Lào Cai: Xây dựng thương hiệu nông sản bền vững cho đồng bào dân tộc

Nông sản Lào Cai cần thương hiệu để vươn xa

Trong kinh tế thị trường hiện nay, thương hiệu không chỉ là dấu hiệu nhận diện sản phẩm mà còn là tài sản vô hình, đem lại lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp và người sản xuất. Đối với sản phẩm nông sản, xây dựng thương hiệu giúp khẳng định chất lượng, nguồn gốc, đồng thời bảo vệ quyền lợi của nông dân khi đưa hàng hóa ra thị trường trong và ngoài nước.

Lào Cai vốn là tỉnh có thế mạnh về phát triển nông nghiệp với nhiều sản phẩm đặc sản nổi tiếng như: Gạo Séng Cù, tương ớt Mường Khương, mận Tam Hoa Bắc Hà, su su Sa Pa, chè Ô long Cao Sơn… Tuy vậy, việc xây dựng thương hiệu thời gian qua vẫn còn hạn chế, mới dừng ở các hoạt động tập huấn, sản xuất theo tiêu chuẩn an toàn, hoặc quảng bá nhỏ lẻ trên truyền thông địa phương. Nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã và người dân trên địa bàn tỉnh còn lúng túng, chưa có chiến lược dài hơi về phát triển thương hiệu.

Trên thực, tế, rất nhiều sản phẩm nông nghiệp của bà con dân tộc trên địa bàn tỉnh Lào Cai đã được cấp văn bằng bảo hộ sở hữu trí tuệ, trong đó có nhiều sản phẩm gắn với địa danh như mận Bắc Hà, quýt Mường Khương, vịt bầu Nghĩa Đô, cá nước lạnh Sa Pa, thịt trâu sấy Bảo Yên…

Theo thông tin từ UBND tỉnh Lào Cai, một số sản phẩm sau khi có thương hiệu đã chứng minh hiệu quả rõ rệt và được người tiêu dùng quan tâm, giúp gia tăng giá trị và thu nhập cho đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi. Điển hình như: Mận Bắc Hà đã tăng thêm khoảng 6 tỷ đồng mỗi năm do giá tăng 2.000 đồng/1kg; su su Sa Pa tăng giá trị hơn 3,6 tỷ đồng, do giá tăng trung bình 500 đồng/1kg; vịt bầu Nghĩa Đô sau khi có nhãn hiệu tăng từ 5.000-6.000 đồng/con; quýt Mường Khương có đầu ra ổn định tại các siêu thị Hà Nội.

Đặc biệt, dứa Mường Khương và củ Hoàng Sin Cô Bát Xát được các doanh nghiệp lớn ký hợp đồng thu mua, đưa vào chế biến công nghiệp. Chè Ô long Cao Sơn đã xuất khẩu sang Đài Loan (Trung Quốc) nhờ có thương hiệu bảo hộ. Những kết quả này khẳng định thương hiệu chính là “tấm hộ chiếu” để nông sản vùng cao hội nhập và nâng cao giá trị.

Song bên cạnh thành công, việc phát triển thương hiệu nông sản của Lào Cai vẫn gặp nhiều hạn chế. Một số sản phẩm có nhãn hiệu bảo hộ nhưng chưa được khai thác hiệu quả, sản xuất còn manh mún, chưa có vùng nguyên liệu tập trung, chất lượng thiếu đồng đều do bà con dân tộc miền núi vẫn chưa biết làm thương hiệu.

Công tác quảng bá, xúc tiến thương mại với sản phẩm còn yếu, chưa gắn với sự kiện văn hóa, du lịch để tạo dấu ấn mạnh với người tiêu dùng. Đặc biệt, nhiều hộ dân chưa có liên kết với doanh nghiệp bao tiêu nên đầu ra bấp bênh, chưa phát huy giá trị thương hiệu.

Mục tiêu 2025-2030: Nâng tầm đặc sản vùng cao

Trước thực trạng đó, cuối năm 2024 tỉnh Lào Cai ban hành Kế hoạch phát triển thương hiệu nông nghiệp giai đoạn 2025-2030 với mục tiêu nâng cao giá trị nông sản từ 10-15% so với hiện tại. Định hướng chung là gắn xây dựng thương hiệu với tái cơ cấu ngành nông nghiệp, tăng chất lượng, giá trị gia tăng và phát triển bền vững.

Tỉnh đặt mục tiêu đến năm 2030 sẽ phát triển thương hiệu cho ít nhất 20 sản phẩm nông sản đã có văn bằng bảo hộ, đồng thời hỗ trợ thêm 15 sản phẩm khác xây dựng nhãn hiệu tập thể, nhãn hiệu chứng nhận và ít nhất một chỉ dẫn địa lý mới. Các hoạt động này sẽ đi kèm hỗ trợ thiết kế mẫu mã, bao bì, đóng gói và quảng bá chuyên nghiệp.

Song song, Lào Cai đẩy mạnh phát triển vùng nguyên liệu tập trung gắn với truy xuất nguồn gốc. Tỉnh duy trì diện tích chè 8.800 ha với sản lượng 93.000 tấn, dứa 2.500 ha đạt 63.000 tấn, chuối 2.500 ha đạt 55.000 tấn, cùng các loại cây ăn quả ôn đới và vật nuôi đặc sản.

Theo UBND tỉnh Lào Cai, việc quy hoạch vùng nguyên liệu lớn sẽ giúp sản phẩm có nguồn cung ổn định, đáp ứng yêu cầu của thị trường hiện đại.

Bên cạnh quy hoạch vùng nguyên liệu, công tác xúc tiến thương mại tiếp tục được địa phương coi trọng. Ngoài hội chợ, triển lãm, tỉnh Lào Cai sẽ duy trì sàn thương mại điện tử với hàng trăm gian hàng, hỗ trợ hàng trăm doanh nghiệp, hợp tác xã tham gia minh bạch thông tin truy xuất nguồn gốc. Các sản phẩm sẽ được quảng bá qua phóng sự chuyên đề, tài liệu tuyên truyền và sự kiện kết nối cung cầu ở các đô thị lớn như Hà Nội, Hải Phòng, TP. Hồ Chí Minh.

Đặc biệt, nhằm xây dựng thương hiệu nông sản, đặc sản cho bà con dân tộc, tỉnh Lào Cai cũng chú trọng tập huấn, nâng cao nhận thức về giá trị thương hiệu cho nông dân, hợp tác xã, doanh nghiệp. Thông qua hội thảo, diễn đàn, tỉnh Lào Cai sẽ trang bị kiến thức quản trị thương hiệu, marketing và kỹ năng giúp sản phẩm tiếp cận thị trường. Điều này giúp bà con dân tộc thiểu số không chỉ bán nông sản thô mà còn tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị gia tăng.

Tỉnh cũng định hướng các doanh nghiệp đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong phát triển thương hiệu, từ truy xuất nguồn gốc điện tử, quản lý chất lượng đến thương mại điện tử và truyền thông số. Việc số hóa dữ liệu sản phẩm sẽ giúp nâng cao niềm tin của người tiêu dùng và tạo lợi thế trong hội nhập quốc tế.

Xây dựng thương hiệu nông sản là nhiệm vụ trọng tâm để nâng cao chất lượng, vị thế nông sản tỉnh Lào Cai. Với chiến lược đồng bộ, chú trọng từ vùng nguyên liệu, bảo hộ sở hữu trí tuệ đến xúc tiến thương mại, địa phương kỳ vọng đặc sản vùng cao của đồng bào dân tộc, miền núi sẽ chinh phục thị trường trong và ngoài nước.