Cuộc cách mạng số đưa Việt Nam vươn ra biển lớn

Từ thực tiễn sinh động đời sống kinh tế xã hội hiện nay, có nhiều cơ sở để tin tưởng rằng, năm 2025 Việt Nam sẽ đạt nhiều thành tựu vững chắc và toàn diện chưa từng có. Thành tựu ấy càng có ý nghĩa trong bối cảnh quốc tế biến động khó lường. Đó là thành quả tất yếu dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng và điều hành quyết liệt của Chính phủ, sự vào cuộc tích cực của cộng đồng doanh nghiệp và người dân.

Bộ tứ nghị quyết trụ cột

Chỉ trong thời gian ngắn, bốn nghị quyết trụ cột mang tính đột phá và đổi mới thần tốc đã lần lượt ra đời, tạo nên những luồng sinh khí mới. Song hành với đó là bốn giải pháp cơ bản, được hoạch định một cách khoa học, sáng tạo và quyết đoán ngay từ những ngày đầu năm, qua đó mang lại những thành tựu rõ nét trong nửa đầu 2025.

Đó là, “Bộ tứ trụ cột”: Nghị quyết 57-NQ/TW năm 2024 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết 59-NQ/TW năm 2025 về hội nhập quốc tế trong tình hình mới; Nghị quyết 66-NQ/TW năm 2025 về đổi mới công tác xây dựng và thực thi pháp luật trong kỷ nguyên mới và Nghị quyết 68-NQ/TW năm 2025 về phát triển kinh tế tư nhân.

Từ tháng 10/2024, Quốc hội đã thông qua các chỉ tiêu phát triển năm 2025 ở mức cao nhất. Tuy nhiên, với những thành tựu toàn diện, vượt xa mọi dự báo trong năm 2024, Chính phủ đã chủ động xác lập tầm nhìn mới cho năm 2025, với mục tiêu cao hơn và những giải pháp mang tính đột phá. Trọng tâm là bảo đảm sự phát triển cân đối ở mức tăng trưởng cao hơn; thúc đẩy mạnh mẽ tiến trình thương mại hóa, thuận lợi hóa và thông minh hóa trong mọi lĩnh vực; đẩy nhanh chuyển đổi số gắn với ứng dụng thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. 

Bốn thành tựu tiêu biểu

Nhìn lại thời gian qua, có thể khái quát 4 thành tựu tiêu biểu mà chúng ta đã đạt được.

Thứ nhất, kinh tế vĩ mô phát triển cân đối, tăng trưởng vượt mọi dự báo.

Thực tế là nhiều lĩnh vực đều phát triển chứ không chỉ là ổn định. Sản xuất và tiêu dùng; xuất khẩu và nhập khẩu; thu ngân sách và chi ngân sách; việc làm và thu nhập; đầu tư và tiêu thụ; tín dụng và thị trường tài chính; kinh tế và xã hội… đều phát triển, cân đối, đồng đều.

Tăng trưởng cao vượt mọi dự báo và đa dạng, ngay cả trong các lĩnh vực mới như: Kinh tế số, công nghệ mới, thương mại điện tử, kinh doanh giá trị, phát triển doanh nghiệp, tạo việc làm mới… trong bối cảnh khai khoáng giảm và lạm phát thấp.

Thứ hai, cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy được tiến hành từ trung ương tới địa phương. Hầu hết các địa phương đều mở rộng không gian phát triển, có những nguồn lực cơ bản để phát triển và hội nhập như cảng biển, sân bay, cửa khẩu, đường tàu, rừng núi, di sản, đất đai…

Thứ ba, hội nhập quốc tế sâu rộng với điều kiện và vị thế chưa từng có. Chỉ từ tháng 10/2024 đến nay, Việt Nam đã nâng cấp quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với 6 nước. Bên cạnh đó là giữ mối quan hệ hài hòa với 5 nước thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt, chiến tranh thương mại, căng thẳng Đông - Tây. Xuất khẩu, nhập khẩu, đầu tư và du lịch vẫn tăng cao trên mức dự báo. Hầu hết các địa phương mới từ ngày 1/7/2025 đều được tạo dựng một số nguồn lực mới cho hội nhập quốc tế.

Thứ tư, thắng lợi cả về phát triển kinh tế và xây dựng Đảng. Thực tế một năm qua, đất nước phát triển với kinh tế là trung tâm và xây dựng Đảng với cán bộ là then chốt. Đây cũng là thắng lợi lớn nhất của năm cuối nước rút để cả nhiệm kỳ thu hoạch được nhiều thành tựu quan trọng. Từ đó, tạo nền móng vững chắc cho việc thực hiện thắng lợi 2 mục tiêu 100 năm thành lập Đảng và thành lập Nước.

Bốn đề xuất để tăng tốc

Với những thành tựu đã đạt được, trên cơ sở đó cần 4 chủ trương, biện pháp lớn để tăng tốc phát triển.

Một là lãnh đạo, quản trị, điều hành trên môi trường số. Tại Việt Nam, tiếng nói và hình ảnh của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ là thống nhất, đại diện cho quốc gia, đất nước. Khi các lãnh đạo Đảng và Chính phủ điện đàm với các nguyên thủ hoặc đàm phán trực tuyến thì tính thống nhất và hiệu quả rất cao. Hội nghị hàng quý do Thủ tướng Chính phủ chủ trì và hàng tháng do Bộ trưởng Công Thương chủ trì trực tiếp ở trong nước kết hợp với trực tuyến được truyền tải đa chiều trên môi trường số đến mạng lưới các đại diện trên toàn cầu, xóa bỏ các tầng nấc trung gian chuyển tiếp trước đây, tiết kiệm đến 90% chi phí so với thông lệ. Thực tế, kết quả hoạt động và số liệu tổng hợp của các đại diện ở các thị trường xa đã chứng minh điều đó.

Hai là giao thương vươn xa tới những thị trường có nhiều khác biệt.

Đặc điểm nổi bật của các thị trường xa là mùa vụ thường trái ngược với Việt Nam, nhờ đó hàng hóa trong nước hầu như không phải cạnh tranh trực tiếp với sản phẩm bản địa có tính mùa vụ. Chẳng hạn, từ tháng 3 khi nhu cầu hàng mùa lạnh trong nước giảm, doanh nghiệp có thể xuất khẩu sang Nam Mỹ để đến tháng 5 kịp phục vụ mùa lạnh tại thị trường này. Đến tháng 6, việc xuất khẩu hàng mùa nóng vừa giúp tiêu thụ sản phẩm đang sản xuất trong nước, vừa đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của thị trường sở tại vào tháng 8. Khi thị trường đã ổn định, hoạt động sẽ dần chuyển sang theo đơn đặt hàng cụ thể.

Bên cạnh đó, hàng xuất khẩu đi xa thường đòi hỏi chất lượng tốt, thời hạn sử dụng dài, chủ yếu được vận chuyển bằng đường biển với mức cước hợp lý. Chính những yếu tố này đã giúp hàng Việt có khả năng cạnh tranh cao, dễ dàng được thị trường chấp nhận và thanh toán thuận lợi.

Ba là hóa giải các thách thức đặc thù.

Thách thức lớn nhất của thị trường lớn là chính phủ sở tại bất ngờ đơn phương áp đặt rào cản và thuế cao, cùng với đó thị trường xa là thời gian vận chuyển dài và cước vận tải cao, chất lượng hàng hóa giảm, vòng quay vốn thấp. Vậy nên cần phải thực hiện yêu cầu mới của lãnh đạo Đảng, Nhà nước là “Vươn cao bay xa”; “Nghĩ xa làm lớn”.

Tính xa ngay từ lựa chọn nguyên liệu và công nghệ cho sản xuất để hàng hóa có thời hạn sử dụng dài nhất, bền chắc nhất, tốt, đẹp nhất, bán hàng đến thị trường tiêu thụ xa nhất. Lớn về quy mô để có số lượng lớn, chất lượng tốt, năng suất cao. Làm cho giá thành sản xuất, giá cước vận tải và chi phí thương mại thấp nhất.

Ngoài ra, cần quảng bá, giới thiệu để bán được hàng mẫu rồi sau đó mới có thể ký hợp đồng xuất hoặc đơn đặt hàng. Số lượng hàng mẫu và hàng xuất phải đủ lớn để vận chuyển bằng đường biển với giá cước thấp nhất. Tối ưu hóa mọi tuyến đường vận tải để đạt quãng đường ngắn nhất với thời gian ít nhất.

Thực hiện kết hợp trực tiếp với trực tuyến đối với các hoạt động xúc tiến và logistics. Phát triển cộng đồng người Việt bằng các biện pháp cả cơ hữu với cơ học, để mỗi người có thể trở thành đại diện cho các chủ thể trong nước. Cần đàm phán để đưa lao động sang các thị trường tuy xa nhưng giàu tiềm năng.

Bốn là sử dụng hiệu quả các nguồn lực.

Khoa học, công nghệ và chuyển đổi số đã giúp khắc phục nhiều hạn chế trước đây trong công tác lãnh đạo, điều hành, thông tin, báo cáo… nhất là với các thị trường xa. Internet và trí tuệ nhân tạo phủ sóng toàn cầu, cho phép mỗi người Việt, dù ở bất cứ đâu, cũng có thể trở thành một “trạm kết nối” để dịch thuật, tương tác và thực hiện nhiệm vụ chỉ bằng một thiết bị thông minh. Vì vậy, cần phát huy tối đa nguồn lực này theo nguyên tắc một người có thể đảm nhận nhiều việc, vào bất kỳ thời gian và địa điểm phù hợp nào.

Hội nhập quốc tế là nhiệm vụ thường xuyên, trong đó kinh tế giữ vai trò trung tâm. Do đó, một số hoạt động chuyên môn chưa mang tính tự chủ cần chuyển thành hoạt động thường xuyên, chủ động hơn. Trong bối cảnh quốc tế cạnh tranh ngày càng khốc liệt và biến động khó lường, các hoạt động ở nước ngoài, ngoài nhiệm vụ định mức, cần có thêm dự trữ và dự phòng trong kế hoạch thường xuyên để luôn chủ động thích ứng. Nhiệm vụ xúc tiến thương mại cũng cần được chuyển thành nhiệm vụ tự chủ thường xuyên có định mức cho các thương vụ; đồng thời bổ sung nhiệm vụ không thường xuyên và nguồn lực dự phòng hằng năm, nhằm bảo đảm hoàn thành các công việc đột xuất mà không bị động.

Cách mạng tinh gọn bộ máy và đổi mới chính sách pháp luật đã mang lại hiệu quả, hiệu suất cao trong hoạt động lãnh đạo, quản trị, điều hành của Đảng, Chính phủ và cả hệ thống chính trị, góp phần tạo nên những thành tựu đa dạng, chưa từng có của đất nước sau 80 năm thành lập. Thành quả đó cần được phát huy và áp dụng sâu rộng trong từng cơ quan, tổ chức để bảo đảm hoạt động thông suốt, hiệu lực, hiệu quả. Các cơ quan đại diện, dù thẩm quyền có giới hạn theo pháp luật, vẫn phải thể hiện trách nhiệm toàn diện tại địa bàn sở tại, trước cả cơ quan chủ quản và pháp luật trong nước.

Trong giai đoạn mới, khu vực tư nhân đã trở thành động lực quan trọng nhất, đồng thời cũng là nguồn lực lớn nhất. Tuy nhiên, tại các thị trường xa, lực lượng người Việt lại thường ít ỏi, đòi hỏi phải được bổ sung bằng các nguồn lực khác từ Nhà nước, doanh nghiệp và thương nhân trong nước.

Nhà nước cần có cơ chế khoán việc đặc thù cho cơ quan đại diện để họ chủ động thuê chuyên gia, nhân lực cần thiết. Doanh nghiệp cần duy trì sự hiện diện thông qua việc gửi mẫu hàng mới, giao thương trực tuyến thường xuyên. Các thương hiệu lớn nên có đại diện chính thức, trong khi những mặt hàng mới cần được hỗ trợ chi phí tiếp thị. Cộng đồng người Việt ở nước sở tại cũng cần được mở rộng với phương châm: “Hàng Việt chảy tới đâu, người Việt vươn tới đó”.

Nhờ cuộc cách mạng số, Việt Nam tự tin ra biển lớn, mở rộng không gian phát triển, kết nối toàn cầu và kiến tạo sức bật mới cho nền kinh tế.