Hội chợ Mùa Thu 2025 diễn ra từ ngày 25/10 đến 4/11 tại Trung tâm Triển lãm Việt Nam (VEC). Trong đó, không gian “Tinh hoa Thu Hà Nội” được xem là điểm nhấn của sự kiện, nơi quy tụ 30 nghệ nhân biểu diễn các nghề truyền thống như thêu, nặn tò he, đục gỗ, vuốt gốm, chế tác sừng... Đây không chỉ là nơi giới thiệu sản phẩm thủ công đặc trưng mà còn là không gian tôn vinh tinh thần lao động sáng tạo và bàn tay tài hoa của các nghệ nhân Hà Nội.
Trước thềm hội chợ, phóng viên Báo Công Thương đã có cuộc trò chuyện với nghệ nhân, cựu chiến binh Nguyễn Văn Sử, chủ cơ sở mỹ nghệ sừng Mười Sử (làng nghề Thụy Ứng, xã Thường Tín, TP. Hà Nội) – người đã có hơn nửa thế kỷ gắn bó với nghề chế tác sừng.
Nghệ nhân Nguyễn Văn Sử: Tôi sinh năm 1960, trong một gia đình có truyền thống làm nghề chạm sừng ở làng Thụy Ứng, huyện Thường Tín cũ. Từ năm lên 10 tuổi, tôi đã theo cha mài sừng, tập cưa từng chiếc lược nhỏ. Năm 1979, khi vừa tròn 19 tuổi, tôi lên đường nhập ngũ, tham gia chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc. Sau hơn bốn năm trong quân ngũ, tôi xuất ngũ trở về quê vào tháng 6/1983. Quãng thời gian trong quân đội đã rèn cho tôi tính kỷ luật và sự kiên trì – những phẩm chất rất cần trong nghề thủ công.
Nghệ nhân Nguyễn Văn Sử chế tác các sản phẩm chế từ sừng.
Trở lại đời thường, tôi quyết tâm nối nghiệp cha ông, vừa gìn giữ nghề truyền thống, vừa tìm hướng phát triển mới. Cơ sở mỹ nghệ sừng Mười Sử ra đời từ niềm tin giản dị ấy. Tôi luôn tâm niệm rằng nghề truyền thống nếu được làm bằng tay nghề và tâm huyết, vẫn có thể giúp người thợ sống tốt và làm giàu chính đáng. Đến nay tôi đã có hơn 50 năm gắn bó với nghề, cùng anh em trong làng chế tác hàng trăm mẫu sản phẩm từ sừng: Lược, đồ trang sức, khung tranh, đèn ngủ, biểu tượng Khuê Văn Các… Nhiều sản phẩm được khách trong và ngoài nước ưa chuộng, đạt giải thưởng cấp thành phố và Trung ương.
Nghệ nhân Nguyễn Văn Sử: Tại “Tinh hoa Thu Hà Nội”, tôi sẽ trình diễn một số công đoạn tiêu biểu của nghề chế tác sừng như cưa, ép phẳng, mài và chạm khắc hoa văn để người xem có thể cảm nhận sự tỉ mỉ, tinh tế trong từng thao tác.
Bên cạnh đó, cơ sở cũng chuẩn bị phần trình chiếu video mô phỏng toàn bộ quá trình từ nguyên liệu thô cho tới sản phẩm hoàn thiện, giúp khách tham quan hiểu rõ hơn về công phu phía sau mỗi chiếc lược hay món đồ mỹ nghệ. Tôi mang theo nhiều sản phẩm tiêu biểu. Trong đó bộ sản phẩm gỗ, sừng Khuê Văn Các đã đoạt giải nhất cuộc thi thiết kế mẫu sản phẩm thủ công mỹ nghệ Hà Nội và sản phẩm bộ đôi đèn ngủ chế tác từ sừng được chứng nhận là sản phẩm công nghệ nông thôn tiêu biểu cấp thành phố để giới thiệu tới công chúng.
Điều tôi mong nhất là qua phần trình diễn và trưng bày, người dân Thủ đô cảm nhận được vẻ đẹp văn hóa ẩn trong từng chiếc sừng qua bàn tay người thợ Việt.
Nghệ nhân Nguyễn Văn Sử: Đây là cơ hội rất quý để chúng tôi quảng bá nghề truyền thống và gặp gỡ những người yêu sản phẩm thủ công. Không gian “Tinh hoa Hà Nội” năm nay quy tụ khoảng 30 nghệ nhân và thợ giỏi biểu diễn các nghề truyền thống của Thủ đô, tạo nên bức tranh sinh động về bản sắc sáng tạo của người Hà Nội. Với riêng tôi, một người làm nghề chế tác sừng, đây không chỉ là dịp bán sản phẩm, mà còn là dịp kể câu chuyện nghề, truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ.
Tôi mong Hội chợ sẽ trở thành cầu nối để sản phẩm thủ công có thêm đơn hàng, thêm du khách tìm đến làng nghề Thụy Ứng, giúp nghề không chỉ sống trong ký ức mà còn phát triển trong đời sống hiện đại.
- Với ông, điều quý giá nhất của nghề làm sừng là gì? giá trị kinh tế, giá trị văn hóa hay niềm tự hào khi lưu giữ một phần hồn cốt Thủ đô?
Nghệ nhân Nguyễn Văn Sử: Thật ra cả ba điều ấy đều quan trọng, nhưng tôi coi trọng nhất là giá trị văn hóa. Một sản phẩm sừng dù nhỏ cũng chứa đựng công phu, trí tuệ và tâm hồn người thợ Việt. Nghề này dạy cho tôi sự kiên nhẫn, tỉ mỉ và lòng tự trọng nghề nghiệp.
Hơn nửa thế kỷ làm nghề, tôi thấy mỗi vân sừng, mỗi thớ bóng đều như một kỷ niệm. Bây giờ các con của tôi đã lớn và sẽ tiếp nối cơ sở của tôi, đưa những tri thức đã học được như: Công nghệ, đồ họa và ngoại ngữ vào phát triển sản phẩm. Tôi tin, nếu biết kết hợp giữa truyền thống và hiện đại, nghề sừng Thụy Ứng cũng như những nghề thủ công khác của Hà Nội – sẽ còn vươn xa, góp phần làm nên “Tinh hoa Hà Nội” trong lòng bạn bè quốc tế.