Cơ hội thoát nghèo từ cây hồng giòn trên cao nguyên Mộc Châu

Từ cây đặc sản hướng đến cuộc sống thoát nghèo

Những ngày đầu tháng 9, trên cao nguyên Mộc Châu (tỉnh Sơn La), vườn hồng giòn sai trĩu quả trải vàng khắp triền đồi. Mùa thu hoạch rộn ràng không chỉ mang lại thu nhập cao mà còn đem đến niềm tin vào một hướng đi mới cho đồng bào vùng cao.

Gia đình ông Phạm Văn Quyết, tiểu khu 34, xã Tân Yên, là một trong những hộ tiên phong chuyển đổi sang trồng hồng giòn. Năm 2009, ông mạnh dạn đầu tư 40 triệu đồng để ghép trồng 80 gốc hồng Fuji - giống cây có nguồn gốc từ Nhật Bản. Sau nhiều năm kiên trì chăm sóc, nhận thấy cây hồng phù hợp với thổ nhưỡng và khí hậu cao nguyên, ông mở rộng diện tích lên hơn 4 ha với 1.600 gốc, áp dụng quy trình VietGAP.

Nhờ hệ thống tưới tự động, bón phân đúng liều lượng, phòng trừ sâu bệnh hiệu quả và bọc quả chống ruồi vàng, vườn hồng luôn đạt năng suất ổn định. Vụ này, mỗi cây cho thu hoạch từ 1,5-2 tạ quả, với giá bán 60.000-80.000 đồng/kg tùy kích cỡ. Sau khi trừ chi phí, gia đình ông thu về 400-500 triệu đồng/ha, mức thu nhập cao gấp nhiều lần so với các cây trồng truyền thống.

Không dừng lại ở quả tươi, ông Quyết cùng Hợp tác xã Nông nghiệp Quyết Thanh còn đầu tư dây chuyền chế biến hồng sấy dẻo, hồng chiên giòn. Nhờ đó, sản phẩm có giá trị cao hơn, tiêu thụ tại nhiều siêu thị trong và ngoài tỉnh, giúp nguồn thu nhập được duy trì quanh năm thay vì phụ thuộc vào mùa vụ.

Tại xã Tân Yên và phường Thảo Nguyên, nhiều hộ nông dân cũng học theo mô hình này. Các hợp tác xã cùng bắt tay hợp táct, hướng dẫn kỹ thuật, đảm bảo quy trình sản xuất hữu cơ, nâng cao chất lượng và mẫu mã. Nhờ vậy, hồng giòn Mộc Châu ngày càng được thị trường ưa chuộng, trở thành thương hiệu đặc sản của vùng.

Liên kết sản xuất và du lịch mở lối giảm nghèo bền vững

Không chỉ mang giá trị kinh tế, mùa hồng giòn còn tạo nên sản phẩm du lịch độc đáo. Từ cuối tháng 8 đến tháng 10, Mộc Châu đón hàng nghìn du khách đến tham quan, chụp ảnh và trải nghiệm hái hồng tại vườn. Cảnh sắc thiên nhiên rực rỡ cùng những vườn hồng trĩu quả đã trở thành điểm check-in hấp dẫn, góp phần quảng bá sản phẩm đến đông đảo công chúng.

Tại Hợp tác xã nông sản sạch Mộc Châu, hơn 30 ha cây ăn quả, trong đó 3 ha trồng hồng giòn, đều được canh tác theo hướng hữu cơ. Quả hồng có chất lượng đồng đều, vị ngọt thanh, mẫu mã đẹp, được tiêu thụ qua hệ thống siêu thị, chợ đầu mối và hội chợ quảng bá sản phẩm. Hợp tác xã cũng thu mua sản phẩm từ bà con để bao tiêu, giúp nông dân yên tâm sản xuất, không còn lo bị thương lái ép giá.

Ngoài bán quả tươi, nhiều hợp tác xã và hộ dân đầu tư chế biến hồng sấy dẻo, mứt hồng, trà hồng. Sản phẩm đều có bao bì, nhãn mác, tem truy xuất nguồn gốc, đảm bảo tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm. Đây chính là yếu tố giúp hồng giòn Mộc Châu nâng tầm, từng bước mở đường ra thị trường xuất khẩu.

Du lịch cộng đồng cũng phát triển mạnh mẽ từ mùa hồng. Các hộ gia đình đầu tư homestay, kết hợp dịch vụ đón khách trải nghiệm hái hồng, thưởng thức đặc sản ngay tại vườn. Mô hình này vừa tạo thêm thu nhập, vừa góp phần gìn giữ bản sắc địa phương.

Hiện nay, diện tích hồng giòn Mộc Châu đạt gần 100 ha, năng suất bình quân khoảng 10 tấn/ha. Với giá bán ổn định và đầu ra ngày càng rộng mở, cây hồng giòn đã trở thành cây trồng chủ lực, giúp nhiều hộ dân tộc miền núi thoát nghèo, vươn lên khấm khá.

Để nâng cao giá trị cây hồng giòn, chính quyền địa phương tập trung xây dựng vùng trồng đạt chuẩn VietGAP, khuyến khích bà con tham gia hợp tác xã để sản xuất theo chuỗi giá trị. Các chương trình khuyến nông và dự án giảm nghèo đã hỗ trợ kỹ thuật canh tác, chế biến, bảo quản và quảng bá sản phẩm.

Mục tiêu sắp tới là phát triển, thúc đẩy thương hiệu “Hồng giòn Mộc Châu” thành sản phẩm đặc trưng, gắn với du lịch nông nghiệp, hướng đến thị trường xuất khẩu. Chỉ có thế, cây hồng giòn không chỉ mang lại nguồn thu ổn định mà còn tạo sinh kế bền vững, góp phần giữ gìn cảnh quan và văn hóa vùng cao.

Câu chuyện của Mộc Châu cho thấy, khi biết tận dụng lợi thế thổ nhưỡng, áp dụng khoa học kỹ thuật, kết nối hợp tác xã và phát triển du lịch cộng đồng, những cây trồng đặc sản có thể trở thành chìa khóa giảm nghèo hiệu quả. Hồng giòn hôm nay không chỉ là trái ngọt của đất trời, mà còn là biểu tượng cho hành trình vươn lên của bà con dân tộc miền núi Mộc Châu.