Tam Quang là xã miền núi phía Tây tỉnh Nghệ An, nơi đời sống người dân còn nhiều khó khăn do thiếu vốn, thiếu đất sản xuất, tỷ lệ hộ nghèo cao. Trong bối cảnh đó, khi Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I từ năm 2021 đến năm 2025 (Chương trình 1719) được triển khai, vai trò của người có uy tín tại cơ sở ngày càng thể hiện rõ nét, trở thành cầu nối quan trọng giữa chính quyền và Nhân dân.
Tại bản Tam Bông, ông Kha Văn Toàn - người có uy tín của bản, là một trong những nhân tố tiêu biểu. Không chỉ dừng lại ở việc tuyên truyền chủ trương, chính sách, ông Toàn trực tiếp đồng hành cùng bà con trong quá trình triển khai các dự án hỗ trợ sinh kế từ Chương trình 1719. Những hộ được hỗ trợ bò giống, cây giống đều được ông hướng dẫn tận tình cách chăm sóc, phòng bệnh, trồng và nuôi sao cho phù hợp với điều kiện thực tế, hướng tới hiệu quả bền vững.
Đáng chú ý, trong quá trình triển khai Dự án 1 về hỗ trợ nhà ở, bản Tam Bông có 5 hộ được thụ hưởng. Ông Toàn đã tích cực vận động người dân trong bản chung tay góp công, hỗ trợ lẫn nhau để xây dựng nhà “3 cứng” đúng tiêu chuẩn, đảm bảo tiến độ. Sự gắn kết, sẻ chia trong cộng đồng được khơi dậy từ chính uy tín và tinh thần trách nhiệm của người có uy tín tại bản.
Người uy tín Kha Văn Toàn bên mô hình trồng cây mét của gia đình.
Không chỉ là người vận động, ông Kha Văn Toàn còn là tấm gương sáng trong phát triển kinh tế hộ gia đình. Hiện gia đình ông sở hữu một trang trại tổng hợp với 11 ha rừng, 11 con bò mẹ và hàng chục con dê. Kinh tế ổn định không chỉ giúp gia đình vươn lên mà còn tạo nền tảng vững chắc cho uy tín của ông trong cộng đồng. Từ sự gương mẫu của ông Toàn và đội ngũ người có uy tín, Tam Quang đã trở thành xã miền núi đầu tiên của tỉnh Nghệ An về đích nông thôn mới.
Câu chuyện ở Tam Quang không phải là cá biệt. Tại bản Bay, xã Nga My, nơi có 119 hộ đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống, năm 2021 tỷ lệ hộ nghèo còn ở mức cao với 46 hộ, chiếm gần 39%. Khi Chương trình 1719 được triển khai, ông Quang Lưu Vình, người có uy tín của bản, đã chủ động đề xuất các loại cây, con giống phù hợp với điều kiện địa phương, đồng thời tích cực vận động bà con lao động sản xuất, tận dụng tốt các nguồn hỗ trợ.
Bên cạnh đó, ông Vình còn là người đứng ra tuyên truyền, vận động nhân dân hiến đất, góp công làm đường nội bản, từng bước hoàn thiện các tiêu chí nông thôn mới. Nhờ sự đồng thuận trong cộng đồng, đời sống bà con bản Bay đã có nhiều chuyển biến rõ rệt. Đến nay, số hộ nghèo giảm xuống còn 11 hộ, chiếm hơn 9%, thu nhập bình quân đầu người được cải thiện, các mô hình sinh kế từ chương trình hỗ trợ phát huy hiệu quả, tạo nền tảng cho giảm nghèo bền vững.
Theo ông Lương Xuân Hiệp, Phó Bí thư Đảng ủy xã Nga My, trước đây có 142 người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số. Đây là lực lượng nòng cốt không chỉ trong công tác tuyên truyền chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước mà còn trực tiếp tham gia vào các dự án phát triển hạ tầng, chuyển đổi sinh kế, xây dựng đời sống văn hóa và giữ gìn an ninh trật tự ở cơ sở.
Ông Hiệp khẳng định, đội ngũ người có uy tín giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội vùng cao. Họ là những người gần dân, hiểu dân và có tiếng nói được bà con tin tưởng. Nhờ sự đồng hành của lực lượng này, các chương trình, dự án thuộc Chương trình 1719 được triển khai đúng tiến độ, đúng đối tượng và mang lại hiệu quả thiết thực, góp phần quan trọng vào mục tiêu giảm nghèo bền vững tại địa phương.
Lãnh đạo tỉnh Nghệ An trao đổi với người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số.
Song song với đó, tỉnh Nghệ An đã tổ chức nhiều lớp tập huấn nhằm nâng cao năng lực, cập nhật thông tin cho đội ngũ người có uy tín; định kỳ tổ chức các hội nghị biểu dương, tôn vinh điển hình tiên tiến; tạo điều kiện để người có uy tín tham quan, học tập kinh nghiệm ở các địa phương khác. Từ sự quan tâm này, vai trò tiên phong, gương mẫu của lực lượng người có uy tín ngày càng được khẳng định, góp phần tạo nên những đổi thay rõ nét ở nhiều bản làng vùng cao, từ phát triển kinh tế, bảo vệ rừng, giữ gìn bản sắc văn hóa đến xây dựng nông thôn mới và củng cố khối đại đoàn kết toàn dân.
Trên phạm vi toàn tỉnh Nghệ An hiện có hơn 900 người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Những năm qua, tỉnh luôn quan tâm thực hiện đầy đủ các chính sách đối với người có uy tín, từ tiêu chí lựa chọn, công nhận đến các chế độ hỗ trợ theo quy định của Nhà nước. Đây vừa là sự ghi nhận, vừa là nguồn động viên để những “cây cao bóng cả” tiếp tục phát huy trách nhiệm, tiếng nói và uy tín trong cộng đồng.