Phóng viên Báo Công Thương đã có buổi phỏng vấn xung quanh chủ đề “Chuyển đổi số - cơ hội và thách thức” với ông Lê Trọng Thái - Đội trưởng Đội truyền tải điện Hà Tĩnh, Công ty Truyền tải điện 1.
- Thưa ông, Truyền tải điện Hà Tĩnh hiện đang quản lý, vận hành bao nhiêu km đường dây điện 500kV và tầm quan trọng của nó đối với an ninh năng lượng quốc gia?
Ông Lê Trọng Thái: Truyền tải điện Hà Tĩnh được giao nhiệm vụ quản lý vận hành 612 km đường dây 500kV trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh (với 9 cung đoạn) và 2 trạm biến áp 500kV với tổng dung lượng biến áp 2175 MVA (TBA 500kV Hà Tĩnh, TBA 500kV Vũng Áng). Các đường dây 500kV trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh đều có vai trò quan trọng trên hệ thống lưới điện quốc gia. Việc đảm bảo vận hành an toàn, liên tục là điều rất quan trọng.
Đường dây 500kV qua địa bàn tỉnh Hà Tĩnh có vai trò rất quan trọng trong việc đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia và cung cấp điện cho khu vực, đặc biệt là miền Bắc. Đồng thời, là "đòn gánh" giúp tăng cường khả năng truyền tải điện từ miền Nam, miền Trung ra miền Bắc, giải tỏa nguồn năng lượng từ các nhà máy thủy điện và năng lượng tái tạo.
- Theo ông, chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ số mang lại những lợi ích gì trong ngành truyền tải điện?
Ông Lê Trọng Thái: Với đặc thù quản lý hệ thống lưới điện rộng khắp, phức tạp cùng hàng trăm km đường dây và trạm biến áp, việc vận hành truyền thống đòi hỏi nhiều nhân lực và tiềm ẩn không ít rủi ro. Chuyển đổi số mang đến giải pháp đột phá thông qua các công nghệ tiên tiến như Internet vạn vật (IoT), Trí tuệ nhân tạo (AI).
Chuyển đổi số đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động ngành truyền tải điện, giúp tự động hóa nhiều quy trình, giảm thiểu sự phụ thuộc vào con người và tăng tốc độ xử lý.
Ngoài ra, công nghệ số giúp thu thập, phân tích và sử dụng dữ liệu một cách hiệu quả, từ đó đưa ra các quyết định tối ưu trong vận hành và bảo trì. Bên cạnh đó, giúp theo dõi, phân tích và tối ưu hóa hệ thống điện, giảm thiểu sự cố và tăng cường độ tin cậy.
- Thời điểm hiện tại, Đội truyền tải điện Hà Tĩnh đã thực hiện chuyển đổi số như thế nào và hiệu quả của việc chuyển đổi đó ra sao, thưa ông?
Ông Lê Trọng Thái: Tại Hà Tĩnh, mỗi công nhân điện lực khi đi làm việc sẽ được giao phiếu công tác (phần mềm trên điện thoại) kết nối trực tiếp với phòng điều khiển. Trong đó, phải ghi rõ địa điểm làm việc, quá trình kiểm tra, rồi truyền hình ảnh về báo cáo bộ phận kỹ thuật.
Thông qua hệ thống phần mềm quản lý kỹ thuật số hóa, toàn bộ dữ liệu này được phân tích tự động, giúp các kỹ sư tại trung tâm điều hành có thể giám sát trạng thái của lưới điện một cách toàn diện. Từ đó, đưa ra các quyết định chính xác và kịp thời.
Việc này không chỉ giúp phát hiện sớm các khiếm khuyết, giảm thiểu thời gian xử lý mà còn tối ưu hóa công tác bảo trì, bảo dưỡng, nâng cao đáng kể độ tin cậy và sự ổn định của hệ thống điện.
Thay vì phải cử người đến tận nơi để kiểm tra, ghi chép thủ công, các thiết bị bay không người lái (UAV, Flycam) được trang bị camera nhiệt và camera quang học sẽ thực hiện việc kiểm tra đường dây, phát hiện điểm nóng hoặc hư hỏng một cách nhanh chóng và chính xác.
Nhận hình ảnh từ hiện trường, nếu gặp các khiếm khuyết khi đưa vào phiếu công tác, phần mềm (AI) sẽ tự động nhận diện các khiếm khuyết để báo cho phòng kỹ thuật, từ đó đưa ra hướng khắc phục. Điều này không chỉ giúp giảm đáng kể chi phí nhân công, đi lại mà còn tăng cường an toàn lao động. Đồng thời, giải phóng sức lao động để tập trung vào các công việc có tính chất chuyên môn cao hơn.
- Song song với những tiện ích nói trên, Truyền tải điện Hà Tĩnh còn đối diện những thách thức như thế nào về chuyển đổi số?
Ông Lê Trọng Thái: Thứ nhất, về vốn đầu tư lớn và hạ tầng công nghệ. Việc đầu tư vào các thiết bị thông minh, hệ thống phần mềm quản lý, trung tâm điều hành số và hạ tầng mạng là một khoản chi phí không nhỏ. Chúng tôi cần có một lộ trình đầu tư rõ ràng, ưu tiên các dự án trọng điểm và tìm kiếm các nguồn vốn phù hợp để đảm bảo quá trình chuyển đổi diễn ra liên tục và hiệu quả.
Thứ hai, về nguồn nhân lực, đây là một thách thức then chốt. Nền tảng công nghệ có hiện đại đến đâu cũng vô nghĩa nếu không có đội ngũ nhân lực đủ trình độ để vận hành và khai thác. Đội truyền tải điện Hà Tĩnh còn phải đối mặt với việc thiếu hụt nhân lực trẻ, có trình độ kỹ thuật cao về công nghệ thông tin, tự động hóa và phân tích dữ liệu.
Giải pháp cho vấn đề này là xây dựng một chiến lược đào tạo và phát triển nhân sự bài bản. Việc tạo ra một môi trường làm việc năng động, sáng tạo cũng là yếu tố quan trọng để giữ chân những người lao động có kỹ năng cao.
Ngoài ra, thách thức lớn nhất trong chuyển đổi số không phải là công nghệ mà là sự thay đổi về tư duy, thói quen làm việc của mỗi cá nhân. Người lao động đã quen với các quy trình truyền thống sẽ khó khăn khi chuyển sang một môi trường số hóa hoàn toàn.
Chuyển đổi số là một hành trình dài và đầy thử thách, nhưng cũng là con đường tất yếu để Đội truyền tải điện Hà Tĩnh phát triển bền vững trong kỷ nguyên số. Bằng sự quyết tâm, đầu tư đúng hướng và sự đồng lòng của toàn thể cán bộ, công nhân viên, chúng tôi hoàn toàn có thể biến những thách thức thành cơ hội, xây dựng một hệ thống truyền tải điện hiện đại, thông minh, an toàn, góp phần vững chắc vào sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Hà Tĩnh và cả nước.
- Xin cảm ơn ông!