Trong bối cảnh thị trường cạnh tranh ngày càng gay gắt, khả năng duy trì sản xuất bền vững và đảm bảo đầu ra ổn định đang trở thành yêu cầu sống còn đối với doanh nghiệp và hợp tác xã (HTX) ở Lai Châu.
Những năm gần đây, từ cây sâm, cây chè shan tuyết cho đến các sản phẩm gạo đặc sản, thủy sản…, các chủ thể kinh tế của tỉnh đã chủ động đổi mới, nâng cấp dây chuyền sản xuất, mở rộng thị trường và nỗ lực tham gia các chuỗi cung ứng hiện đại. Song để tiến xa và bền vững hơn, cần tiếp tục sự đồng hành của tỉnh, ngành Công Thương và các cơ quan liên quan trong việc kết nối thị trường, xúc tiến thương mại và định hướng phát triển dài hạn.
Chè Shan tuyết - sản phẩm cao cấp đặc hữu của tỉnh Lai Châu.
Nâng chất lượng vùng nguyên liệu tạo điều kiện mở rộng sản xuất
Tại Công ty Cổ phần Sâm Pusilung, hướng phát triển dược liệu giá trị cao đang mang lại kỳ vọng lớn cho ngành nông nghiệp Lai Châu. Được sự quan tâm của tỉnh và sự hỗ trợ thủ tục từ các sở, ngành, đơn vị này đã mở rộng vườn sâm Lai Châu lên 20ha tại xã Bum Nưa. Từ vùng nguyên liệu này, công ty đã phát triển gần 10 sản phẩm từ sâm như rượu sâm, trà sâm, sâm mật ong, nước chiết sâm, viên hoàn, sâm sấy thăng hoa… không chỉ nâng chuỗi giá trị mà còn tạo việc làm thường xuyên cho 60 lao động địa phương, cùng khoảng 100 lao động thời vụ mỗi tháng.
Vườn sâm Lai Châu với 20ha trên đỉnh Pusilung.
Tuy nhiên, theo doanh nghiệp, để nâng cao năng lực sản xuất, công ty tiếp tục đầu tư dây chuyền chế biến hiện đại nhằm đa dạng thêm sản phẩm. Điều doanh nghiệp trăn trở nhất hiện nay chính là đầu ra ổn định, bởi thị trường dược liệu cạnh tranh lớn, cần sự hỗ trợ về xúc tiến thương mại và kết nối các đối tác bền vững.
HTX Chè Sì Lở Lầu là đơn vị tiên phong trong định vị thương hiệu trà shan tuyết cổ thụ tỉnh Lai Châu.
Ở lĩnh vực chè, HTX Chè Sì Lở Lầu là đơn vị tiên phong trong định vị thương hiệu trà shan tuyết cổ thụ – một sản phẩm cao cấp đặc hữu của tỉnh Lai Châu. HTX hiện tạo việc làm cho bà con 2 bản Lao Chải và Là Nhì Thàng, hình thành chuỗi cung ứng khép kín từ chăm sóc, thu hái đến chế biến.
Chủ tịch HTX Hoàng Thanh Tùng cho biết, diện tích vùng nguyên liệu lớn và năng lực sản xuất cao giúp HTX tự tin phát triển các dòng trà như trà shan tuyết, trà rừng cổ thụ…Trong đó các nhóm trà được chế biến theo 5 cung bậc: Lục san, bạch san, hoàng san, hồng san và shan chín. Không ít sản phẩm đã đạt OCOP 3 sao.
Tuy nhiên, cũng như nhiều đơn vị khác, HTX mong muốn được hỗ trợ xúc tiến thương mại, tìm kiếm thị trường tiêu thụ ổn định, đặc biệt là thị trường xuất khẩu vốn yêu cầu rất cao về chất lượng. Đối với HTX, việc duy trì ổn định đầu ra cho dòng trà cao cấp không chỉ mang lại giá trị kinh tế mà còn góp phần gìn giữ nét văn hóa bản địa trên những vùng núi cao.
Trà rừng cổ thụ không chỉ mang lại giá trị kinh tế mà còn góp phần gìn giữ nét văn hóa bản địa trên vùng núi cao Lai Châu.
Cùng hướng phát triển cây chè đặc sản, HTX Biên Cương từng đối mặt nhiều khó khăn do sản xuất thủ công, thiếu máy móc và không có đầu ra bền vững. Trà Shan tuyết Mồ Sì San từng bị khai thác tự phát, giá trị thấp. Bước ngoặt cho đến khi HTX được tiếp cận chương trình khuyến công với sự hỗ trợ máy móc chế biến, đào tạo kỹ thuật và tham gia xúc tiến thương mại.
Giám đốc HTX Biên Cương Tẩn Chỉn Lùng chia sẻ: "Từ những hỗ trợ thiết thực ấy, HTX đã đạt OCOP 3 sao, mở rộng phân phối trong nước, tham gia sâu vào chuỗi cung ứng hiện đại, giúp bà con yên tâm sản xuất và nâng thu nhập".
Tập trung phát triển công nghệ, chuẩn hóa quy trình để giữ thị trường
Ở lĩnh vực nông sản, Công ty TNHH MTV Dũng Long đang trở thành điểm sáng của Than Uyên với các sản phẩm gạo đặc sản như Séng Cù, Tẻ tròn (OCOP 4 sao), nếp Tan Pỏm và Tan Co Giàng (OCOP 3 sao). Sản phẩm của công ty hiện chủ yếu tiêu thụ tại Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh và đã vào hệ thống siêu thị Go Lào Cai. Doanh nghiệp cũng đã và đang kết nối với nhiều đối tác lớn để mở rộng hệ thống phân phối.
Gạo đặc sản Lai Châu - Séng Cù luôn được người tiêu dùng lựa chọn.
Hiện nay, nếp Tan Pỏm liên kết vùng trồng 60 ha, tiêu thụ hơn 100 tấn/vụ; Séng Cù liên kết hơn 100 ha. Để nâng cao năng lực sản xuất và cung ứng dài hạn, theo Giám đốc Nguyễn Hồng Hạnh, điều quan trọng nhất là xây dựng vùng liên kết ổn định, truy xuất rõ ràng, đảm bảo chất lượng thống nhất. “Đầu vào và đầu ra đều quan trọng. Chỉ khi tạo được uy tín với đối tác thì họ mới nhập hàng đều và lâu dài” – ông nhấn mạnh. Đây cũng là định hướng mà nhiều doanh nghiệp nông nghiệp Lai Châu đang theo đuổi.
Trong khi đó, tại lĩnh vực thủy sản, HTX Nông nghiệp và Thương mại du lịch Than Uyên là một trong những đơn vị có sản lượng lớn với 80 tấn/tháng. Theo Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc Lê Tuấn Anh, để nâng cao năng lực sản xuất và bảo đảm đầu ra ổn định, HTX tuyệt đối tuân thủ các quy trình ISO, quy trình thực hành sản xuất an toàn từ khâu nuôi trồng, chế biến đến bảo quản. HTX cũng đẩy mạnh ứng dụng khoa học kỹ thuật, đưa máy móc hiện đại vào sản xuất nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm.
Hiện các sản phẩm cá tươi sống, sơ chế và chế biến của HTX đã có mặt trên toàn 3 miền Bắc, Trung, Nam và vào được các hệ thống siêu thị lớn như Big C, VinMart, Metro, Aeon, Fuji. Tuy nhiên, nhu cầu thị trường lớn đến mức doanh nghiệp “không đủ hàng để cung ứng”. Vì vậy, HTX đang từng bước nâng quy mô nuôi trồng, nhưng theo hướng chắc chắn, không mở rộng ồ ạt mà đảm bảo giữ nguyên tiêu chuẩn chất lượng, an toàn thực phẩm và năng lực quản trị đã được chứng nhận. Mục tiêu tiếp theo là đăng ký mã xuất khẩu để đưa các sản phẩm thủy sản sang thị trường quốc tế một cách chọn lọc.
Các sản phẩm cá tươi sống, sơ chế và chế biến của HTX Nông nghiệp và Thương mại du lịch Than Uyên đã có mặt trên toàn 3 miền Bắc, Trung, Nam và vào được các hệ thống siêu thị lớn.
Thực trạng của các HTX và doanh nghiệp cho thấy Lai Châu đang đứng trước cơ hội phát triển mạnh mẽ các sản phẩm đặc sản có giá trị cao. Tuy nhiên, để xây dựng chuỗi cung ứng ổn định và năng lực sản xuất bền vững, tỉnh cần tiếp tục qua tâm: Mở rộng hỗ trợ về khuyến công, giúp các đơn vị tiếp cận công nghệ mới. Đẩy mạnh xúc tiến đầu tư - thương mại, kết nối sản phẩm với thị trường lớn. Tạo điều kiện hình thành vùng nguyên liệu liên kết ổn định, đáp ứng yêu cầu truy xuất. Hỗ trợ doanh nghiệp, HTX tham gia các chuỗi phân phối hiện đại, hướng đến xuất khẩu.
Nỗ lực của các chủ thể kinh tế cộng hưởng với chính sách hỗ trợ phù hợp sẽ giúp Lai Châu xây dựng được một hệ sinh thái sản xuất, cung ứng bền vững, qua đó nâng cao giá trị nông sản địa phương và mở rộng vị thế của tỉnh trên thị trường trong nước và quốc tế.