Đà Nẵng: Xây Trung tâm nghiên cứu chế biến sâu dược liệu vùng dân tộc

Dược liệu, hướng thoát nghèo của khu vực miền núi phía Tây Đà Nẵng

Phía Tây Đà Nẵng là nơi sinh của của gần 150.000 người dân là đồng bào dân tộc thiểu số, chủ yếu là dân tộc Cơ Tu, Xơ Đăng, Giẻ Chiêng, Co…

Đây là khu vực có địa hình miền núi, thời tiết mát mẻ, nơi sinh trưởng của hàng nghìn loại dược liệu.

Theo thống kê, thành phố hiện có nguồn dược liệu phong phú với hơn 1.200 loài thực vật làm thuốc. Đây là lợi thế lớn để phát triển ngành công nghiệp dược liệu gắn với kinh tế lâm nghiệp dưới tán rừng theo hướng hiệu quả, bền vững.

Bà Hồ Thị Minh Thuận, Bí thư Đảng ủy xã Trà Linh cho biết, xã Trà Linh có gần 6.800 nhân khẩu, trong đó, chủ yếu là người Xơ Đăng, Ca Dong.

"Người dân nơi đây sở hữu vốn tri thức bản địa phong phú và giàu kinh nghiệm trong việc chăm sóc, bảo tồn nguồn gen và giống Sâm Ngọc Linh quý hiếm. Sự kết hợp giữa tri thức truyền thống và ứng dụng khoa học, công nghệ hiện đại đã góp phần tạo nên vai trò then chốt của Sâm Ngọc Linh trong chuỗi giá trị kinh tế, sinh thái của địa phương", bà Thuận cho hay.

Tính đến nay, toàn xã đã có 671,86 ha rừng được cho thuê để phát triển vùng nguyên liệu Sâm Ngọc Linh, trong đó có 32 nhóm hộ (361 hộ) với diện tích 374,89 ha và 14 doanh nghiệp với diện tích 296,97 ha. Sản lượng Sâm Ngọc Linh hàng năm đạt khoảng 100 tấn, trong bối cảnh nhu cầu thị trường trong nước và quốc tế ngày càng tăng cao, mở ra tiềm năng phát triển kinh tế bền vững cho xã Trà Linh trong tương lai.

Ông Phạm Nam Sơn, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường TP. Đà Nẵng cho biết, toàn thành phố hiện có khoảng 1.294 ha sâm Ngọc Linh. Hiện đã có 18 tổ chức, doanh nghiệp và 41 nhóm hộ thuê môi trường rừng; 03 doanh nghiệp đã được cấp quyền sử dụng Chỉ dẫn địa lý “Ngọc Linh”; giống sâm được cấp bằng bảo hộ.

Thành phố đã thu hút 09 doanh nghiệp ký cam kết đầu tư trên 5.000 tỷ đồng vào lĩnh vực dược liệu, trong đó có các tập đoàn lớn như Trường Hải, Capella Quảng Nam, OSP đang khảo sát, chuẩn bị đầu tư các dự án trồng, chế biến dược liệu quy mô lớn. Ngoài Sâm Ngọc Linh, các loại dược liệu chủ lực như quế Trà My, đinh lăng, sa nhân, ba kích… cũng đang được mở rộng vùng trồng. Diện tích quế hiện đạt 6.300 ha, hướng tới 10.000 ha vào năm 2030; các dược liệu khác khoảng 1.930 ha, định hướng nâng trên 10.000 ha. Hiện có hơn 10 doanh nghiệp và nhiều hợp tác xã, các hộ kinh doanh chế biến dược liệu, sản lượng đạt khoảng 350 tấn/năm, bước đầu hình thành chuỗi liên kết sản xuất, chế biến, tiêu thụ.

Các chương trình phát triển dược liệu tại Tây Quảng Nam được kế thừa, đẩy mạnh hợp tác liên vùng, đầu tư hạ tầng sơ chế, chiết xuất, phát triển sản phẩm thảo dược. Các mô hình trồng dược liệu hữu cơ đang được thí điểm, hướng đến thị trường trong nước và xuất khẩu. Công tác bảo tồn nguồn gen bản địa tại Nam Trà My, Đông Giang, Tây Giang được chú trọng, góp phần bảo vệ đa dạng sinh học và nâng cao sinh kế người dân. Dù chuỗi giá trị ngành dược liệu còn chưa hoàn chỉnh, nhưng với sự vào cuộc đồng bộ và nguồn tài nguyên quý giá, ngành dược liệu đang từng bước trở thành một trong những ngành kinh tế mũi nhọn, đóng góp vào phát triển bền vững thành phố trong giai đoạn mới.

Nghiên cứu xây dựng Trung tâm nghiên cứu chế biến sâu dược liệu 

Xác định dược liệu là sinh kế bền vững và hướng thoát nghèo cho người dân, xã Trà Linh đặt mục tiêu trở thành trung tâm công nghiệp dược liệu trọng điểm của TP. Đà Nẵng và khu vực miền Trung – Tây Nguyên, với sâm Ngọc Linh là cây chủ lực. Bí thư Đảng ủy xã Trà Lĩnh cho biết sẽ tập trung thu hút đầu tư vào công nghiệp chế biến, nghiên cứu khoa học, bảo tồn nguồn gen quý hiếm, hình thành chuỗi giá trị khép kín từ bảo tồn - trồng trọt - chế biến - tiêu thụ sản phẩm, gắn với xây dựng thương hiệu quốc gia và quốc tế. Kết hợp phát triển kinh tế với bảo vệ rừng, bảo tồn đa dạng sinh học và văn hóa bản địa; đảm bảo quốc phòng, an ninh và an sinh xã hội.

Để thực hiện được mục tiêu lớn này, xã tập trung vào 5 nhóm giải pháp đột phá về hạ tầng và nguồn lực; phát triển nông nghiệp dược liệu ứng dụng công nghệ cao; bảo vệ rừng và môi trường sinh thái; thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân và khởi nghiệp đổi mới sáng tạo; phát triển du lịch sinh thái kết hợp với du lịch dược liệu và bảo tồn văn hóa bản địa.

Theo Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Đà Nẵng, với những thành tựu nổi bật giai đoạn 2020-2025, thành phố xác định công nghiệp hóa ngành dược liệu là một trong 3 đột phá của ngành nông nghiệp.

Trong thời gian tới, TP. Đà Nẵng sẽ tích cực triển khai Quyết định số 463/QĐ-TTg ngày 28/02/2025 của Thủ tướng Chính phủ về phát triển Trung tâm công nghiệp dược liệu quốc gia tại Quảng Nam, lấy Sâm Ngọc Linh làm cây chủ lực, tập trung phát triển ngành công nghiệp dược thành ngành kinh tế mũi nhọn, tạo bước chuyển mình của ngành dược liệu từ trồng trọt truyền thống sang công nghiệp chế biến hiện đại. Song song đó, rà soát quy hoạch sử dụng đất, ưu tiên bố trí vùng nuôi trồng dược liệu và ban hành chính sách hỗ trợ đột phá nhằm phát triển các loài đặc hữu như Sâm Ngọc Linh, quế Trà My, đẳng sâm, ba kích, giảo cổ lam...

Nghiên cứu xây dựng Trung tâm nghiên cứu chế biến sâu dược liệu miền Trung tại Đà Nẵng, phối hợp chặt chẽ với các viện nghiên cứu, trường đại học và doanh nghiệp trong và ngoài nước. Từ đó, từng bước hình thành chuỗi giá trị dược liệu xanh, khép kín từ vùng trồng hữu cơ đến chế biến đạt chuẩn GMP, ISO; tập trung phát triển các sản phẩm chức năng, mỹ phẩm tự nhiên và dược phẩm từ thảo dược bản địa. Đồng thời, thu hút doanh nghiệp đầu tư nhà máy sơ chế, chiết xuất, kết nối hiệu quả giữa sản xuất, chế biến, tiêu thụ, hướng tới thị trường xuất khẩu.

Đà Nẵng định hướng phát triển công nghiệp dược liệu thành ngành kinh tế mũi nhọn, lấy Sâm Ngọc Linh làm cây chủ lực.

Hiện thành phố có hơn 1.200 loài dược liệu, gần 1.300 ha sâm, 6.300 ha quế và nhiều loại đặc hữu khác. Nhiều doanh nghiệp cam kết đầu tư hơn 5.000 tỷ đồng vào trồng, chế biến dược liệu.

Đặc biệt, Đà Nẵng nghiên cứu xây dựng Trung tâm nghiên cứu chế biến sâu dược liệu miền Trung, hình thành chuỗi giá trị khép kín từ bảo tồn, trồng trọt đến chế biến, tiêu thụ, gắn với bảo vệ rừng và phát triển sinh kế bền vững cho đồng bào miền núi.