Từ trồng ngô, lúa một vụ đến bán lê, đào trên sàn thương mại điện tử
Từng chỉ quen với cây ngô, cây lúa một vụ, cuộc sống bấp bênh, ông Sùng Chìa Di, người Mông ở bản Sà Dề Phìn (xã Sìn Hồ), đã có bước ngoặt lớn khi được hỗ trợ giống lê, đào theo dự án phát triển cây ăn quả ôn đới. Nhờ cán bộ xã, huyện trực tiếp “cầm tay chỉ việc”, hướng dẫn kỹ thuật, cây trái bắt đầu bén rễ, ra hoa kết quả. Đặc biệt, các hợp tác xã (HTX) địa phương đứng ra bao tiêu sản phẩm, kết nối đầu ra qua sàn thương mại điện tử. Nhờ vậy, mỗi năm gia đình ông Di thu về hơn 70 triệu đồng từ cây lê, cây đào.
Đẩy mạnh xúc tiến thương mại nông sản Sìn Hồ
Đằng sau thành công của ông Di là vai trò quan trọng của HTX Sâm – Tam thất Sìn Hồ, một trong những đơn vị tiên phong chuyển đổi mô hình sản xuất sang nông nghiệp sạch, hữu cơ, ứng dụng công nghệ thông tin và thương mại điện tử. HTX có hàng chục thành viên là đồng bào dân tộc thiểu số, hoạt động theo mô hình khép kín “trồng, sơ chế, thương mại hóa”, tạo nên chuỗi giá trị hoàn chỉnh.
Không chỉ dừng ở sản xuất, HTX còn chủ động đưa sản phẩm lên các sàn thương mại điện tử như Postmart, Voso, xây dựng fanpage và Zalo OA để quảng bá. Nhờ vậy, các sản phẩm như sâm, tam thất, lê, đào… đã có mặt ở nhiều tỉnh thành trên cả nước. Mô hình này giúp người dân vùng cao tiếp cận thị trường lớn mà không cần qua nhiều tầng trung gian.
HTX Sâm – Tam thất Sìn Hồ còn liên kết với doanh nghiệp du lịch để tổ chức tour trải nghiệm “mùa hoa lê, mùa thu hoạch đào”, kết hợp sản xuất với dịch vụ. Nhờ vậy, giá trị sản phẩm tăng lên rõ rệt, đồng thời tạo thêm nguồn thu mới từ du lịch cộng đồng. Mỗi năm, HTX tạo việc làm ổn định cho hàng chục lao động địa phương với mức thu nhập 4–5 triệu đồng/người/tháng.
HTX làm “cánh tay nối dài” cho nông dân vùng cao
Điểm đặc biệt của nông nghiệp Sìn Hồ là gắn sản xuất với bảo tồn bản sắc dân tộc. Người dân vừa làm nông, vừa giữ rừng, phát triển du lịch trải nghiệm. Ở các xã như Sà Dề Phìn, Phìn Hồ, Pa Tần…, mô hình trồng dược liệu dưới tán rừng theo hướng hữu cơ ngày càng lan rộng. Các sản phẩm đặc hữu như chè cổ thụ, nấm hương rừng, mật ong đá hoa… được “số hóa”, từ đóng gói, dán tem QR truy xuất nguồn gốc đến khâu tiêu thụ tại các nền tảng trực tuyến.
Mỗi HTX là một “cánh tay nối dài” giúp nông dân gắn bó với sản xuất hàng hóa, dần chuyên nghiệp hóa từ khâu trồng trọt đến thương mại.
Đáng chú ý, nhờ sự hỗ trợ của chính quyền địa phương, nhiều HTX đã được tập huấn kỹ năng số: sử dụng mạng xã hội, xây dựng thương hiệu, quảng bá sản phẩm. Một số còn được trang bị điện thoại thông minh, máy tính bảng, máy in tem QR để phục vụ giao thương. Những thay đổi này giúp rút ngắn khoảng cách công nghệ giữa vùng cao và vùng xuôi, đưa người nông dân bước vào “sân chơi số” một cách chủ động.
Trong đó, các dự án phát triển HTX gắn với chuỗi giá trị, sở hữu trí tuệ và chuyển đổi số đã tạo bước đột phá cho sản xuất ở Sìn Hồ. Nhiều dự án phối hợp giữa Liên minh HTX Việt Nam với các tổ chức quốc tế như IFAD, GIZ, FAO… giúp HTX địa phương kết nối thị trường quốc tế, xây dựng vùng nguyên liệu đạt chuẩn. Một số sản phẩm như chè cổ thụ, tinh dầu sả, cao sâm… đã được xúc tiến thương mại tại các hội chợ nông sản quốc gia và khu vực.
Hiện nay, Sìn Hồ có hơn 500 ha cây ăn quả, hàng trăm ha cây dược liệu, chè, rừng gỗ lớn… cùng hàng chục HTX nông nghiệp, phần lớn do đồng bào dân tộc thiểu số sáng lập và điều hành. Mỗi HTX là một “cánh tay nối dài” giúp nông dân gắn bó với sản xuất hàng hóa, dần chuyên nghiệp hóa từ khâu trồng trọt đến thương mại.
Nhờ đó, thu nhập bình quân của các hộ tham gia HTX tăng gấp 2–3 lần, đặc biệt tại các xã vùng cao như Tả Ngảo, Căn Co, Hồng Thu… Nhiều hộ đã thoát nghèo bền vững, một số vươn lên khá giả, có điều kiện cho con cái học hành đầy đủ.
Thời gian tới, tỉnh Lai Châu nói chung và xã Sìn Hồ nói riêng sẽ tiếp tục đẩy mạnh đề án phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hóa gắn với du lịch sinh thái, xác định HTX là lực lượng nòng cốt dẫn dắt phát triển kinh tế nông nghiệp. Địa phương cũng huy động mọi nguồn lực, lồng ghép các chương trình, chính sách để nâng cao năng lực HTX, đặc biệt là các HTX của đồng bào dân tộc thiểu số.
Những đổi thay ở Sìn Hồ hôm nay cho thấy một hướng đi rõ ràng: Nông nghiệp hàng hóa cùng chuyển đổi số và du lịch sinh thái chính là “trục phát triển mới” của vùng cao. Ở đó, người nông dân dân tộc thiểu số không còn là lao động thụ động trên chính mảnh đất quê hương, mà đang trở thành chủ thể năng động, sáng tạo, dẫn dắt quá trình sản xuất, kinh doanh theo tư duy hiện đại.