Doanh nghiệp Mekong - Hàn Quốc đẩy mạnh hợp tác số, đổi mới sáng tạo

Đẩy mạnh hợp tác số, đổi mới sáng tạo

Ngày 15/9, Diễn đàn Doanh nghiệp Mekong - Hàn Quốc lần thứ 13 chính thức khai mạc tại TP. Hồ Chí Minh với chủ đề “Số hoá và đổi mới sáng tạo: Chìa khoá thúc đẩy doanh nghiệp Mekong - Hàn Quốc chuyển đổi và hợp tác”. Sự kiện do Bộ Ngoại giao Việt Nam và Hàn Quốc phối hợp cùng với Hiệp hội Thương mại Quốc tế Hàn Quốc (KITA), Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) và các cơ quan liên quan tổ chức.

Diễn đàn năm nay tập trung vào ba nội dung trọng tâm: Thúc đẩy số hóa thương mại và nâng cao năng lực số cho doanh nghiệp vừa, nhỏ và khởi nghiệp; phát triển logistics thông minh nhằm nâng cao hiệu quả thương mại quốc tế; kết nối hợp tác đầu tư giữa các địa phương trong lĩnh vực đổi mới sáng tạo.

Phát biểu khai mạc, ông Võ Tân Thành, Phó Chủ tịch VCCI, nhấn mạnh: Diễn đàn đã khẳng định vai trò là cơ chế hợp tác kinh tế hiệu quả kể từ khi khởi xướng năm 2013. Qua 12 kỳ tổ chức, diễn đàn góp phần hình thành mạng lưới hợp tác rộng khắp, thúc đẩy thương mại - đầu tư và tăng cường liên kết khu vực.

Phó Chủ tịch VCCI cho biết, trong bối cảnh chuỗi cung ứng toàn cầu đang tái cấu trúc và đổi mới sáng tạo trở thành động lực tăng trưởng mới, chủ đề “Số hóa và đổi mới sáng tạo” mang tính chiến lược, giúp doanh nghiệp Mekong - Hàn Quốc thích ứng nhanh với những biến động và phát triển bền vững. Việt Nam cũng xem đây là cơ hội thúc đẩy các chủ trương lớn về chuyển đổi số, phát triển kinh tế tư nhân và sáng tạo.

Từ góc độ địa phương, bà Trần Thị Diệu Thúy, Phó Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh, khẳng định: cơ chế hợp tác Mekong - Hàn Quốc luôn lấy doanh nghiệp làm trung tâm, là động lực thúc đẩy tăng trưởng và thịnh vượng khu vực. Trải qua 12 năm phát triển, Diễn đàn đã trở thành điểm nhấn trong quan hệ Đối tác chiến lược Mekong - Hàn Quốc, với nhiều hoạt động xúc tiến thương mại và đối thoại công - tư hiệu quả. Nhờ đó, kim ngạch thương mại song phương đã vượt mốc 103 tỷ USD vào năm 2024.

Bà Trần Thị Diệu Thúy cũng nhấn mạnh, công nghệ số, trí tuệ nhân tạo, chuỗi cung ứng thông minh không còn là xu hướng, mà là yếu tố sống còn để doanh nghiệp hội nhập sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu. TP. Hồ Chí Minh đang triển khai Nghị quyết 57 với mục tiêu đến năm 2030, kinh tế số chiếm 40% GRDP, 40% doanh nghiệp đổi mới sáng tạo và có ít nhất 5 doanh nghiệp công nghệ số tầm quốc tế.

“TP. Hồ Chí Minh cam kết tạo điều kiện thuận lợi về chính sách, môi trường đầu tư và nguồn nhân lực để đồng hành cùng doanh nghiệp hiện thực hóa các sáng kiến hợp tác, đóng góp vào tăng trưởng bền vững của toàn khu vực”, bà Trần Thị Diệu Thúy khẳng định.

Thúc đẩy hợp tác phát triển logistics thông minh 

Tại Diễn đàn, các đại biểu đã tập trung trao đổi, đánh giá khách quan về thực trạng và tiềm năng hợp tác trong lĩnh vực đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số giữa các nước Mekong và Hàn Quốc. Đại diện chính phủ và doanh nghiệp đề xuất từ 3 đến 5 lĩnh vực mũi nhọn theo lợi thế so sánh, đồng thời xác định những “điểm bứt phá làm ngay” nhằm tạo hiệu quả ngắn hạn và giá trị dài hạn.

Các ý kiến cũng thẳng thắn chỉ ra các điểm nghẽn như: Khung pháp lý, chuẩn hóa dữ liệu, hạ tầng số, kỹ năng lao động số, an ninh - an toàn dữ liệu, tiếp cận vốn và chính sách hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp. Với mỗi vướng mắc, diễn đàn cần đưa ra giải pháp cụ thể, tích hợp vào Kế hoạch Hành động hợp tác Mekong - Hàn Quốc giai đoạn 2026 - 2030.

Đóng góp ý kiến tại diễn đàn, TS. Bùi Bá Nghiêm, Chuyên viên cao cấp, Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) đã có những đóng góp quan trọng, nhấn mạnh rằng khuôn khổ Hợp tác Mekong - Hàn Quốc đang trở thành kênh hợp tác hiệu quả giữa Hàn Quốc và 5 quốc gia: Campuchia, Lào, Myanmar, Thái Lan và Việt Nam. Từ năm 2019, quan hệ này được nâng cấp thành Đối tác Chiến lược. Đến nay, Quỹ Hợp tác Mekong - Hàn Quốc (MKCF) đã tài trợ hơn 40 dự án với tổng vốn trên 24 triệu USD, tập trung vào bốn trụ cột: hạ tầng giao thông, công nghệ thông tin - truyền thông (ICT), phát triển bền vững và đào tạo nhân lực logistics.

Năm 2024, thương mại song phương Việt Nam - Hàn Quốc đạt 86,7 tỷ USD, đưa Việt Nam trở thành đối tác thương mại lớn nhất của Hàn Quốc tại tiểu vùng và thứ ba toàn cầu. Các nước khác như Thái Lan, Campuchia, Lào, Myanmar cũng có quan hệ thương mại phát triển, nhưng còn tiềm năng chưa được khai thác hết.

TS. Bùi Bá Nghiêm đặc biệt nhấn mạnh vai trò của logistics thông minh (smart logistics), xu thế toàn cầu chuyển dịch từ logistics truyền thống sang số hóa và thông minh, ứng dụng các công nghệ như IoT, AI, Big Data, Blockchain, điện toán đám mây… giúp tối ưu vận hành, minh bạch hóa chuỗi cung ứng, giảm chi phí và nâng cao trải nghiệm.

Tuy nhiên, khu vực Mekong còn đối mặt nhiều thách thức: hạ tầng chưa đồng bộ, khung pháp lý xuyên biên giới chưa thống nhất, dữ liệu thiếu liên thông, thiếu nhân lực số, chi phí logistics cao, và chuỗi lạnh chưa phát triển, đặc biệt đối với nông sản - thủy sản.

Từ đó, TS. Bùi Bá Nghiêm đưa ra nhiều khuyến nghị chính sách hợp tác phát triển logistics thông minh Mekong - Hàn Quốc như: Cần thiết lập bộ tiêu chí logistics thông minh; đầu tư hạ tầng số xuyên biên giới; thúc đẩy quỹ hỗ trợ số hóa logistics cho SMEs. Đồng thời, phát triển logistics xanh gắn với mục tiêu giảm phát thải...

Đặc biệt, cần xây dựng hệ sinh thái logistics gắn kết giữa Nhà nước - Doanh nghiệp - Viện nghiên cứu - Tổ chức quốc tế. Các doanh nghiệp logistics, công nghệ, sản xuất và startup sẽ có nhiều cơ hội phát triển dịch vụ mới như quản trị dữ liệu chuỗi cung ứng, giao nhận xuyên biên giới, logistics thương mại điện tử và fintech logistics.

TS. Bùi Bá Nghiêm nhấn mạnh, logistics thông minh sẽ là yếu tố then chốt nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Việt Nam với vị trí địa chiến lược và hạ tầng đang phát triển, hoàn toàn có tiềm năng trở thành trung tâm logistics thông minh của tiểu vùng Mekong - Hàn Quốc giai đoạn tới.