Từ hợp tác chiến lược đến tham vọng kiểm soát hạ tầng phần cứng
OpenAI, nhà phát triển ChatGPT, vừa công bố hợp tác với tập đoàn bán dẫn Broadcom để sản xuất dòng bộ xử lý trí tuệ nhân tạo (AI) đầu tiên do chính hãng thiết kế. Đây được xem là bước tiến quan trọng, đánh dấu tham vọng tự chủ hạ tầng phần cứng của OpenAI giữa bối cảnh cuộc đua năng lực tính toán đang nóng lên toàn cầu.
OpenAI hợp tác với tập đoàn bán dẫn Broadcom để sản xuất dòng bộ xử lý trí tuệ nhân tạo
Theo thông báo ngày 14/10, OpenAI sẽ phụ trách thiết kế chip, còn Broadcom đảm nhận khâu phát triển và triển khai, bắt đầu từ nửa cuối năm 2026. Hai công ty dự kiến tung ra lượng chip tùy chỉnh có tổng công suất 10 gigawatt, tương đương mức tiêu thụ điện của hơn 8 triệu hộ gia đình Mỹ, hoặc gấp năm lần sản lượng điện của đập Hoover. Ngay sau khi công bố, cổ phiếu Broadcom đã tăng hơn 10%, phản ánh niềm tin của giới đầu tư vào tiềm năng tăng trưởng trong lĩnh vực chip AI.
“Việc hợp tác với Broadcom là một bước đi quan trọng trong nỗ lực xây dựng hạ tầng cần thiết để khai mở toàn bộ tiềm năng của trí tuệ nhân tạo”, Giám đốc điều hành OpenAI Sam Altman khẳng định.
Chi tiết tài chính của thỏa thuận chưa được tiết lộ, song giới chuyên môn dự đoán quy mô đầu tư sẽ rất lớn. Giám đốc điều hành Nvidia Jensen Huang từng cho biết, việc xây dựng một trung tâm dữ liệu công suất 1 gigawatt có thể tiêu tốn 50 - 60 tỷ USD, trong đó phần sản phẩm phần cứng của Nvidia chiếm hơn một nửa chi phí. Nếu áp dụng tỷ lệ này, dự án của OpenAI với quy mô 10 gigawatt có thể đòi hỏi nguồn vốn lên đến hàng trăm tỷ USD, minh chứng cho mức độ táo bạo trong chiến lược dài hạn của công ty.
Theo chuyên gia phân tích Gadjo Sevilla của eMarketer, thời hạn triển khai đến năm 2026 là khá tham vọng, nhưng OpenAI là một trong số ít doanh nghiệp đủ năng lực huy động vốn cần thiết. “Để tài trợ cho dự án quy mô lớn như vậy, họ có thể phải kết hợp nhiều kênh: các vòng gọi vốn mới, đơn hàng đặt trước, đầu tư chiến lược từ Microsoft, cũng như tận dụng doanh thu tương lai và các hạn mức tín dụng”, ông Gadjo Sevilla nói.
Động thái này nối tiếp chuỗi hợp tác lớn của OpenAI trong vài tuần qua. Trước đó, hãng công bố thỏa thuận cung ứng chip AI trị giá 6 gigawatt với AMD, kèm quyền chọn mua cổ phần trong nhà sản xuất chip này. Cùng thời điểm, Nvidia tiết lộ kế hoạch đầu tư tới 100 tỷ USD vào OpenAI, đồng thời cung cấp các hệ thống trung tâm dữ liệu có tổng công suất ít nhất 10 gigawatt.
Như vậy, chỉ trong nửa tháng, OpenAI đã thiết lập quan hệ hợp tác với cả ba tên tuổi lớn nhất trong lĩnh vực bán dẫn, Nvidia, AMD và Broadcom, cho thấy chiến lược đa dạng hóa nguồn cung, tránh phụ thuộc vào một nhà sản xuất duy nhất.
Thỏa thuận với Broadcom cũng đặt OpenAI vào nhóm “ông lớn” công nghệ đang tự phát triển chip tùy chỉnh, cùng Google, Amazon và Apple. Trong bối cảnh chip GPU của Nvidia ngày càng khan hiếm và đắt đỏ, việc chủ động thiết kế chip riêng giúp các công ty AI kiểm soát tốt hơn chi phí, hiệu năng và nguồn cung, những yếu tố then chốt quyết định tốc độ đổi mới công nghệ.
Cuộc đua giành chủ quyền tính toán và kỷ nguyên AI năng lượng cao
Nếu như giai đoạn đầu của cuộc cách mạng trí tuệ nhân tạo tập trung vào mô hình ngôn ngữ và phần mềm, thì nay, tâm điểm đã chuyển sang hạ tầng phần cứng. Trong thế giới AI, năng lực tính toán (compute power) là “đồng tiền quyền lực” mới, yếu tố quyết định ai có thể huấn luyện những mô hình mạnh hơn, nhanh hơn và hiệu quả hơn.
Việc OpenAI bước vào lĩnh vực thiết kế chip phản ánh xu thế tự chủ đang lan rộng. Google đã có TPU (Tensor Processing Unit), Amazon phát triển Trainium và Inferentia, còn Apple thành công với dòng chip M-series. Giờ đây, OpenAI, vốn phụ thuộc nhiều vào hạ tầng của Microsoft Azure, không thể đứng ngoài cuộc. Khi các trung tâm dữ liệu AI tiêu tốn năng lượng khổng lồ và nguồn cung GPU hạn chế, việc phát triển chip riêng trở thành yêu cầu tất yếu để đảm bảo tốc độ tăng trưởng.
Theo các nhà phân tích, nhu cầu chip AI toàn cầu có thể tăng gấp 5 lần vào năm 2030, với tổng công suất tính toán vượt xa khả năng đáp ứng hiện nay. Các hãng công nghệ vì thế đang đổ hàng chục tỷ USD vào hạ tầng chip, không chỉ để mở rộng quy mô mà còn để kiểm soát công nghệ lõi, một “vũ khí chiến lược” trong cuộc cạnh tranh toàn cầu về trí tuệ nhân tạo.
Thỏa thuận giữa OpenAI và Broadcom sẽ sử dụng hạ tầng Ethernet của Broadcom thay vì giải pháp InfiniBand độc quyền của Nvidia. Đây là bước đi đáng chú ý, bởi nó mở ra khả năng xây dựng hệ thống mạng linh hoạt, tiết kiệm chi phí và dễ mở rộng hơn, điều rất quan trọng khi quy mô tính toán của các mô hình AI đang tăng theo cấp số nhân.
Tuy nhiên, việc phát triển chip nội bộ là hành trình gian nan. Nó đòi hỏi chuỗi cung ứng tinh vi từ thiết kế bán dẫn, gia công tại các nhà máy như TSMC, đến khâu tích hợp phần mềm và tối ưu hóa mô hình. Nhiều công ty như Microsoft và Meta từng thử nghiệm chip riêng nhưng chưa đạt hiệu năng tương đương Nvidia.
Dẫu vậy, các chuyên gia cho rằng thất bại giai đoạn đầu là điều cần thiết, bởi chỉ khi tự phát triển chip, doanh nghiệp mới có thể tích lũy năng lực công nghệ cốt lõi và dần giảm phụ thuộc vào các nhà cung cấp bên ngoài.
Một điểm thú vị là các dự án AI hiện nay đang dần trở thành câu chuyện năng lượng. Trung tâm dữ liệu 10 gigawatt mà OpenAI hướng tới sẽ cần nguồn điện tương đương một quốc gia nhỏ. Vì thế, không ít doanh nghiệp công nghệ đang xem xét kết hợp nguồn năng lượng tái tạo, thậm chí cả điện hạt nhân mô-đun nhỏ (SMR) để duy trì hoạt động cho các cụm siêu máy tính AI.
Sự giao thoa giữa AI và năng lượng mở ra một kỷ nguyên mới, nơi công nghệ không chỉ là lĩnh vực phần mềm mà là hệ sinh thái hạ tầng quy mô toàn cầu. Các công ty AI giờ đây buộc phải nghĩ như những “đại gia năng lượng”, tính toán cách sử dụng, lưu trữ và phân phối điện năng hiệu quả để phục vụ cho hàng tỷ phép tính mỗi giây.
Theo kế hoạch, OpenAI và Broadcom sẽ hoàn tất việc triển khai hệ thống chip tùy chỉnh vào cuối năm 2029. Nếu thành công, đây sẽ là một trong những hạ tầng AI lớn nhất từng được xây dựng ngoài hệ sinh thái Nvidia. Nó không chỉ giúp OpenAI chủ động hơn về chi phí và tốc độ phát triển mô hình, mà còn củng cố vị thế của công ty trong chuỗi giá trị toàn cầu – từ thiết kế phần mềm đến sản xuất phần cứng.
Các chuyên gia nhận định, động thái này của OpenAI có thể tạo hiệu ứng dây chuyền, thúc đẩy các hãng công nghệ khác đẩy mạnh đầu tư vào chip riêng. Khi năng lực tính toán trở thành yếu tố quyết định thành công của mô hình AI, việc tự thiết kế và tối ưu chip theo nhu cầu riêng sẽ mang lại lợi thế cạnh tranh bền vững.
Về mặt chiến lược, sự hợp tác với Broadcom giúp OpenAI giảm phụ thuộc vào Nvidia, hãng đang nắm gần 80% thị phần GPU AI toàn cầu, đồng thời mở đường cho hệ sinh thái phần cứng mở hơn, đa dạng hơn. Điều này cũng phù hợp với xu hướng dài hạn của ngành công nghệ: chuyển từ phụ thuộc vào một nhà cung cấp duy nhất sang mô hình cộng tác nhiều đối tác, nhằm tối ưu chi phí và giảm rủi ro chuỗi cung ứng.
Ở tầm vĩ mô, cuộc đua chip AI phản ánh khái niệm mới đang định hình trong thế kỷ 21. Đó là chủ quyền tính toán, khả năng tự chủ về hạ tầng số, dữ liệu và năng lực xử lý của một quốc gia hoặc tổ chức. Khi trí tuệ nhân tạo dần trở thành nền tảng của mọi ngành kinh tế, việc kiểm soát chip, dữ liệu và điện năng không chỉ mang ý nghĩa kỹ thuật, mà còn là vấn đề an ninh và quyền lực công nghệ.