu tăng mạnh dịp Giáng sinh và năm mới.
Tăng trưởng xuất khẩu trong 10 tháng đến từ cả chiều rộng lẫn chiều sâu, ở cả nhóm hàng công nghiệp chế biến chế tạo và nông sản.
Trong đó, nhóm công nghiệp chế biến đạt 346,73 tỷ USD, tăng 17,1%, tiếp tục là trụ cột chiếm 88,7% tổng kim ngạch xuất khẩu. Nhiều mặt hàng ghi nhận bước nhảy vọt như điện tử, máy tính và linh kiện: 87,3 tỷ USD, tăng 47,9%; Máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng: 48,4 tỷ USD, tăng 12,2%; Phương tiện vận tải và phụ tùng: 14,3 tỷ USD, tăng 13,5%; Dệt may gần 33 tỷ USD, tăng 7,6%; Giày dép gần 20 tỷ USD, tăng 6,6%.
Trong khi đó, khu vực nông nghiệp tiếp tục giữ vai trò bổ trợ, đặc biệt nhờ tăng giá bán ở nhiều mặt hàng như cà phê, hạt tiêu, hạt điều… nâng tổng kim ngạch nông lâm thủy sản lên 41,95 tỷ USD.
Hoạt động sản xuất trong tháng 10 cũng ghi nhận sự bứt phá với PMI đạt 54,5 điểm, tăng mạnh so với tháng 9 và cho thấy sức khỏe ngành sản xuất đang cải thiện vững vàng. Điều này phản ánh đúng xu hướng khi nhập khẩu 10 tháng tăng 18,6%, tương ứng tăng thêm 58,18 tỷ USD, tập trung ở nhóm nguyên liệu đầu vào phục vụ sản xuất, từ đó tạo dư địa tăng xuất khẩu trong những tháng cuối năm.
Đòn bẩy từ FTA và kinh tế cửa khẩu
Một điểm sáng đáng chú ý là hoạt động xuất nhập khẩu qua các cửa khẩu phía Bắc, đặc biệt tại Lạng Sơn. Tính đến giữa tháng 11/2025, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu qua tỉnh đạt 81 tỷ USD, tăng 43% so với cùng kỳ. Đây là mức tăng đột phá trong nhiều năm trở lại đây.
Các cửa khẩu đường bộ như Hữu Nghị, Chi Ma, Tân Thanh đang xử lý trung bình 1.700 phương tiện mỗi ngày, đảm bảo thông quan thông suốt và không để xảy ra ùn tắc, dù lưu lượng hàng mùa cuối năm tăng mạnh.
Mặt hàng xuất khẩu chủ yếu gồm: hoa quả tươi, nông sản, hàng may mặc, vải dệt, gỗ mỹ nghệ… Trong khi nhập khẩu là linh kiện điện tử, ô tô nguyên chiếc, hàng tiêu dùng và máy móc công nghiệp. Sự vận hành trơn tru tại khu vực cửa khẩu Lạng Sơn đang trực tiếp hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng thời điểm nhu cầu tăng cao của thị trường Trung Quốc và thế giới.
Tại Lào Cai, theo Cổng Thông tin điện tử tỉnh, tổng giá trị xuất nhập khẩu, mua bán, trao đổi hàng hóa qua các cửa khẩu của tỉnh trong tháng 10 ước đạt 297,1 triệu USD, tăng 13,65% so với tháng 9/2025 và tăng 20,9% so với cùng kỳ năm 2024. Tính chung 10 tháng năm 2025, kim ngạch xuất nhập khẩu qua các cửa khẩu của Lào Cai ước đạt 2.472,73 triệu USD, bằng 61,82% so với kế hoạch cả năm.
Để đẩy mạnh kết nối giao thương, đóng góp vào xuất nhập khẩu, Hội chợ Thương mại Quốc tế Việt - Trung (Lào Cai) lần thứ 25 sẽ diễn ra từ ngày 20-24/11/2025, quy tụ gần 700 gian hàng và là sự kiện xúc tiến thương mại - đầu tư quan trọng nhất của tỉnh Lào Cai trong năm.
Nhờ đóng góp của xuất khẩu qua cửa khẩu, thương mại Việt - Trung 10 tháng 2025 đạt 207,9 tỷ USD, trong đó xuất khẩu sang Trung Quốc đạt 57 tỷ USD, tăng 13%.
TS Lê Quốc Phương chia sẻ thêm, hệ thống 17 FTA đã ký kết đang trở thành “mạch dẫn năng lượng” cho xuất khẩu Việt Nam. Nhờ tận dụng tốt ưu đãi thuế, xuất khẩu sang các thị trường thuộc CPTPP, EVFTA hay RCEP đều duy trì mức tăng ấn tượng. Các doanh nghiệp cũng đang chủ động hơn trong đáp ứng tiêu chuẩn, quy tắc xuất xứ để hưởng ưu đãi thuế quan, như trường hợp doanh nghiệp thủy sản Lenger Việt Nam mở rộng vùng nguyên liệu để đẩy mạnh xuất khẩu sang Nhật Bản, Canada, Australia…
Triển vọng cuối năm 2025: Xuất khẩu tiếp tục bứt phá
Theo tính toán, nếu duy trì được tốc độ xuất nhập khẩu khoảng 80 tỷ USD/tháng, tổng kim ngạch năm 2025 có thể vượt 920 tỷ USD. Trong trường hợp đơn hàng giảm nhẹ, mức 915-917 tỷ USD vẫn hoàn toàn khả thi. Với nền tảng 10 tháng đã đạt 762,44 tỷ USD, triển vọng xuất khẩu cuối năm được đánh giá tích cực.
Báo cáo mới nhất về triển vọng kinh tế do Công ty chứng khoán MBS công bố mới đây cho thấy, hoạt động thương mại duy trì đà tăng trưởng ổn định cùng với tín hiệu hồi phục tích cực của ngành sản xuất khi bước vào những tháng cuối năm 2025.
Theo đó, Bộ Công Thương dự báo tổng kim ngạch xuất nhập khẩu năm nay có thể đạt mức kỷ lục mới là 900 tỷ USD. “Dựa trên kết quả ấn tượng trong 10 tháng qua, chúng tôi ước tăng trưởng xuất khẩu trong năm nay sẽ ở mức 15% - 17%”, đại diện MBS nhận định.
Nhận định trên được hỗ trợ bởi nhu cầu quốc tế có dấu hiệu hồi phục nhẹ khi theo báo cáo PMI của S&P, số lượng đơn đặt hàng xuất khẩu mới tháng 10 đã tăng lần đầu tiên trong một năm trở lại đây. Ngoài ra, việc căng thẳng thuế quan hạ nhiệt được kỳ vọng sẽ giúp tạo môi trường ổn định hơn cho hoạt động thương mại trong thời gian tới.
TS Lê Quốc Phương nhận định thêm, giai đoạn cuối năm luôn là thời điểm tiêu thụ mạnh tại Mỹ, EU, Nhật Bản - những thị trường đã tăng nhập khẩu hàng Việt trong suốt 10 tháng qua. Đây là căn cứ quan trọng để đẩy mạnh xuất khẩu trong bối cảnh nhu cầu quốc tế phục hồi. Đây cũng là động lực quan trọng để các Bộ ngành, địa phương, doanh nghiệp hoàn thành tốt Công điện số 221/CĐ-TTg của Thủ tướng.
Sự chỉ đạo sát sao của Chính phủ, nỗ lực của các Bộ ngành, doanh nghiệp trong việc tận dụng ưu đãi từ 17 FTA và đẩy mạnh thông quan qua các cửa khẩu được xem là chìa khóa để đạt mục tiêu tăng trưởng xuất khẩu và giữ vững đà phục hồi của nền kinh tế trong quý IV, tạo đà cho mục tiêu cả năm 2025.