Du lịch cộng đồng hỗ trợ người dân thoát nghèo
Long Cốc là một xã miền núi thuộc tỉnh Phú Thọ, nơi dân số phần lớn là đồng bào dân tộc Mường, những năm gần đây, nhờ lợi thế thiên nhiên ưu đãi, khí hậu mát mẻ, cộng với cảnh sắc nguyên sơ với hàng trăm đồi chè giống như những chiếc bát úp xanh mướt, nối tiếp nhau, nơi đây được ví như Sapa thu nhỏ giữa vùng trung du Đất Tổ. Nhờ đó, đã trở thành điểm đến hấp dẫn trên bản đồ du lịch miền Bắc.
Đồi chè Long Cốc - xã Long Cốc - tỉnh Phú Thọ. Ảnh: Nguyễn Hoà
Tận dụng cảnh quan tự nhiên và bản sắc văn hóa đặc sắc, người dân địa phương đã chuyển mình mạnh mẽ, tích cực tham gia vào các hoạt động du lịch cộng đồng.
Điển hình như chị Phùng Thị Siu - người dân sống quanh điểm du lịch đồi chè Long Cốc - xã Long Cốc - tỉnh Phú Thọ cho biết, những năm gần đây, người dân khắp mọi miền tổ quốc đến đồi chè Long Cốc ngày một nhiều, nhất là vào các ngày cuối tuần hay những dịp nghỉ Lễ, lượng khách có khi đi theo đoàn, hoặc đi lẻ đều rất đông.
Không chỉ phục vụ khách du lịch tham quan đồi chè dịch vụ ăn uống theo nhu cầu, chị Phùng Thị Siu còn nhận chở khách tham quan đồi chè. Vì từ vị trí dừng xe, để lên được đồi chè khách phải đi bộ, leo dốc khoảng hơn 1km, nên nhiều người có nhu cầu đi xe máy thay vì đi bộ, nên dịch vụ xe ôm rất đắt khách.
Cứ thế, những ngày đông khách chị chạy gần chục chuyến xe, còn những ngày vắng khách thì 3-4 chuyến. Trung bình một tháng, thu nhập từ chạy xe đưa khách lên đồi chè cũng được khoảng 10 triệu đồng mỗi tháng, chưa kể bán hàng và các dịch vụ khác.
Cũng giống như chị Phùng Thị Siu, anh Phùng Văn Toản cho biết, những năm gần đây nhu cầu khách du lịch đồi chè Long Cốc rất đông, có đoàn lưu trú ở lại vài ngày để săn mây, do đó sử dụng dịch vụ nhiều và đời sống người dân địa phương nhờ đó có nhiều đổi thay.
Cũng giống như chị Siu, anh Toản, nhiều hộ gia đình khác cũng phát triển các dịch vụ ăn uống, nghỉ dưỡng, dẫn tour, cho thuê trang phục dân tộc, bán sản vật địa phương… Từ đó, tạo thêm nguồn thu nhập ổn định và việc làm tại chỗ cho hàng trăm lao động.
Để đáp ứng nhu cầu khách du lịch, người dân xã Long Cốc cũng chủ động đầu tư cải tạo nhà cửa, xây dựng homestay mang kiến trúc nhà sàn truyền thống, đáp ứng nhu cầu trải nghiệm văn hóa bản địa của du khách.
Đồi chè Long Cốc nổi tiếng với cảnh sắc nguyên sơ với hàng trăm đồi chè bát úp xanh mướt, nối tiếp nhau. Ảnh: Nguyễn Hòa
Bảo tồn văn hóa để phát triển bền vững
Long Cốc là một xã miền núi nằm trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số của tỉnh Phú Thọ, trung tâm xã cách thành phố Việt Trì khoảng 70 km, cách thủ đô Hà Nội khoảng 100km theo đường bộ; với trên 90% dân số là người dân tộc Mường, bà con nơi đây còn bảo tồn, lưu giữ được khá nhiều bản sắc văn hóa truyền thống từ các lễ hội, nếp sinh hoạt, nhà ở, ẩm thực đến các giá trị văn hóa phi vật thể đặc sắc.
Với ưu thế địa hình thiên nhiên ban tặng, những năm gần đây, Long Cốc đang trở thành điểm đến du lịch mới của tỉnh Phú Thọ, hấp dẫn khách du lịch trong nước, quốc tế. Theo thống kê, năm 2023 và 2024, đồi chè Long Cốc đã thu hút gần 10.000 khách du lịch trong nước và quốc tế, trong đó có khoảng 3.000 khách du lịch quốc tế.
Đã từng đến Long Cốc 2 lần, chị Nguyễn Thị Hương - du khách đến từ Hà Nội cho biết, ấn tượng với Long Cốc bởi vẻ đẹp tự nhiên và không khí trong lành. Thời gian di chuyển từ Hà Nội cũng không quá xa, giao thông tương đối thuận lợi. Đặc biệt, người dân địa phương rất hiếu khách và các dịch vụ khá rẻ.
Đồi chè Long Cốc hấp dẫn du khách đến tham quan. Ảnh: Nguyễn Hòa
Với mục tiêu phát triển điểm du lịch sinh thái, văn hóa cộng đồng tại Long Cốc, trong những năm qua, tỉnh Phú Thọ đã phối hợp với chính quyền địa phương triển khai dự án số 6 "Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch" tại xã Long Cốc với nhiều nội dung hỗ trợ nhằm bảo tồn, khai thác, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp gắn với phát triển du lịch tại xã Long Cốc.
Đề án tập trung xây dựng mô hình tìm hiểu, trải nghiệm văn hóa đặc thù các dân tộc thiểu số, mô hình bảo vệ văn hóa phi vật thể các dân tộc thiểu số phục vụ nhân dân và du khách tại Điểm du lịch sinh thái cộng đồng xã Long Cốc; hỗ trợ tuyên truyền quảng bá rộng rãi các giá trị văn hóa truyền thống tiêu biểu của đồng bào dân tộc thiểu số; quảng bá, xúc tiến du lịch tại xã Long Cốc...
Qua đó đã tổ chức, hướng dẫn bà con tập luyện và xây dựng các chương trình biểu diễn văn nghệ gắn với các loại hình văn hóa đặc sắc của dân tộc Mường (đâm đuống, chiêng, hát ví, múa hát…); xây dựng hệ thống biển chỉ dẫn điểm đến gắn với tuyên truyền, quảng bá các giá trị văn hóa, du lịch tại Long Cốc.
Cùng với đó, tổ chức các đoàn farmtrip, các chương trình quảng bá các giá trị văn hóa đặc sắc tại điểm; xây dựng bộ nhân diện thương hiệu và trang fanpage du lịch cho điểm đến; tổ chức tập huấn nâng cao kỹ năng làm du lịch cộng đồng, kỹ năng biểu diễn phục vụ khách du lịch, dạy đánh chiêng, múa, hát; xây dựng ấn phẩm phục vụ công tác tuyên truyền, quảng bá gắn với bảo tồn văn hóa truyền thống dân tộc thiểu số… cùng nhiều hoạt động khác.
Việc khai thác, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của đồng bào dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch đã và đang mang lại “lợi ích kép” cho người dân, không chỉ góp phần bảo vệ và phát huy những giá trị văn hóa vốn có mà còn tạo ra sinh kế bền vững cho đồng bào dân tộc thiểu số phát triển kinh tế trên chính mảnh đất quê hương mình.