Hương vị quê trong dáng hình chiếc răng bừa
Ở nhiều vùng quê xứ Thanh, nhắc đến “bánh răng bừa” là nhắc đến một thức quà dân dã gắn bó với đời sống người nông dân. Chiếc bánh nhỏ xinh, có hình dáng thuôn dài, hai đầu dẹp như lưỡi răng bừa, một dụng cụ gắn liền với công việc đồng áng. Chính bởi hình ảnh ấy, món bánh không chỉ gợi nhớ đến nếp sống nông nghiệp truyền thống mà còn trở thành biểu tượng văn hóa ẩm thực độc đáo.
Bánh răng bừa mang trong mình cả 1 câu chuyện dài gắn với nền nông nghiệp lúa nước
Nguyên liệu làm bánh cũng rất đời thường. Gạo tẻ ngon được mang đi xay ướt, nấu chín tới để bột có độ dẻo vừa; nhân bánh gồm thịt lợn, mộc nhĩ, hành khô,... xào thơm, sau đó gói trong lá dong hoặc lá chuối rồi đem hấp. Cái khéo của người làm là giữ cho vỏ bánh mềm, dẻo mà không nát, nhân đậm đà mà không ngấy. Ăn bánh răng bừa, người ta như thấy hương thơm của lúa mới, vị bùi của gạo quê, chút mộc mạc nhưng đậm đà của đồng đất xứ Thanh.
Trước kia, bánh răng bừa chỉ xuất hiện trong những dịp lễ Tết, cưới hỏi hay mâm cỗ giỗ chạp. Ngày nay, món ăn ấy đã vượt khỏi không gian bếp nhà để hiện diện thường xuyên trên kệ hàng siêu thị và khắp các hội chợ, sự kiện trong và ngoài tỉnh.
Nhiều làng nghề như Xuân Lập (Thọ Xuân cũ), Hà Lai (Hà Trung cũ), Hoằng Hóa, Vĩnh Lộc… đã hình thành các cơ sở chuyên sản xuất bánh răng bừa. Vào dịp cuối năm, đơn hàng tăng mạnh, cả làng trở nên nhộn nhịp.
Đặc biệt, nhiều cơ sở đã được công nhận sản phẩm OCOP, mở ra cơ hội đưa bánh răng bừa từ sản phẩm gia truyền thành thương hiệu có chứng nhận, có tiêu chuẩn, dễ dàng tiếp cận thị trường rộng lớn hơn.
Bánh răng bừa hiện đã là một đặc sản nổi tiếng của xứ Thanh
Chia sẻ với phóng viên Báo Công Thương, chị Hoàng Thị Ngà, đại diện Hợp tác dịch vụ sản xuất bánh Nga My 36 cho biết: “Từ khi đơn vị từ khi được công nhận sản phẩm OCOP cho bánh răng bừa đã không chỉ mang lại đầu ra ổn định, mà qua đó còn thay đổi tư duy sản xuất, từ tự phát sang chuyên nghiệp, từ nhỏ lẻ sang có thương hiệu, có tem truy xuất nguồn gốc. Đây là bước chuyển quan trọng để bánh răng bừa dần khẳng định vị thế, thương hiệu trong bản đồ đặc sản Việt”.
Cũng theo chị Ngà, bánh răng bừa ăn ngon miệng nhất là khi đang còn nóng, ăn vào những ngày đông giá rét. Bánh nóng sẽ dậy mùi thơm của hành mỡ, mềm ngon, vừa miệng và nước chấm không thể thiếu là nước mắm cốt, có thể cho thêm một chút ớt tươi hoặc hạt tiêu bắc để thêm hương vị.
Lan tỏa qua truyền thông và du lịch
Không chỉ dừng lại ở bàn ăn, bánh răng bừa còn bước ra đời sống hiện đại nhờ sức mạnh truyền thông. Nhiều bài viết, phóng sự trên báo chí, cùng các video, clip ngắn trên mạng xã hội đã giúp món ăn dân dã này được nhiều người biết đến.
Bánh răng bừa được mang đi quảng bá tại các hội chợ, các sự kiện trong và ngoài tỉnh
Những hình ảnh người thợ lọc gạo, khuấy bột, gói bánh trong làn khói nghi ngút, hay cảnh cả gia đình quây quần làm bánh ngày giáp Tết, trở thành câu chuyện xúc động, chạm tới ký ức quê hương của bao người con xa xứ.
Nhiều tour trải nghiệm làng nghề đã hình thành, nơi du khách không chỉ được thưởng thức bánh nóng hổi ngay sau khi hấp, mà còn có thể tự tay gói bánh, nghe kể chuyện về làng nghề, về chiếc răng bừa trên đồng ruộng xưa. Đây chính là sự kết hợp hài hòa giữa ẩm thực, văn hóa và du lịch cộng đồng.
Bánh răng bừa là minh chứng sống động cho cách mà một món ăn dân dã có thể vươn lên thành đặc sản, vừa giữ hồn quê, vừa hòa nhập với nhịp sống hiện đại. Từ chiếc bánh gợi nhớ mùa vụ xưa kia, đến sản phẩm OCOP, tour trải nghiệm làng nghề hôm nay, bánh răng bừa đã và đang trở thành niềm tự hào của ẩm thực Thanh Hóa.
Trẻ em cũng đã học làm bánh răng bừa
Nếu được đầu tư đúng hướng, bài bản, bánh ăng bừa sẽ không chỉ dừng lại ở thương hiệu địa phương mà hoàn toàn có thể vươn xa hơn, ghi dấu trên bản đồ ẩm thực quốc gia, để mỗi lần nhắc đến xứ Thanh, người ta nhớ ngay đến hương vị dẻo thơm, đậm đà trong chiếc bánh mộc mạc mà giàu hồn cốt quê hương này.
Từ món bánh lá dân dã gắn liền với ruộng đồng, bánh răng bừa đã từng bước khẳng định vị thế trên bản đồ ẩm thực Việt Nam, trở thành niềm tự hào của người xứ Thanh. Hương vị mộc mạc nhưng tinh tế ấy không chỉ giữ hồn quê trong từng chiếc bánh, mà còn mở ra cơ hội phát triển kinh tế, quảng bá văn hóa và gắn kết du lịch. Nhắc đến Thanh Hóa là nhớ đến hương vị dẻo thơm, đậm đà của chiếc bánh mang dáng hình răng bừa, biểu tượng bền bỉ của lao động và tình yêu quê hương.