Điện lưới về bản
Xã Thượng Trạch (tỉnh Quảng Trị) hiện có diện tích lớn thứ hai cả nước sau sáp nhập với diện tích tự nhiên 1.095,78 km², dân số chỉ 3.615 người.
Từ khi dòng điện chạy ngược lên bản vùng cao, bà con nhân dân ở các bản làng xã miền núi Thượng Trạch phấn khởi hơn hẳn. Niềm hạnh phúc ấy hiện diện trên khuôn mặt rám nắng, đỏ ửng màu mật ong của bà con dân tộc Ma Coong nơi đây.
Đường dây lưới điện trải dài tại bản Bụt, xã Thượng Trạch.
Chúng tôi đến với xã miền núi Thượng Trạch trong những ngày tháng 9 lịch sử. Vượt qua gần trăm cây số đường rừng, xã Thượng Trạch hiện ra, nằm yên bình giữa cánh rừng di sản xanh bạt ngàn. Đón chúng tôi ở cổng trụ sở Đảng ủy, HĐND và UBND xã Thượng Trạch, ông Nguyễn Trường Chinh, Phó Chủ tịch UBND xã vui mừng khôn xiết.
Ông Nguyễn Trường Chinh chia sẻ: “Những ngày này, thời tiết ở phía Tây Trường Sơn ẩm ương, lúc mưa, lúc nắng to, lúc lại sương mù dày đặc. Đoàn công tác các anh lên thời điểm này là trời rất đẹp rồi đấy. Ngay chiều tối hôm qua, mưa như trút nước, mực nước dâng cao tràn qua các ngàm, làm cho cán bộ, viên chức, giáo viên đang công tác ở đây lo cuối tuần không về được với gia đình. Đặc biệt, việc thực hiện sáp nhập đơn vị hành chính khi hợp nhất hai xã Tân Trạch và Thượng Trạch, chính thức vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp từ ngày 1/7/2025 đã mở ra một giai đoạn phát triển mới cho xã Thượng Trạch. Trong nhiều niềm vui mới, niềm vui có điện để phục vụ đời sống sinh hoạt và phát triển kinh tế - xã hội là niềm vui lớn nhất”, ông Chinh hào hứng chia sẻ.
Sau nhiều năm chờ đợi, ngày 6/2/2024, điện lưới quốc gia đã về với 2 xã biên giới Tân Trạch và Thượng Trạch trước thời điểm sáp nhập (thuộc huyện Bố Trạch cũ, tỉnh Quảng Bình).
Dự án cấp điện lưới cho hai xã Tân Trạch, Thượng Trạch do Sở Công Thương Quảng Bình trước đây, nay là Sở Công Thương Quảng Trị, làm chủ đầu tư với tổng vốn 110 tỷ đồng từ nguồn ngân sách của tỉnh giai đoạn 2021 - 2025. Công trình có khối lượng gồm 6 trạm biến áp 22/0,4kV, tổng công suất 450 kVA; 45,031 km đường dây trung thế (trong đó có 27,573 km đi ngầm qua vùng lõi Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng và 17,458 km đường dây trên không); đường dây hạ áp dài 8,151 km.
Cả bản hân hoan, sử dụng đồ điện
Ngay đường vào trụ sở xã Thượng Trạch, căn nhà mới bằng gỗ của anh Đinh Mề (sinh năm 1978) được dựng lên khang trang. Từ dưới căn nhà sàn, tiếng máy bào, máy cưa gỗ, máy khoan điện thi nhau kêu "ồ ồ".
Anh Đinh Mề cho biết, từ khi có điện lưới, ngoài những vật dụng như tivi, nồi cơm điện, anh còn đầu tư thêm bộ dụng cụ hỗ trợ làm nghề mộc. Những dụng cụ này được anh sử dụng khá thành thạo.
Anh Đinh Mề sử dụng thành thạo các dụng cụ điện để làm nghề mộc.
“Ngoài việc làm nhà, làm dụng cụ, tủ kệ trong gia đình, từ nay tôi còn có thể đi làm thêm cho các gia đình khác trong bản làng khi có nhu cầu làm mộc, đồ gỗ. Có điện rồi, có máy móc, công việc nó "êm" lắm” – anh Mề say sưa kể.
Chia tay gia đình anh Đinh Mề, đoàn chúng tôi chạy vào bản Bụt để gặp hộ gia đình anh Đinh Thiếp (sinh năm 1987). Được biết, gia đình anh Thiếp là hộ kinh doanh dịch vụ, hàng hóa phục vụ nhu cầu mua sắm sinh hoạt của bà con trong bản.
Khi hỏi về việc từ khi có điện lưới, cuộc sống gia đình thay đổi như thế nào, công việc buôn bán có thuận lợi hay không? Đinh Thiếp vội vàng đi bật hết các bóng đèn điện trong nhà. Các bóng đèn sáng trưng soi rõ từng thớ gỗ tại ngôi nhà sàn Thiếp vừa dựng lên để phục vụ kinh doanh.
Đinh Thiếp bật công tắc đèn giới thiệu căn nhà sàn khang trang vừa hoàn thiện để phục vụ kinh doanh, buôn bán.
“Có ánh sáng, có nguồn điện vui lắm các anh à” - Đinh Thiếp vui mừng chia sẻ. Chỉ một câu nói ngắn gọn nhưng chúng tôi thấy được niềm vui, niềm hạnh phúc của anh hiện lên trong từng cử chỉ, lời nói.
Chiều dần buông, đồng chí Phó Chủ tịch UBND xã Thượng Trạch tiếp tục dẫn đoàn tới thăm chàng trai trẻ có tài chăn nuôi ở bản Khe Rung. Trên đường đi, ông Nguyễn Trường Chinh vừa dẫn đường vừa kể chuyện: "Ở các bản làng vùng biên này, anh chàng mà chúng ta chuẩn bị gặp mặt là “thần tượng” của bà con nơi đây".
Anh chàng ấy là Đinh Vộ, đảng viên trẻ sinh năm 1996, cán bộ bán chuyên trách của xã. Khi gặp và nghe kể chuyện về Đinh Vộ, chúng tôi hết bất ngờ này đến bất ngờ khác.
Đảng viên trẻ Đinh Vộ giới thiệu về các bằng khen được trao tặng.
Đinh Vộ có nghề tay trái làm thú y, chuyên giúp bà con dân bản chữa trị bệnh cho gia súc, gia cầm. Đợt dịch viêm da nổi cục ở trâu bò năm 2022, Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh Quảng Bình (trước đây) đã nhờ Vộ đi tiêm trâu bò ở các bản làng thuộc huyện Bố Trạch (cũ). Trong một ngày, Vộ cùng một người đồng hành tiêm hơn 100 con trâu, bò, điều khiến tất cả đều ngỡ ngàng. Bởi trâu bò ở miền núi vốn hoang dã, bán tự nhiên và hung dữ hơn bò chăn thả ở đồng bằng, nên số lượng tiêm được trong một ngày như vậy là điều hiếm thấy.
Đinh Vộ sử dụng máy băm, cắt thức ăn cho lợn
Đến nay, Đinh Vộ đã có một trang trại nuôi hơn 30 con lợn thương phẩm. Hàng tuần, Vộ vẫn xuất lợn thịt phục vụ nhu cầu sử dụng của bà con trong vùng. Ngoài ra, anh còn kinh doanh thêm các dịch vụ giải trí dưới căn nhà sàn của mình.
Đinh Vộ chia sẻ: “Có điện nên em làm gì cũng tiện, cho lợn ăn cũng chỉ cần thả chuối vào máy là xong, đỡ tốn thời gian, công sức. Kể cả căn nhà anh đang ngồi đây, em với người bạn cũng tự tay hoàn thành, nhờ dụng cụ chạy điện hết đấy anh ạ”.
Chúng tôi đi hết từ bất ngờ này đến bất ngờ khác khi nghe Vộ kể chuyện. Nếu có thêm thời gian, chắc hẳn chúng tôi sẽ còn nghe thêm nhiều câu chuyện thú vị hơn nữa từ chàng trai trẻ này.
Bà con xã Thượng Trạch sống ở vùng lõi Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng nên việc kéo điện lưới gặp rất nhiều khó khăn. Người dân chủ yếu là đồng bào Ma Coong, Chứt, Bru, Vân Kiều. Năm 2016, người dân ở đây từng sử dụng điện mặt trời, tuy nhiên công suất nhỏ, chỉ đủ phục vụ thiết bị sinh hoạt cơ bản. Đến nay, điện lưới quốc gia đã cấp điện cho trung tâm xã Thượng Trạch. Đối với xã Thượng Trạch, điện đã cấp đến các hộ dân bản Arem: Bản Ban, Bản Bụt, Bản Cà Roòng 1 và 2, Bản 51, Bản 61, Bản Khe Rung, Bản Tuộc.
Bài 2: Niềm vui mùa vàng ở bản Cờ Đỏ