Giữa không gian rực rỡ của Hội chợ Mùa Thu lần thứ nhất - 2025, gian hàng Gốm Minh Tâm (Phù Lãng, Bắc Ninh) mang đến một cảm giác rất khác: Mộc mạc, tinh tế và đậm hồn đất Việt. Những sản phẩm men da lươn, mật cánh gián, những chiếc chum nhỏ, bát ăn cơm giản dị… được bày biện tinh khéo như kể lại câu chuyện hàng trăm năm của nghề gốm vùng sông Cầu.
Trong câu chuyện với phóng viên Báo Công Thương, bà Đặng Thị Tâm, Giám đốc Hợp tác xã Gốm du lịch Minh Tâm chia sẻ hành trình đầy tâm huyết khi gìn giữ nghề cổ truyền, đưa sản phẩm gốm Việt hòa mình vào dòng chảy thương mại số, và mở ra hướng đi mới kết hợp giữa thủ công, du lịch và sáng tạo.
Bà Đặng Thị Tâm: Điều tôi mong muốn nhất khi tham gia Hội chợ Mùa Thu lần này là được kể lại câu chuyện của Phù Lãng, nơi đất, nước và con người cùng tạo nên một nghề đã tồn tại hàng trăm năm. Gốm Phù Lãng có bản sắc riêng bởi được nung bằng lò than truyền thống, dùng men tự nhiên, kết hợp từ tro trấu, đất sét phù sa và khoáng màu. Mỗi sản phẩm đều là một câu chuyện về kiên nhẫn, về tinh tế, về sự giao hòa của văn hóa Việt.
Bà Đặng Thị Tâm, Giám đốc Hợp tác xã Gốm du lịch Minh Tâm. Ảnh: Bùi Giang
Chúng tôi vẫn giữ nguyên màu men cổ truyền như xanh da lươn, mật cánh gián, song song với đó là cải tiến kỹ thuật để tạo ra sản phẩm phù hợp với thị hiếu hiện đại. Việc trưng bày tại hội chợ không đơn thuần là bán hàng, mà là một cách bảo tồn nghề để người dân thủ đô và du khách quốc tế hiểu rằng, gốm Việt không chỉ là vật dụng, mà còn là di sản văn hóa sống động.
Bà Đặng Thị Tâm: Tôi luôn tin rằng, điều quan trọng nhất trong mọi đổi mới là giữ được cái hồn nghề. Người thợ gốm Phù Lãng chúng tôi làm nghề không chỉ để mưu sinh, mà còn là gìn giữ một phần ký ức của cha ông. Vì thế, dù chuyển mình theo kinh tế hiện đại, HTX Minh Tâm vẫn luôn đặt yếu tố văn hóa, thủ công và cảm xúc lên hàng đầu.
Tại xưởng, du khách có thể tự tay nhào đất, nặn hình, nhúng men, chờ nung ở 1.200 độ C, để rồi mang về chính sản phẩm mình tạo ra. Trải nghiệm đó khiến mỗi người không chỉ mang về một món đồ gốm, mà mang theo một mảnh văn hóa Việt, hiểu và trân trọng hơn giá trị của lao động thủ công.
Song song với du lịch trải nghiệm, chúng tôi cũng đưa gốm Phù Lãng lên không gian số, một bước đi táo bạo nhưng tất yếu. Từ năm 2023, HTX bắt đầu livestream trên TikTok, Zalo, Facebook để kể chuyện về sản phẩm, về làng nghề, về hành trình giữ lửa. Mỗi buổi phát trực tiếp, chúng tôi không chỉ bán hàng mà còn “bán câu chuyện”, bán tình yêu đất Việt và niềm tự hào văn hóa dân tộc. Có những khách hàng sau khi xem livestream đã tìm đến tận xưởng, đặt mua hàng chục sản phẩm hoặc đăng ký tour trải nghiệm.
Đến với Hội chợ Mùa Thu lần thứ nhất - 2025, chúng tôi mong muốn lan tỏa mô hình kết hợp này đến đông đảo người tiêu dùng, doanh nghiệp và đơn vị lữ hành, để thấy rằng làng nghề hoàn toàn có thể sống khỏe giữa thời đại số nếu biết gìn giữ bản sắc và sáng tạo đúng hướng. Đây cũng là cơ hội để HTX Minh Tâm mở rộng hợp tác, đưa sản phẩm gốm vào các kênh phân phối, siêu thị, sàn thương mại điện tử để gốm Phù Lãng không chỉ là sản phẩm truyền thống, mà trở thành câu chuyện văn hóa có sức sống trong nền kinh tế hiện đại.
Sản phẩm thủ công truyền thống Phù Lãng. Ảnh: Bùi Giang
Lan tỏa gốm Việt trong thời đại số
Bà Đặng Thị Tâm: Với tôi, Hội chợ Mùa Thu lần thứ nhất - 2025 giống như một cánh cửa mở ra, để những sản phẩm mang đậm bản sắc truyền thống bước vào thị trường hiện đại một cách tự tin hơn. Đây là lần đầu tiên HTX Gốm du lịch Minh Tâm được trưng bày sản phẩm trong một không gian xúc tiến thương mại có quy mô lớn như vậy, nơi quy tụ hàng nghìn doanh nghiệp, hợp tác xã, làng nghề trên khắp cả nước.
Tại hội chợ, chúng tôi có cơ hội tiếp xúc trực tiếp với khách tham quan, các nhà phân phối, hệ thống siêu thị và doanh nghiệp lữ hành, qua đó vừa quảng bá sản phẩm, vừa lắng nghe phản hồi chân thực từ người tiêu dùng. Điều khiến tôi ấn tượng là cách tổ chức chuyên nghiệp, quy mô hoành tráng, bài bản của Bộ Công Thương, giúp các làng nghề vốn nhỏ lẻ, thiếu kênh tiếp cận thị trường có một “sân chơi” thật sự để khẳng định vị thế và giới thiệu sản phẩm thủ công tới đông đảo công chúng.
Mỗi sản phẩm gốm là kết tinh của đất, lửa và bàn tay con người. Ảnh: Bùi Giang
Tôi kỳ vọng sau hội chợ, sẽ có nhiều kênh phân phối và sàn thương mại điện tử đồng hành cùng doanh nghiệp làng nghề, hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm với mức chiết khấu hợp lý, để các hợp tác xã nhỏ vẫn có thể tồn tại và phát triển bền vững. Nếu có thể, tôi mong Bộ Công Thương duy trì mô hình Hội chợ Mùa Thu như một sự kiện xúc tiến thương mại quốc gia thường niên, bởi đây không chỉ là nơi bán hàng, mà còn là nơi truyền cảm hứng, kết nối, lan tỏa giá trị Việt và khơi dậy niềm tự hào về hàng Việt Nam chất lượng cao.
Tôi tin rằng, với sự hỗ trợ của Nhà nước và tinh thần sáng tạo của người dân, làng nghề Việt Nam sẽ không chỉ gìn giữ được truyền thống, mà còn vươn mình ra thị trường thế giới bằng chính giá trị văn hóa và bàn tay tài hoa của người Việt.
Xin trân trọng cảm ơn bà!
Bà Đặng Thị Tâm nhấn mạnh: “Mỗi sản phẩm gốm của chúng tôi là kết tinh của đất, lửa và bàn tay con người. Tôi mong sao, qua từng sản phẩm, khách hàng sẽ thấy được nét đẹp văn hóa của Phù Lãng, nơi đất không chỉ hóa thành gốm, mà hóa thành ký ức và niềm tự hào Việt”.